HİZMETLER EKONOMİSİ

1948’de faaliyete geçen GATT bir tarife sözleflmesi olup geçici nitelikte olmas› düflünülmüfl olmakla birlikte zamanla süreklilik kazanm›fl ve 1947 sonras› dönemde dünya ticaretini serbestlefltirme çal›flmalar›n› üstlenmifltir.

GATT Uruguay Müzakereleri Eylül 1986’da Uruguay’›n Punta del Este kentinde bafllam›fl ve Aral›k 1993’te tamamlanm›flt›r

15 Nisan 1994 tarihinde Fas’ın Marakeş kentinde 125 ülkenin nihai anlaşmayı imzalaması ile sonuçlanmış ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurulmuştur.

1 Ocak 1995 tarihinde resmî olarak Dünya Ticaret Örgütü’ne dönüflen GATT’›n as›l ifllevi dünya ticareti önündeki engellerin kald›r›lmas›d›r.

iktisat yaz›n›nda bu engeller farkl› biçimlerde s›n›fland›r›lm›flt›r. Bu s›n›fland›rmalardan biri hizmet ticaretinde yerli hizmet sunucular›n› d›fl rekabetten korumaya iliflkin önlemleri dünya ticaret sistemi aç›s›ndan “yabanc› sunucular›n piyasaya girifline yönelik engeller ve Milli muameleyi etkileyen önlemler” fleklinde iki bafll›k alt›nda özetlemektedir

Hizmet ticaretinde uluslararası düzeyde serbestleştirme çabası Amerika Birleşik Devletleri’nin öncülüğünde başlamış; DTÖ ve GATS ile hızla artmıştır.

Ekonomik birimlerden bir taraf›n di¤erine oranla daha fazla bilgiye sahip olmas› durumu “asimetrik bilgi” kavram› ile ifade edilmektedir

Hizmet ticaretinde uluslararas› düzeyde serbestlefltirme çabas› Amerika Birleflik Devletleri’nin öncülü¤ünde bafllamış; DTÖ ve GATS ile hızla artmıştır

Yurt içi tüketim pay› üzerindeki kota, ithalata yönelik kota, tüketicilerin hareketlili¤ine iliflkin olarak uygulanan kota (turist vizelerinde say›sal s›n›rlamalar gibi) ve hizmet üretiminde kullan›lan girdilere uygulanan kotalar bu engellere verilen önemli örneklerdir

hizmetlerde serbestlefltirmeyi gerçeklefltirmek üzere Hizmet Ticareti Genel Anlaflmas› (GATS) kabul edilmifltir.

Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaflmas›’n›n (General Agreement on Tariffs and Trade-GATT) ITO’nun onaylanmamas› sonucunda geçici bir anlaflma olarak do¤du¤unun alt›n› çizelim.

1944 y›l› tarihli Bretton Woods Konferanslar› uluslararas› iktisadi ve mali sistemin temelinin at›lmas›nda ilk ad›md›r. Bu konferanslar sonucu Dünya Bankas› ve Uluslararas› Para Fonu (IMF) kurulmufltur

hizmetlerde serbestlefltirmeyi ger- çeklefltirmek üzere Hizmet Ticareti Genel Anlaflmas› (GATS) kabul edilmifltir.

Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın (General Agreement on Tariffs and Trade-GATT) ITO’nun onaylanmaması sonucunda geçici bir anlaşma olarak doğduğunun altını çizelim.

1947’de Küba’nın Havana kentinde toplanan 50 ülke temsilcisi Uluslararası Ticaret Örgütü (ITO) adında bir örgüt kurulması kararını aldılar.

Burada iktisat teorisine serbestleştirmenin ne olduğu konusu iyi anlaşılmalıdır.

IKT icadı etkinliğin sağlanmasında önemli olan koşulların dikkatle incelenmesinde yarar vardır.

İktisat teorisinde serbestleştirme en geniş anlamda ele alındığında yeni üreticilerin piyasaya girişinde tüm engellerin kaldırılmasıdır diyebiliriz. Aslında, yeni üreticilerin piyasaya girişi demek artan rekabet ortamı demektir. Gerçekten, kaynak etkinliğini sağlamak rekabetçi piyasalarda mümkündür.

Hizmetlerde iktisadi etkinsizlik, eksik rekabet koşullarının varlığı nedeniyle ortaya çıkan piyasa başarısızlıkları ya da yeni firmaların piyasaya girişini engelleyen ticaret engellerinin varlığında oluşur. Etkinsizlik sonucunda maliyetler aşırı arttığında da hem yasal düzenleme hem de serbestleştirme gereksinimi aynı anda ortaya çıkmaktadır. O halde serbestleştirme bir hizmeti daha iyi sunabilecek üreticiyi teşvik ederken sunamayacak olanları da piyasa dışına itecek demektedir.

Piyasada asimetrik bilgi durumu varsa hizmet tüketicileri hizmetin niteliği ve fiyatı konusunda eksik ya da yanlış bilgiye sahip demektir ve bu durumda tüketicilerin sunuculara karşı korunması gerekir. Burada koruma yöntemi olarak aşırıya kaçmayan bir yasal düzenleme önerilmektedir. Asimetrik bilgi durumunda başvurulacak yol daha doğru ve güvenilir bilginin yayılmasını sağlamaktır. Bilgi eksikliği ya da yanlışlığı resmi bir kurumun müdahalesini haklı kılıyorsa bu kurum alıcıları bilgilendirmeye yönelik bilginin elde edilmesi ve yayılmasını hedeflemelidir. Bilgilerin sağlanmasında katlanılacak maliyet, doğru ve eksiksiz bilginin sağlayacağı yararlardan daha az olmalıdır.