HÜCRE KİMYASI

Birer takım kromozoma sahip haploid yumurta ve sperm hücrelerinin birleşmesi sonucu oluşan iki takım kromozama sahip olan dipliod bir hücreye zigot adı verilir.

Ökaryotlar içinde bitkiler, hayvanlar, fungiler ve protistler yer alır. Bakteriler prokaryotlar içinde yer alır.

Hyavan hücresinde hücre duvarı bulunmaz, mekezi vakual vardır, sentrozom vardır ve tipik depo karbonhidratı glikojendir. Bu nedenle verilen maddelerden II, III, IV hayvan hücresine ilişkin özellikleri içermektedir.

Hücre zarında bulunan iyon kanallarının üç önemli özelliği vardır. Bu özellikler şunlardır:

Bitki ve alglerde fotosentezin yapıldığı ve yeşil bitkilerin yapraklarında çok sayıda bulunan organel kloplasttır. Doğru cevap B'dir.

Hücrede oksijenli solunumun gerçekleştiği hücrenin enerji santralleri olarak görev yapan organel mitokondridir. Doğru cevap C'dir.

Omurgalılarda 100’den fazla üyesi bulunan kadherin ailesi dokularda hücreler arası etkileşimden sorumlu kalsiyum bağımlı hücre-yapışma proteinleridir.Doğru cevap A'dır.

Kan damarlarının iç yüzeyini kaplayan endotelyal hücreler ya da platelet hücreleri ile lökositlerin etkileşiminde önemli rol oynayan hücre yüzey glikoproteinleri selektinlerdir. Doğru cevap B'dir.

Kolajenler omurgalı hayvanlarda, kemik dokunun tek ve en çok bulunan, kıkırdak ve tendonların yapısında önemli miktarlarda ve gözün korneasında bulunan hücre dışı matriksin  yapısal proteinlerinden biridir. Doğru cevap D'dir.

Bazı hücrelerde tek zarla çevrili olan vakuol ya da koful adı verilen diğer bir zar-bağımlı organel bulunur. Bitki hücreleri genellikle büyük ve tek vakuol içerirken hayvan ve maya hücreleri geçici depo ya da taşıma amaçlı küçük vakuollere sahiptir. Hücrede oluşan artık ürünler ve sıvılar burada depolanır. Bitkilerde depo ve sindirim işlevlerinin yanı sıra deplazmoliz (su kaybı) ve turgor basıncının korunmasında önemli bir role sahiptir. Doğru cevap D'dir.

Hücreler arasında pek çok benzerlik olmasına rağmen çok belirgin farklılıklar da vardır. Genel olarak hücreler genetik madde olan DNA molekülünün içinde bulunduğu bir organel olan çekirdek içerip içermediklerine göre:
1. Çekirdeksiz hücre = Prokaryot (bakteriler ve arkealar) ya da
2. Çekirdekli hücre = Ökaryot (bitkiler, hayvanlar, fungiler, algler ve protozoalar) olarak sınıflandırılırlar.

Ribozomlar %65 ribonükleik asit (RNA) ve %35 proteinden oluşan protein sentezinin yapıldığı zar içermeyen mikromakinalardır. Zarla çevrili olmadıkları için gerçekte birer organel değildirler. Bütün hücrelerde bulunurlar ancak büyüklükleri, içerdikleri ribozomal protein ve RNA çeşit ve sayıları bakımından prokaryot ve ökaryotlar arasında farklılıklar gösterirler. Bir ribozom büyüklük, şekil ve kompozisyon olarak birbirinden farklı olan iki alt üniteden meydana gelir. Prokaryot ve ökaryotik ribozomların çapı sırasıyla 25 ve 30 nm civarında olup ancak elektron mikroskobu ile gözlenebilirler. Prokaryotik bir hücrede binlercesi bulunurken ökaryotik bir hücrede yüz binlercesi ve hatta milyonlarcası bulunur.

Vakuoller: Bazı hücrelerde tek zarla çevrili olan vakuol ya da koful adı verilen diğer bir zar-bağımlı organel bulunur. Bitki hücreleri genellikle büyük ve tek vakuol içerirken hayvan ve maya hücreleri geçici depo ya da taşıma amaçlı küçük vakuollere sahiptir. Hücrede oluşan artık ürünler ve sıvılar burada depolanır. Bitkilerde depo ve sindirim işlevlerinin yanı sıra deplazmoliz (su kaybı) ve turgor basıncının korunmasında önemli bir role sahiptir. Böylece bitki hücresinin su kaybetmesi önlenmiş olur.

Kloroplastlar bitki ve alglerde fotosentezin yapıldığı organeller olup yeşil bitkilerin yapraklarında çok sayıda bulunurlar

Granüllü Endoplazmik Retikulum’da sentezlenen proteinler veziküller aracılığı ile Golgi kompleksine taşınır ve hücre dışına salgılanmadan önce burada depolanır ya da kimyasal modifikasyonlar geçirir.

Elastin proteinleri, Hücre-Dışı Matriks’nin dokulara elastikiyet ve esneklik sağlayan elemanıdır.

Laminin yaklaşık 850 000 Da moleküler ağırlığa sahip oldukça büyük yapıştırıcı HDM proteinlerinden biridir. Alfa, beta ve gama olmak üzere çeşitli tipleri bulunan üç uzun polipeptitden meydana gelir. Kollajen, heparin, entaktin gibi HDM proteinleri ve hücre yüzeyindeki laminin reseptör proteinleri için birçok bağlanma bölgesi içeren bir yapılanma gösterir. Bu bölgeler ile moleküllere bağlanarak hücre yapışmasında, hareketinde ve farklılaşmasında önemli rol oynar. Hücrelerin bazal laminaya tutunmasında köprü molekülü olarak iş görür.

Hücre Zarının İşlevi:
Plazma zarı, yapısı gereği çeşitli moleküllere karşı yarı geçirgen ya da seçici geçirgen bir özelliktedir ve bunun bir sonucu olarak hücrenin iç ortamını düzenleyerek kendine özgü yapısının oluşmasını sağlar. Hücre içi zarlar ise çekirdek, Golgi, endoplazmik retikulum, lizozom, mitokondri ve kloroplast gibi organellerin kendilerine özgü olan işlevlerini yerine getirmelerinde önemli rol oynarlar. Örneğin; mitokondri zarları üzerinde enerji kaynağı olan ATP molekülleri sentezlenir. Kloroplastların zarlarında fotosentez reaksiyonları gerçekleşir. Genel olarak biyolojik zarların görevleri şu şekilde özetlenebilir:
1. Hücreye şekil verir.
2. Madde alışverişini düzenler.
3. Osmotik dengeyi düzenler.
4. Hücrelerin birbirlerini tanımalarını sağlar.
5. Hücre-hücre ve hücre-hücre dışı matriks bağlanmasını sağlar.
6. Hücre dışına salgılamada önemlidir.
7. Uyarı iletiminde etkilidir.
8. Çeşitli enzimler taşır.