HİZMETLER EKONOMİSİ

Colin Clark tarım (birincil sektör) ve sanayi (ikincil sektör) sektörlerine dahil olmayan tüm faaliyetleri hizmet olarak tanımlamıştır.

Hizmetleri “gelişmeyen” olarak ele alan ve mal-hizmet ayrımını bu açıdan açıklamaya çalışan Nicholas Kaldor’a göre imalat sanayii malları hizmetlerden daha fazla “teknolojik gelişme” özelliği içermektedir. Hizmetleri daha az verimli olarak nitelendiren Kaldor, mal ve hizmet ayrımını gelişebilirlilik (progressivity) esasına dayandırmış ve dolayısıyla da hizmetleri özünde gelişmeyen faaliyetler olarak görmüştür.

İktisat yazınında hizmetler sektörünün önemi özellikle hizmet kavramının tanımlanmasındaki zorluk nedeniyle uzun yıllar önemli ölçüde göz ardı edilmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hizmetleri “gelişmeyen” olarak ele alan ve mal-hizmet ayrımını bu açıdan açıklamaya çalışan Nicholas Kaldor’a göre imalat sanayii malları hizmetlerden daha fazla “teknolojik gelişme” özelliği içermektedir. Hizmetleri daha az verimli olarak nitelendiren Kaldor, mal ve hizmet ayrımını gelişebilirlilik (progressivity) esasına dayandırmış ve dolayısıyla da hizmetleri özünde gelişmeyen faaliyetler olarak görmüştür. Jagdish N. Bhagwati hizmet tanımında gelişebilirlik esasına önem vermiştir. Bhagwati’ye göre hizmetlere olan ilgi teknolojik gelişmelere bağlı olarak artmıştır.

Bhagwati mal-hizmet ayrımını tartışırken “sürekliliği olan teknik ve yapısal bir değişimden” yola çıkmaktadır. Buna göre bazı hizmetler mallardan bazı mallar da hizmetlerden kopmuştur. Bhagwati bu kopuşa “parçalanma süreci” adını vermiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Hizmet kavramına yönelik tanımlama çabasının önümüzdeki yıllarda da devam edeceğini söylemek iki sebepten doğrudur. Birincisi hizmetler sektörü çok geniş bir faaliyet alanını kapsamaktadır. İkincisi de bilgi ve iletişim teknolojilerinde ortaya çıkan hızlı gelişmenin yeni yeni hizmet türlerine yol açmasıdır. Yapılacak her hizmet tanımına bir süre sonra yeni unsurlar eklemek gerekecektir. Hızlı teknolojik gelişmelerin yaratacağı yeni hizmet türlerinin tanım dışında kalmasını önlemek amacıyla Hizmet Ticareti Genel Anlaşması’nda da bir hizmet tanımı yapılmasından özellikle kaçınılmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İktisadi teoride hizmetler genellikle uluslararası ticareti yapılamayan mal grubunda sayılırken hizmetlerin dış ödemeler bilançosunda sınır-ötesi işlemlere dahil edilmesinin sebebi kullanılan farklı hizmet kavramlarıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hizmet sektörlerinde yenilikler, sektörden sektöre farklılık göstermektedir. Mali hizmetler, dağıtım sektörü, toptan ve perakende ticaret, haberleşme hizmetleri ve yazılım yeniliklerin yoğun olduğu alanlardır. Bu alanlar bilgi ve iletişim teknolojilerine çok yatırım yapan ve tüketicilerin değişen taleplerini karşılamak üzere sürekli yeni ürünler sunan alanlardır. Yeniliklerin az olduğu sektörler genellikle ya yasal düzenlemelerin (regülasyon uygulamalarının) rekabeti kısıtladığı ya da nitelikleri itibarıyla yeniliğe yatkın olmayan sektörlerdir. Bu sektörlere örnek olarak bazı spor dalları ve oyunlar gibi bedeni iş gücünün temel olduğu hizmetleri verebiliriz. Doğru cevap D seçeneğidir.

Tüm iktisadi faaliyetlerin sınıflandırılmasında çok kullanılan iki yöntem vardır. Birisi üretim esasına göre yapılan sınıflandırma, diğeri de ticaret esasına göre yapılan sınıflandırmadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

1970’li yıllarda UNCTAD hizmet grupları arasında esas itibarıyla tüketim, üretim ve dağıtım açısından ayrım yapmaya çalışmıştır. Burada hizmetler dört gruba ayrılmaktadır. Dağıtım hizmetleri (nakliye ve depolama, haberleşme, toptan ve perakende ticaret gibi); Üretim hizmetleri (bankacılık, finans, sigortacılık, emlakçılık, mimarlık ve mühendislik hizmetleri, muhasebe ve adli hizmetler); Sosyal hizmetler (sağlık, eğitim, dini hizmetler, posta hizmetleri ve diğer kamu hizmetleri) ve Kişisel hizmetler (ev hizmetleri, tamirat, berber ve güzellik merkezleri, otel ve lokantalar, eğlence hizmetleri). Doğru cevap C seçeneğidir.