HİZMETLER EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 11

GATS’ta yer alan diğer önemli ilke ve kurallar şunlardır: Ayrımcı Olmama ya da “En Çok Kayırılan Ülke” veya kısa MFN ilkesi: Buna göre Anlaşma’ya taraf hiçbir ülke, başka taraf ülkelerce sunulan hizmetler ve hizmet sunucuları arasında ayrım yapamaz. Bir taraf ülkeye sağladığı kolaylıkları diğer taraf ülkelere de sağlamakla yükümlüdür. Bu ilkeye istisnalar bir muafiyetler listesine konur. Ancak söz konusu önlemler 5 yılsonra gözden geçirilir, 10 yıl sonra yürürlükten kaldırılır.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.

GATS’ta yer alan ilkeye göre bir taraf ülkeye sağladığı kolaylıkları diğer taraf ülkelere de sağlamakla yükümlüdür, söz konusu önlemler 5 yıl sonra gözden geçirilir.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Türkiye’nin GATS kapsamında sunmuş olduğu taahhüt listesi, kapsamlı ve ileri düzeyde liberalizasyonu hedefleyen bir belgedir. Özel taahhütler, 155 hizmet dalından 72’sine denk düşmektedir ve kapsama oranı % 46.6 olup, % 18 olan GOÜ ortalamasının çok üzerindedir.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

ABD’nin başta AB ve Japonya olmak üzere diğer ülkelerin liberalizasyon tekliflerini yetersiz bulmasıdır. Daha sonra, konunun 2000 yılında başlayacak hizmet ticareti görüşmelerinde ele alınması kararlaştırılmıştır.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

Hizmet ticaretine ilişkin sektörel gelişmelerin 2005’de dondurulması nedeniyle deniz taşımacılığı alanında da yeni bir gelişme kaydedilmemiştir.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Dünyada İnternet kullanıcı sayısı 1991 yılında yaklaşık 4.5 milyon iken Aralık 2000’de 361 milyona; Aralık 2011 itibarıyla da 2.4 milyara ulaşmıştır. Günümüzde 7 milyar olan dünya nüfusunun üçte birinin İnternet kullandığı görülmektedir.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

İlk uluslararası online hatlar 1973 yılında ABD, İngiltere ve Norveç arasında oluşturuldu.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.

Dünyada 1997’de 110’dan fazla ülke İnternet’e bağlandı.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) verilerine göre, tüm dünyada İnternet kullananların sayısı 2010 yılı itibarıyla 2 milyara yükselmiştir.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

Dünya hizmet ticaretinin artış hızının da mal ticaretindeki artış hızını 1980’li yıllardan itibaren geçtiği görülmektedir. Hizmet ticaretindeki bu artış, esas olarak bilgi ve iletişim teknolojilerine bağlıdır. Bu teknolojiler iletişim ve ulaşım sektörlerinde niteliği artırmış ve maliyetlerin de düşmesine yol açmıştır.

Gerçekten, hizmet ihracatı artışında başı çeken ülkeler yine Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve AB-27 ülkeleri olmaktadır. Dünya hizmet ticaretinde birinci ABD’dir. ABD’nin 2010 yılı toplam hizmet ihracatı 518 milyar dolar, toplam hizmet ithalatı da 358 milyar dolardır. ABD ve AB’yi Japonya, Çin ve Hindistan izlemektedir.

2007 yılı verileriyle taşımacılık hizmetleri ihracatı ve ithalatında başı çeken ülkeler ABD, AB ve Japonya olmaktadır. Bu hizmetlerde 2000’li yıllarda önemli bir artış kaydeden Çin 2007’de 31.3 milyar dolarlık ihracat ile dünyada beşinci sırada yer almıştır. Çin’in bu alandaki ihracatı bir önceki yıla göre % 49 artmıştır.

Dünya hizmet ticareti alt sektörler itibarıyla incelendiğinde, toplam hizmet ticaretindeki payı itibarıyla, birinci sırada diğer ticari hizmetlerin, ikinci sırada turizmin, üçüncü sırada ise taşımacılık hizmetlerinin yer aldığı görülmektedir.

Dünya turizm gelirleri incelendiğinde 2007 ve 2010’da ilk beşe giren ülkeler arasında Türkiye’nin de yer aldığı görülmektedir. İlk iki sırayı ise AB ve ABD al- maktadır (WTO, ITS 2008). Çin ve Türkiye 2000-2007 arasında en hızlı artışı gerçekleştiren üç ülke arasındadır. Çizelge 7.5 turizm hesabı fazlası veren Çin’in turizm giderlerinin de giderek arttığını göstermektedir. Gerçekten, refah düzeyi son on yılda sıçrama yapan Çin bu sektörde daha fazla harcama yapmaya başlamıştır.

İş, mesleki ve teknik hizmetler sektöründe varlığını hissettiren gelişmekte olan ülkelerin başında Brezilya gelmektedir. 2007 yılı itibarıyla 10 milyar dolar ihracat gerçekleştiren bu sektörün payı, ülkedeki toplam hizmet ihracatının % 45’ini oluşturmaktadır.

Dünyada haberleşme (komünikasyon) hizmetleri ticareti incelendiğinde 2006 yılında toplam 70 milyar dolar olan toplam dünya ihracatının 2012’de 110 milyar dolara yükseldiği görülmektedir. Bu rakamın % 62’si Avrupa’da, % 17’si Kuzey Amerika’da, % 15’i Asya’da % 4’ü ise Güney ve Orta Amerika’da gerçekleştirilmiştir. AB-27’nin ihracatı 2011’de 54.3 milyar dolar olup toplam on ülke ihracatında- ki payı % 65.2 olmaktadır. Bu sektörde ihracatta ilk altıyı oluşturan ülkeler AB-27, ABD, Kuveyt, Kanada ,Çin ve Hindistan olmaktadır.

2000’li yıllarda sürekli finansman sıkıntısı çeken ülkemiz ise finansal hizmetler ithalatında ilk 20 ülke arasında yer almaktadır. Buna göre, Türkiye’nin 2006’daki ithalat değeri 524 milyon dolar olmakta ve bir önceki yıla göre artış hızı da % 36 olmaktadır.

OECD ülkeleri itibarıyla, e-ticaretin işletmelerin toplam iş hacmi içindeki payı- nın en yüksek olduğu ülkeler İngiltere, Danimarka, Fransa, İrlanda ve Kore olmaktadır. Kore’de bu pay % 22.2 iken İngiltere’de % 17.4’tür.

2008’de Avrupa kıtasında internet üzerinden yapılan turizm alışverişinin değerinin 50 milyar doları aştığı tahmin edilmektedir. Ülke itibarıyla bakıl- dığında, İskandinav ülkelerinde turizm hizmetlerinin % 70’i İnternet üzerinden gerçekleştirilmektedir.

Tüm ticari mübadele sürecini bilgi teknolojisi ve EDI-bilgi alışverişi sistemine dayandıran ilk ülke Singapur olmuştur.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.