HÜCRE KİMYASI

Otoprotoliz: Su molekülünün başka bir su molekülü ile hidronyum ve hidroksit iyonu oluşturduğu tepkimeye, suyun kendi kendine iyonlaşması (otoprotoliz) denir.

Kuvvetli asidin konjuge bazı zayıf iken, zayıf asidin konjuge bazı kuvvetlidir. Örneğin; HCl kuvvetli bir asittir, suda tamamen iyonlaşır, H₃O⁺ ve Cl^– oluşur. HCl’in konjuge bazı olan Cl^– zayıftır, çünkü H3O+’dan proton kopartma yeteneği azdır.

Nötral sulu çözeltide, pH=pOH=7’dir. Asidik çözeltide pH<7, bazik çözeltide ise pH>7’dir. Doğal ürünlerin çoğunu asidik veya bazik olarak sınıflandırabiliriz. Bir maddenin asitliği veya bazlığı pH’ına bakılarak kolayca belirlenebilir. Bir sulu çözeltinin pH’sını biliyorsak pOH’ını veya tersini hesaplayabiliriz. pH değeri arttıkça asitlik azalacak, tersine pOH değeri arttıkça bazlık azalacaktır (Tablo 5.3). pH değeri çoğu çözeltiler için 0-14 arasında değişir ve bu pH değerleri pH skalasını oluşturur.

Vücutta asit-baz dengesinin sağlanmasında etkili başlıca dört tampon sistemi vardır. Bunlar karbonik asit/bikarbonat, hidrojenfosfat/dihidrojen fosfat, asit protein/proteinat ve asit hemoglobin/hemoglobinat tampon sistemleridir.

Nitrik asit (HNO₃) ve perklorik asit (HClO₄) gibi asitler kuvvetli asittir ve sulu çözeltide tamamen iyonlaşırlar. Asetik asit (CH3COOH) ve nitröz asit (HNO₂) gibi asitler zayıf asittir ve sulu çözeltide tamamen iyonlaşamazlar. Benzer olarak sodyum hidroksit (NaOH) ve potasyum hidroksit (KOH) gibi bazlar kuvvetli baz, amonyak (NH₃) ve metil amin (CH₃NH₂) gibi bazlar ise zayıf bazdır. Örnekler kaynak kitapta Tablo 5.2 ve Tablo 5.4 de verilmiştir.