HİZMETLER EKONOMİSİ

HİZMETLER SEKTÖRÜNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİN EVRİMİ

Birinci aşama, tarım, hayvancılık ve basit biçimiyle madenciliğe dayanmaktadır. İnsanlık tarihinde uzun bir zaman dilimini kapsayan bu aşama, yerini imalatın ön plana geçtiği sınai ekonomilere bırakmaktadır. Üçüncü aşama ise hizmet ekonomisi aşaması olup 20. yy.’da dünya gündemine girmiştir.

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), “hizmetler” başlığı altında 12 sektör ve 155 alt sektöre yer vermektedir. Söz konusu sektörler aşağıdaki gibidir: (1) ‹ş hizmetleri (profesyonel hizmetler ve bilgisayar dâhil) (2) ‹letişim hizmetleri (3) ‹nşaat ve mühendislik hizmetleri (4) Dağıtım hizmetleri (5) Eğitim hizmetleri (6) Finansal hizmetler (7) Çevreye ilişkin hizmetler (8) Sağlık hizmetleri (9) Turizm ve seyahat hizmetleri (10) Rekreasyonel, kültürel ve sportif hizmetler (11) Ulaştırma hizmetleri (12) Diğer hizmetler (diğer sektörlere dahil edilemeyenler).

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), “hizmetler” başlığı altında 12 sektör ve 155 alt sektöre yer vermektedir. Söz konusu sektörler aşağıdaki gibidir: (1) ‹ş hizmetleri (profesyonel hizmetler ve bilgisayar dâhil) (2) ‹letişim hizmetleri (3) ‹nşaat ve mühendislik hizmetleri (4) Dağıtım hizmetleri (5) Eğitim hizmetleri (6) Finansal hizmetler (7) Çevreye ilişkin hizmetler (8) Sağlık hizmetleri (9) Turizm ve seyahat hizmetleri (10) Rekreasyonel, kültürel ve sportif hizmetler (11) Ulaştırma hizmetleri (12) Diğer hizmetler (diğer sektörlere dahil edilemeyenler).

Günümüzde hizmetler sektörünün dünya ekonomisindeki payı sürekli artmakta olup yaklaşık % 65 düzeyindedir. İstihdam içindeki payı bazı gelişmiş ülkelerde% 80 düzeyine ulaşmıştır. DTÖ, 2010 yılı kesin verilerine göre dünya hizmet ihracatı 3.7 trilyon dolar olup dünya ticaretinin % 24’ünü aşmaktadır.

Günümüzde hizmetler sektörünün dünya ekonomisindeki payı sürekli artmakta olup yaklaşık % 65 düzeyindedir. İstihdam içindeki payı bazı gelişmiş ülkelerde% 80 düzeyine ulaşmıştır. DTÖ, 2010 yılı kesin verilerine göre dünya hizmet ihracatı 3.7 trilyon dolar olup dünya ticaretinin % 24’ünü aşmaktadır.

Tıpkı sanayileşmenin başlangıç aşamalarında, sanayi mamulleri talebinin yüksek gelir esnekliğinin imalat sanayisi üretimini uyarması gibi sanayileşmenin ileri aşamalarında da yüksek hizmet talebinin gelir esnekliği, hizmetler sektörünün gelişmesini özendirir. Aile bütçelerinden hizmet giderlerine ayrılan pay gelişmiş ülkelerde % 30-40 düzeyindedir.

GATS Anlaşması, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması ya da kısa adıylaGATT Uruguay Turu Görüşmelerinin (Müzakerelerinin) en önemli sonuçlarından biridir. Dünya Ticaret Örgütünün kurulmasını öngören Uruguay Turu (UT) Nihai Senedinin ayrılmaz bir parçasıdır. Hizmet ticareti, UT gündemine ABD’nin 1974’ten beri sürdürdüğü ısrarlı çabalar sonucunda girmiş ve Eylül 1986’da başlayan UT görüşmelerinin ilk yıllarında en tartışmalı konulardan birini oluşturmuştur. ABD’nin konuya ilişkin ilgi ve ısrarının temelinde özellikle ABD finans sektörünün yoğun talepleri etkili olmuştur.

GATS hizmet ticaretinin önündeki engellerin kaldırılmasını amaçlarken,GATT’ın iki temel ilkesini farklı biçimde ele almaktadır. Bunlardan ilki, ulusal muamele ilkesidir. Yerli ve yabancı hizmetler, hizmet sunumu ve sunucuları arasında ayrımcı olmamayı ifade etmektedir.

GATS, hizmet ticaretinin serbestleştirilmesine ilişkin bazı Ek’ler içermektedir. Sektörel bazda görüşmelerin hangi alanlarda süreceği belirtilen bu Ek’ler, bazı yeni kuralları da kapsamakta ve GATS’ın ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır.

Günümüzde hizmetler sektörünün dünya ekonomisindeki payı sürekli artmakta olup yaklaşık % 65 düzeyindedir. İstihdam içindeki payı bazı gelişmiş ülkelerde% 80 düzeyine ulaşmıştır. DTÖ, 2010 yılı kesin verilerine göre dünya hizmet ihracatı 3.7 trilyon dolar olup dünya ticaretinin % 24’ünü aşmaktadır.

Günümüzde hizmetler sektörünün dünya ekonomisindeki payı sürekli artmakta olup yaklaşık % 65 düzeyindedir. İstihdam içindeki payı bazı gelişmiş ülkelerde% 80 düzeyine ulaşmıştır. DTÖ, 2010 yılı kesin verilerine göre dünya hizmet ihracatı 3.7 trilyon dolar olup dünya ticaretinin % 24’ünü aşmaktadır.

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), “hizmetler” balığı altında 12 sektör ve 155 alt sektöre yer vermektedir.

Türkiye’nin GATS kapsamında sunmuş olduğu taahhüt listesi, kapsamlı ve ileri düzeyde liberalizasyonu hedeşeyen bir belgedir. Özel taahhütler, 155 hizmet dalından 72’sine denk düşmektedir ve kapsama oranı % 46.6 olup, % 18 olan GOÜ ortalamasının çok üzerindedir. Ancak bu durum, 72 hizmet alt sektörünün tam anlamıyla serbestleştirileceği anlamına gelmemektedir. Pazara giriş ve ulusal muameleye ilişkin koşul ve nitelikler, serbestleşmenin sınırını da çizmektedir.

Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (General Agreement on Tariffs and Trade - GATT) 1 Ocak 1948 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (General Agreement on Tariffs and Trade - GATT) 1 Ocak 1948 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Hizmet ekonomisine geçiş, imalat sanayiinin yüksek gelir düzeylerine ulaşılmasıyla gerçekleşme olanağı bulmuştur. Hizmetler, genel olarak yüksek gelir esnekliklerine sahip ekonomik faaliyetler olduğundan, sinai geliflme bir noktadan sonra, hizmetler sektörünün gelişimine ivme kazandırır

Sınai gelişmenin tüketimi tetiklemesi hizmet üretimiyle ilişkisi yoktur.

Verimliliği arttıran tekniklerin niteliksiz emeğe gereksinimi azaltması sanayi sektöründe istihdamın göreli olarak azalmsına sebep olmuştur

Hizmet ticaretinin serbestleştirilmesinin Gelişmiş ülkelere yarar sağlayacağı kaygısı