HÜCRE KİMYASI - Deneme Sınavı - 10

Kiral Kramatografik Yöntem
Bu yöntemde, katı bir destek (Silika jel, SiO₂ ya da alüminyum oksit Al₂O₃) üzerine sabitlenmiş optikçe aktif bir yardımcı ((+)-tartarik asit yada başka uygun optikçe aktif bileşik) kullanılır. Katı destek maddesi kolona doldurulur. Daha sonra rasemik karışım çözelti haline getirilerek kolona yavaşça boşaltılır. Uygun olan bir çözücü kolona aktarılarak rasemik karışımın yürümesi sağlanır. Rasemik karışımdaki enantiyomerlerin her birinin kolon dolgu maddesi ile olan etkileşim mekanizması ve süreleri farklıdır. Bu neden ile enantiyomerlerin kolonda yürüme süresi farklı olacak ve böylece etkin bir ayırma meydana gelecektir. Bu yöntem diğer iki yönteme göre daha uygun olan bir yöntemdir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

% Enantiyomerik fazlalık = gözlenen özgül çevrilme açısı × 100 =
                                               saf enantiyomerin
                                              özgül çevrilme açısı

% Enantiyomerik fazlalık = -1,2°/-4,8° x 100 = % 25

Doğru cevap E seçeneğidir.

Optikçe aktif bileşiklerin düzlem polarize ışığı ne ölçüde çevirdiğini ölçmek için kullanılan cihaza polarimetre denir. Bir polarimetre cihazı şu bileşenlerden oluşur. Bunlar:
• Işık kaynağı (sodyum sarı ışık)
• Polarizör (Polarlaştırıcı)
• Örnek tüpü
• Analizör

Doğru cevap C seçeneğidir.

Haloalkanlar halojen element (Klor, iyot, brom) içeren organik yapılardır. Seçeneklerde Dikloroetan iki karbonlu etan yapısına iki klor halojeninin bağlanması ile oluşan bir haloalkandır.

Siklo eki halkalı yapıyı ifade eder. Siklopentan 5 karbonlu halkalı bir alkandır.

Aynı molekül formülüne sahip oldukları hâlde, atomların farklı bir sıra ile bağlı olduğu bileşiklere yapı
izomeri denir. Yapı izomerleri fiziksel ve kimyasal açıdan faklı özellik gösterirler. Yapı izomerlerinin bazı
örnekleri aşağıda gösterilmektedir

Sağ elimizi sol elimizin üstüne koyduğumuzda bunların çakışmadığını göreceğiz. Kendi ayna görüntüsü ile üst üste çakışmayan bir nesne veya bir moleküle kiral denir. Kiral kelimesi Yunanca “el” anlamına gelen “cheir” kelimesinden türetilmiştir. Kiral kelimesini enantiyomer olan molekülleri tanımlamak için kullanırız. Örneğin çekicin aynadaki görüntüsü ile kendisini üst üste koyduğumuzda üst üste çakıştığını göreceğiz. Kendi ayna görüntüsü ile üst üste çakışan bir nesne veya moleküle akiral denir. Akiral olan
moleküller aslında aynı moleküllerdir.

Bir molekülde herhangi iki grubun kendi aralarında yer değiştirmesi ile yeni bir stereoizomer oluşturacak özellikte
gruplar taşıyan bir atom stereomerkez (Stereojenik merkez veya asimetrik atom) olarak tanımlanır. 2-Klorobütandaki
2 nolu karbon atomu bir düzgün dörtyüzlünün stereomerkez örneğidir. Ancak bütün stereomerkezler düzgün dörtyüzlü değildir. cis- ve trans-1,2-Dibromoetenlerin karbon atomları üçgen düzlemsel stereomerkezlere örnek olarak
verilebilir

Propan ve isopropan yapısında 3 adet karbon, bütan 4 adet karbon, hegzan 6 adert karbon, oktan ise 9 adet karbon içermektedir.

cis-1,2-Dibromoeten ve trans-1,2-dibromoeten molekülleri birbirinin ayna görüntüleri değildir. Eğer cis-1,2-
dibromoeten modeli aynaya tutulursa aynada göreceğimiz model trans-1,2-dibromoete

Benzen ve etilen yapısında çifte bağlar pi bağları içeren alken yapısında bileşenlerdir. Propan da ise sadece tekli sigma bağları bulunmaktadır.

Benzenin nükleofilik özelliğinden kaynaklanan temel tepkimesi elektrofillerle gerçekleştirdiği elektrofilik aromatik yer değiştirme tepkimeleridir. Benzen halkasının halojenlenme, nitrolanma, sülfolanma, alkillenme, açillenme tepkimeleri elektrofilik aromatik yer değiştirme tepkimesi ile gerçekleşir. Yukarıdaki bileşenlerden bromobenzen ve nitro benzen bu tür reaksiyonlar sonucunda oluşmuştur.

Gliserin=gliserol (propan-1,2,3-triol) 3 hidroksi grubu içeren bir trioldür.

Homosistein, sistein, N-asetilsistein ve sistin tiyol ve disülfür grubu içeren önemli biyomoleküllerdendir.

Alkollerden metalik sodyum (Na), metalik potasyum (K) ve sodyumhidrür (NaH) gibi kuvvetli bazlarla proton koparılması sonucu kuvvetli nükleofiller olan alkoksitler (RO- ) elde edilir. Alkoksitlerin oksonyum ve alkil halojenürler ile yer değiştirme tepkimelerindenden eterler oluşmaktadır.

Heterohalkalı alifatik ve aromatik aminlerde azot atomu halkanın bir üyesidir. Piperidin halkasında azot halkanın içinde yer almaktadır diğer örneklerde halka dışında bir azot bulunmaktadır.

Hayvansal ve bitkisel yağların içerdiği trigliseritler, gliserinin alkoller ile esterleşme tepkimelerinden elde edilen biyomoleküllerdir.

enantiyomer olarak tanımlandı. Acaba enantiyomerler birbirinden nasıl ayırt edilebilir? Enantiyomerler fiziksel özelliklerinden (Erime noktası,
kaynama noktası, yoğunluk, kırılma indisi çözünürlük, tepkimeye girme hızı gibi) yararlanılarak
birbirinden ayırt edilebilir mi? Elbetteki cevap hayır olacaktır. Enantiyomerler, diğer kiral bir moleküldeki enantiyomerlere karşı farklı tepkime hızı gösterirler. Enantiyomerlerin farklılığını gözlemenin yolu, bu
enantiyomerlerin herbirinin içinden düzlem polarize
ışık geçtiğinde her bir enantiyomer farklı yönde fakat
eşit miktarda düzlem polarize ışığı çevirirler.

Optikçe aktif bileşiklerin düzlem polarize ışığı ne ölçüde çevirdiğini ölçmek için kullanılan cihaza polarimetre denir. Şekil 7.9’da gösterilen bir polarimetre cihazı şu bileşenlerden oluşur. Bunlar:
• Işık kaynağı (sodyum sarı ışık)
• Polarizör (Polarlaştırıcı)
• Örnek tüpü
• Analizör

Doğada birçok kiral nesne, yapı, bitki ve hayvan bulunmaktadır. Bütün bunların dışında insan vücudu da simetri düzlemine sahip olmadığı için kiraldir. Sarmal deniz kabuklarının çoğu sağa dönen
vidalar gibi spiralli oldukları için kiraldir. Lonicera sempervirens ailesinden olan hanım eli sola dönen
bir sarmal yapıya sahip olduğu için kiraldir. Ayrıca insan, hayvan ve bitkileri meydana getiren moleküllerin çoğu da kiraldir. Canlıların yapısındaki proteinleri oluşturan 20 amino asitten glisin hariç diğerleri
kiraldir. DNA’nın kendisi de sağa doğru dönen sarmal yapıya sahip olduğundan kiraldir.