HİZMETLER EKONOMİSİ

Ülke itibarıyla bakıldığında, İskandinav ülkelerinde turizm hizmetlerinin % 70’i İnternet üzerinden gerçekleştirilmektedir.

Dünya hizmet ticaretinin artış hızının da mal ticaretindeki artış hızını 1980’li yıllardan itibaren geçtiği görülmektedir. Hizmet ticaretindeki bu artış, esas olarak bilgi ve iletişim teknolojilerine bağlıdır. Bu teknolojiler iletişim ve ulaşım sektörlerinde niteliği artırmış ve maliyetlerin de düşmesine yol açmıştır.

Gerçekten, hizmet ihracatı artışında başı çeken ülkeler yine Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve AB-27 ülkeleri olmaktadır. Dünya hizmet ticaretinde birinci ABD’dir. ABD’nin 2010 yılı toplam hizmet ihracatı 518 milyar dolar, toplam hizmet ithalatı da 358 milyar dolardır. ABD ve AB’yi Japonya, Çin ve Hindistan izlemektedir.

2007 yılı verileriyle taşımacılık hizmetleri ihracatı ve ithalatında başı çeken ülkeler ABD, AB ve Japonya olmaktadır. Bu hizmetlerde 2000’li yıllarda önemli bir artış kaydeden Çin 2007’de 31.3 milyar dolarlık ihracat ile dünyada beşinci sırada yer almıştır. Çin’in bu alandaki ihracatı bir önceki yıla göre % 49 artmıştır.

Dünya hizmet ticareti alt sektörler itibarıyla incelendiğinde, toplam hizmet ticaretindeki payı itibarıyla, birinci sırada diğer ticari hizmetlerin, ikinci sırada turizmin, üçüncü sırada ise taşımacılık hizmetlerinin yer aldığı görülmektedir.

Dünya turizm gelirleri incelendiğinde 2007 ve 2010’da ilk beşe giren ülkeler arasında Türkiye’nin de yer aldığı görülmektedir. İlk iki sırayı ise AB ve ABD al- maktadır (WTO, ITS 2008). Çin ve Türkiye 2000-2007 arasında en hızlı artışı gerçekleştiren üç ülke arasındadır. Çizelge 7.5 turizm hesabı fazlası veren Çin’in turizm giderlerinin de giderek arttığını göstermektedir. Gerçekten, refah düzeyi son on yılda sıçrama yapan Çin bu sektörde daha fazla harcama yapmaya başlamıştır.

İş, mesleki ve teknik hizmetler sektöründe varlığını hissettiren gelişmekte olan ülkelerin başında Brezilya gelmektedir. 2007 yılı itibarıyla 10 milyar dolar ihracat gerçekleştiren bu sektörün payı, ülkedeki toplam hizmet ihracatının % 45’ini oluşturmaktadır.

Dünyada haberleşme (komünikasyon) hizmetleri ticareti incelendiğinde 2006 yılında toplam 70 milyar dolar olan toplam dünya ihracatının 2012’de 110 milyar dolara yükseldiği görülmektedir. Bu rakamın % 62’si Avrupa’da, % 17’si Kuzey Amerika’da, % 15’i Asya’da % 4’ü ise Güney ve Orta Amerika’da gerçekleştirilmiştir. AB-27’nin ihracatı 2011’de 54.3 milyar dolar olup toplam on ülke ihracatında- ki payı % 65.2 olmaktadır. Bu sektörde ihracatta ilk altıyı oluşturan ülkeler AB-27, ABD, Kuveyt, Kanada ,Çin ve Hindistan olmaktadır.

2000’li yıllarda sürekli finansman sıkıntısı çeken ülkemiz ise finansal hizmetler ithalatında ilk 20 ülke arasında yer almaktadır. Buna göre, Türkiye’nin 2006’daki ithalat değeri 524 milyon dolar olmakta ve bir önceki yıla göre artış hızı da % 36 olmaktadır.

OECD ülkeleri itibarıyla, e-ticaretin işletmelerin toplam iş hacmi içindeki payı- nın en yüksek olduğu ülkeler İngiltere, Danimarka, Fransa, İrlanda ve Kore olmaktadır. Kore’de bu pay % 22.2 iken İngiltere’de % 17.4’tür.

2008’de Avrupa kıtasında internet üzerinden yapılan turizm alışverişinin değerinin 50 milyar doları aştığı tahmin edilmektedir. Ülke itibarıyla bakıl- dığında, İskandinav ülkelerinde turizm hizmetlerinin % 70’i İnternet üzerinden gerçekleştirilmektedir.

Dünyada Hizmet Ticaretinin Önemi

DTÖ hizmetleri ticari hizmetler olarak adlandırmakta ve hazırladığı uluslararası ticaret istatistiklerinde hizmetleri üç ana başlık altında sınıflandırmaktadır: Taşımacılık (ulaştırma),
Seyahat (genelde Turizm olarak ele alınıyor) ve Diğer ticari hizmetler. Taşımacılık kendi içinde deniz yolu, hava yolu taşımacılığı ve diğer taşımacılık hizmetleri olarak üç alt sektöre ayrılmaktadır. Deniz yolu ve hava yolu taşımacılık hizmetlerinin alt sektörleri de yolcu taşıma ve yük taşıma (navlun) olmaktadır. Diğer ticari hizmetler ise şu alt-sektörleri içermektedir: Haberleşme hizmetleri (telekomünikasyon hizmetleri buraya dahildir), İnşaat hizmetleri, Sigortacılık, Finansal hizmetler, Bilgisayar ve bilgi hizmetleri, Telif hakları ve patentler, Diğer iş hizmetleri, Kişisel, kültürel ve eğlence hizmetleri (görsel-işitsel hizmetler de bu alt sektöre dahildir).

DTÖ hizmetleri ticari hizmetler olarak adlandırmakta ve hazırladığı uluslararası ticaret istatistiklerinde hizmetleri üç ana başlık altında sınıflandırmaktadır: Taşımacılık (ulaştırma),
Seyahat (genelde Turizm olarak ele alınıyor) ve Diğer ticari hizmetler. Taşımacılık
kendi içinde deniz yolu, hava yolu taşımacılığı ve diğer taşımacılık hizmetleri olarak
üç alt sektöre ayrılmaktadır. Deniz yolu ve hava yolu taşımacılık hizmetlerinin alt
sektörleri de yolcu taşıma ve yük taşıma (navlun) olmaktadır. Diğer ticari hizmetler
ise şu alt-sektörleri içermektedir: Haberleşme hizmetleri (telekomünikasyon hizmetleri buraya dahildir), İnşaat hizmetleri, Sigortacılık, Finansal hizmetler, Bilgisayar ve bilgi hizmetleri, Telif hakları ve patentler, Diğer iş hizmetleri, Kişisel, kültürel ve eğlence hizmetleri (görsel-işitsel hizmetler de bu alt sektöre dahildir).

Dünya hizmet ticareti içinde alt sektörlerden iş, mesleki ve teknik hizmetler gelişmekte olan ülkelerin payının giderek arttığı hizmet alt sektörü olmaktadır. Bu sektör, hukuki hizmetlerden mimari ve reklam hizmetlerine kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. İş, mesleki ve teknik hizmetler sektöründe varlığını hissettiren gelişmekte olan ülkelerin başında Brezilya gelmektedir.

OECD ülkeleri itibarıyla, e-ticaretin işletmelerin toplam iş hacmi içindeki payının en yüksek olduğu ülkeler İngiltere, Danimarka, Fransa, İrlanda ve Kore olmaktadır.

Ülke itibarıyla bakıldığında, İskandinav ülkelerinde turizm hizmetlerinin % 70’i İnternet üzerinden gerçekleştirilmektedir