"Çalışanları güçlendirmek, sıkıcı olmayan lobi ortamı oluşturmak" TRIZ ilkelerinden hangisine karşılık gelmektedir?
Çözüm Açıklaması
Dinamiklik: Çalışanları güçlendirmek, sıkıcı olmayan lobi ortamı oluşturmak
Soru 2
I. Müşteri beklentilerini hizmetin teknik ve işlevsel özelliklerine dönüştürmeye yarar
II. Özünde çok sayıdaki müşteri beklentilerinin önem derecesine göre sıralanması ve hizmette ihtiyaç duyulan işlevsel özelliklerin doğru şekilde belirlenmesiyle ilgilenir
III. Mevcut süreçlerin değerlendirilmesinde, süreç alternatiflerinin oluşturulmasında yararlanılır
IV. Hizmetlerde ortaya çıkan ya da çıkması muhtemel hataların belirlenerek bunların analiz edilmesi, derecelendirilmesi ve değeri en olumsuz şekilde etkileyen ve önlendiği takdirde değeri arttıracak hataların belirlenmesine dayanır
Hizmetlerde yararlanılabilecek KT yaklaşımının başlıca özellikleri arasında hata önleyici sistemlerin oluşturulması gelir.
Soru 3
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi hizmet tasarımında yararlanılacak bilişim teknolojilerinin başlıca katkılarından biri değildir?
Çözüm Açıklaması
Hizmet tasarımında yararlanılacak BT’nin başlıca katkıları şöyle sıralanabilir: • Standartların ve uygulamaların izlenmesini kolaylaştırır, • İlkörnekleme, benzetim ve modelleme imkanları sağlar, • Eğer...olursa? senaryolarının sınanmasını sağlar, • Arayüzlerin ve birbirine bağlı işlemlerin kontrolünü ve ilişkili şekilde yürütülmesini sağlar, • Tasarlanan hizmet ve faaliyetlerin uygulanmadan önce, tasarım amaçlarını ne ölçüde karşılayacağı analiz edilebilir.
Soru 4
Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisi (MİH) ve hizmetlerle ilişkisi ile ilgili olarak hangisi söylenebilir?
Çözüm Açıklaması
Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisi, insan davranışlarını genel anlamda açıklamada yardımcı olan sosyal yaşamın pek çok alanına uyarlanabilen bir modeldir. Bugün insanların hizmet satın alma davranışlarında belli oranda etkili olmakla birlikte, satın alma davranışlarını tek başına açıklamada yeterli bir model değildir. Bu nedenle, tanılmayıcı ve açıklayıcı çeşitli modeller geliştirilmiştir.
Soru 5
Satın alma karar süreci hangi aşama ile başlar?
Çözüm Açıklaması
Satın alma karar süreci, hizmet ihtiyacının hissedilmesi ile başlar. Bireyin içsel ve dışsal dürtüler sonucunda bir yoksunluk hisseder, bunu ticari bir ürünle karşılama düşüncesi oluşursa satın alma süreci devam eder. Bu düşünce oluşmazsa, yoksunluk devam etse de süreç sonlanır.
Soru 6
Değer temelli yaklaşımla ilgili yukarıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?
Çözüm Açıklaması
Değer temelli yaklaşım açısından, işletmenin maddi kaynakları kadar, maddi olmayan kaynaklarında da değer yaratan süreçlerin tasarlanmasına önem verilmesi gerektiği söylenebilir. Bu kaynakların başında emek, diğer bir deyişle çalışanlar gelmektedir. Değer temelli yaklaşımda çalışanların değerlerinin öğrenilmesi ve buna uygun iş ortamlarının geliştirilmesinin de önemli bir yeri vardır. İnsan davranışlarına yön veren temel faktörün insanın değerleri olduğu bilinmektedir. İnsanların aynı amaca ulaşmada farklı davranışlarda bulunmasının nedeni, değerlerindeki farklılıklar ve önceliklerdir. Bu nedenle bireysel değerler, insanların işe yönelik amaçlarını, tutum ve davranışlarını da etkiler. İnsanlar meslek hayatında da değerlerine uygun iş ve çalışma ortamları arayışında olurlar.
Soru 7
X markası, dünyaca bilinen bir markadır. X markasının ürün portföyünü, deri ayakkabı ve çanta tasarımları oluşturmaktadır. Markanın, kendisine sadık bir müşteri kitlesi bulunmaktadır. Öte yandan marka, çalıştığı toptancısını değiştirmiş ve ürettiği ürünler, o sene çok şikayet almıştır. Ürünlerin neden bu kadar şikayet aldığını araştıran bir gazeteci, markanın ürettiği ürünlerde ikinci sınıf deri kullandığını ortaya çıkarmıştır. Buna bağlı olarak her yılı belirli oranlarda kar ile kapatan markanın o yılki cirosu beklentilerin oldukça altında kalmıştır.
Yukarıdaki metne göre,
bilgilerden hangileri doğrudur?
Çözüm Açıklaması
İşletme alanında değer kavramı en basit ifadeyle bir ürünün sağladığı yararın, bu yararı elde etmek için katlanılan maliyetlere oranı olarak açıklanabilir. Burada ürün yararı ifadesi ürünün özellikleri, performansı, güvenilirliği gibi bileşenleri kapsar. Değer, müşterinin ürünü satın alma kararındaki kritik faktördür. Bir ürün oldukça kaliteli algılanabilir, ancak müşteri bu hizmetin maliyetinin çok fazla olduğunu düşünüyorsa satın almayabilir. Bu nedenle amaç, katlanılan maliyete oranla sunulan değerin en yükseğe çıkarılması olmalıdır. İşletmeler için en önemli üstünlüğün müşterinin belirlediği değer düzeyi ile ilgili olduğu kabul edilmektedir. Buna bağlı olarak, işletmeler temel yeteneklerini değer yaratmaya yönelik sistemin geliştirilmesi üzerinde oluşturmalıdır.
Soru 8
Değer analizi ile ilgili yukarıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?
Çözüm Açıklaması
Değer analizinin, maliyeti azaltarak ve/veya performansı artırarak daha değerli ürün sunumuna ulaşmak amacıyla ürün özelliklerinin ve işlevlerinin analiz edilmesi ve gereksiz olanların ayıklanması olduğu söylenebilir. Ancak değer analizinde öncelikli amacın maliyetlerin azaltılması olmadığını da belirtmek gerekir. Değer analizinde asıl amaç değerin artırılmasıdır. Bunun için bazen çok daha yüksek bir performansa ulaşmak için maliyetin arttırılması da söz konusu olabilir.
Soru 9
Yukarıdakilerden hangileri, değer analizi ile hizmet tasarımının buluştuğu ortak noktalar arasında yer alır?
Çözüm Açıklaması
Değer analizi ile hizmet tasarımı arasında yakın ilişki bulunmaktadır. Her ikisinin de amacı son kullanıcıya en iyi değeri sunmaktır. Her ikisi de hizmet bileşenlerini dikkate alır. Ancak hizmet tasarımında hizmeti oluşturan çok çeşitli bileşenler (fiziksel göstergeler, psikolojik ve duyusal bileşenler gibi) dikkate alınarak bunların hizmet üretim sistemiyle en etkili nasıl bir araya getirileceği araştırılır. Değer analizinde ise hizmetin nihai amacı olarak ortaya çıkarılan değer doğrultusunda, hizmetin başlıca işlevleri maliyet/performans açısından ele alınır.
Soru 10
Bir aile, çocuklarının karne almasıyla birlikte yaz tatiline çıkma kararı alır. (I) Anne, internet üzerinden de hizmet veren aracı bir acentenin web sayfasından uygun bir otel seçmek ister ancak acentenin çevrim içi hizmetleri, site bakıma alındığından faal değildir. (II) Bunun üzerine, acentenin şubesini ziyaret etmeye karar veren anne, acenteye ulaşmak için toplu taşıma kullanır. (III) Sonunda, acentede çalışanların yardımıyla güzel bir aile oteli ayarlar. (IV) Satın alınan pakete ulaşım hizmetleri de dahildir ancak aktarma servisleri bulunmadığından dolayı havalimanına gitmek ve sabah erken saatlerde indiklerinde otele varmak için toplu taşıma hizmetlerinden yararlanmak zorunda kalacaklardır. (V) Dahası, otele giriş saati 12:00 olduğundan kahvaltı hizmetinden yararlanamayacaklar ve dışarıda bir restoranda kahvaltı yapmak zorunda kalacaklardır.
Yukarıdaki metinde numaralandırılmış cümlelerde belirtilen durumlardan hangisi, fiyat dışı maliyete örnek gösterilemez?
Çözüm Açıklaması
III'te bulunan durum, fiyat maliyeti ile ilgilidir. Fiyat maliyeti, müşterinin hizmeti satın almak için ödediği paradır. Diğer cümlelerde belirtilen durumlar ise müşterinin hizmeti elde etmek için katlandığı fiyat dışındaki maliyetlere örnektir. Fiyat dışındaki maliyetler, ek harcamalar şeklinde para ile ifade edilebildiği gibi (otele ulaşım masrafları gibi), müşterinin hizmeti satın alma ve hizmetten yararlanma sürecinde göstermesi gereken fiziksel, bilişsel ve psikolojik çabalar şeklinde de olabilir. (Detaylı bilgi için sayfa 138 ve 139'da verilmiş "Müşterinin Katlandığı Maliyetlerin Azaltılmasına Dayalı Değer Yaratmak" adlı ilgili başlığa bakınız.)
Soru 11
Ali, tatil yapma amacıyla bir otele gelir. (I) Resepsiyonda kendisine, elektronik oda giriş kartı yerine kapı anahtarı verildiğinde duraksar. (II) Odasına çıktığında televizyonun tüplü olduğunu görür. (III) Klima yerine vantilatör kullanılmasına da şaşırır. (IV) Üstelik internet hizmeti de verilmemektedir. (V) Daha da kötüsü otele yakın olan sazlıktan kötü kokular gelmektedir.
Günümüz koşulları göz önünde bulundurulduğunda, yukarıda numaralandırılmış cümlelerde belirtilen durumlardan hangisi, farklı bir değer azalımına örnek teşkil eder?
Çözüm Açıklaması
Belli bir süre faaliyet gösteren tüm sistemlerde, süreçlerde ya da ürünlerde değerin azalmaya başlaması normal bir durum olarak kabul edilir. Bunun başlıca nedenleri arasında:
eğilimleri sayılabilir.
Metinde verilmiş olan durumlardan V, çevresel koşullarla ilgiliyken diğer durumlar değişen beklentiler, yenilikçilikten uzak olma ve bilhassa değişen teknoloji başlıkları altında değerlendirilebilir.
Soru 12
İşlev ile ilgili yukarıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?
Çözüm Açıklaması
İşlev, hizmetin yararını ortaya koyan ve hizmetin kullanıcı (müşteri) tarafından tanımlanmasında yararlanılan özellikler olarak açıklanabilir. İşlevin belirlenmesinde hareket noktası ihtiyaçlardır. Diğer bir deyişle amaç, hizmet özelliklerinin ayrıntılı tanımlanması değil, hizmet bileşenlerinin ne işe yaradığının saptanmasıdır. İşlev, müşterinin istediği nihai sonuçlardır. Aslında, işlevi tanımlamak kolay değildir. İşlev analizine konu olan bir malzeme, makine, süreç vb. gibi bir hizmet bileşeni için pek çok işlev sıralanabilir. Ancak çok fazla işlev belirlemek, işlev analizini zorlaştıran bir yaklaşımdır. İşlev analizinde, beklentiler doğrultusunda nihai sonuç ve bunu destekleyen belirgin işlevlerin ortaya konması gereklidir. Bunun için “ne bekleniyor, bunun için ne yapılıyor?” gibi sorulardan yararlanılabilir.
Soru 13
Yukarıdakilerden hangileri, danışma bölümünün ikincil işlevleri arasında yer alır?
Çözüm Açıklaması
Birincil işlevler, hizmetin nihai amacıyla ilgili özellikler olarak tanımlanırken ikincil işlevler, birincil işlevlerin yerine getirilmesini sağlayan ya da destekleyen özelliklerdir. II ve III, danışma bölümünün birincil işlevleri arasında yer alır. Ancak I ve IV, ikincil işlevlerdir.
Soru 14
Son zamanlarda, ürettiği ayakkabı modellerinin rahat olmadığı yönünde müşterilerinden sıklıkla şikayet alan bir ayakkabı firması, ayakkabı tasarımlarında birtakım değişiklikler yapma kararı alır. Şikayetlerin çoğunluğu, ayakkabı tabanının ve deri malzemeden üretilen tabanlığın oldukça rahatsız olduğu yönündedir. X tedarikçisi ile işbirliğini sonlandırarak tüketiciye, üst düzey bir taban konforu sağlama adına farklı bir tedarikçiye yönelen firma, yapılan araştırmalar, görüşmeler ve denemeler sonucu köpük taban teknolojisi ile üretim yapan Y tedarikçisi ile anlaşmaya varır. Köpük taban teknolojisinin avantajı, üretici için daha ucuz, tüketici içinse hem ürün fiyatlarına yansıyacak kadar ucuz hem de daha konforlu olmasıdır. Kısa vadede yüksek kar anlayışı güderek "Konfor artık daha ucuz!" sloganıyla ayakkabılarını piyasaya süren firma, ayakkabıların satışa sunulmasından 6 ay sonra, müşteri memnuniyetini ölçmek için çevrim içi bir anket uygular. Anket sonuçları büyük oranda olumlu olsa da bir grup kullanıcının, ürün konforundan memnun kalmalarına rağmen ürünün yağmurlu havalarda kullanmaya elverişli olmadığı, bu günlerde kullanım sonrası tabanda aşınmalar oluştuğu yönünde şikayetlerde bulunduğu görülür.
Yukarıdaki metne göre, söz konusu firmanın değer analizi yaparken göz ardı ettiği soru aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Çözüm Açıklaması
Bu işlev, sunduğu değere karşın yüksek maliyetli midir? - Metne göre, konfor işlevi sağlayan maddenin sağladığı değer, hem üretici hem de tüketici nezdinde olumlu yöndedir.
(İşgücü ya da tedarikçiler söz konusu ise) bu işlevi başka bir kişi daha ucuz, hızlı, etkili vb. yerine getirebilir mi? - Firma, X tedarikçisinden, daha ucuz hizmet alacağı Y tedarikçisine geçmiştir.
Tedarikçilerin işlevin performansıyla ilgili bir önerisi olabilir mi? - Firma, adı geçen teknolojiyle üretilen ayakkabı tabanlarının, hangi mevsim koşullarına uygun olduğuna ilişkin tedarikçisine danışmadığı gibi müşteriyi de uyarmamıştır. Bu nedenle firmanın yaptığı değer analizinin bu bölümü göz ardı edilmiştir.
Bu hizmetin bu işlevlerden oluşmasının olumlu yanları nelerdir? - Köpük taban teknolojisiyle satışa sunulan ayakkabıların, maliyetinin daha ucuz, konforunun daha yüksek olduğu görülmüştür.
Bunun yerine başka bir işlev ya da bileşenle (araç, malzeme, iş gücü, yöntem vb.) daha iyi performans alınabilir mi? - Firma, X tedarikçisinden Y tedarikçisine geçmiş, taban ve tabanlık değişimi yaparak ürettiği ayakkabılardan yüksek kalite ve performans alma çabasına girişmiştir.
Soru 15
Değerlendirme aşamasıyla ilgili yukarıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?
Çözüm Açıklaması
Değerlendirme aşamasına öncelikle, nihai amaçla ilgili olarak en yüksek öncelikli işlev ile başlanır. Buradan en düşük öncelikli işleve doğru değerlendirmeye devam edilir. Bu aşamada, katlanılan maliyetlere oranla yüksek performans sağlayan işlevlere ağırlık verilir. Burada bir önceki aşamada analiz edilen işlevlerin yaratıcı ve yenilikçi şekilde ele alınarak bunlarla ilgili yapılabilir çözümlerin ortaya konmasına çalışılır. Bu fikirler geliştirilirken işletme ve müşteri açısından işlevin maliyeti ve hizmetin nihaî amacına olan katkısı doğrultusunda sunduğu değer dikkate alınmalıdır.
Soru 16
Aşağıdakilerden hangisi stratejik hizmet vizyonunun bileşenlerinden birisi değildir?
Çözüm Açıklaması
Heskett tarafından geliştirilen stratejik hizmet vizyonu, hizmet işletmelerinin rekabet stratejilerinin geliştirilmesine yönelik bir rehber niteliğindedir. Stratejik hizmet vizyonunun başlıca dört bileşeni bulunur. Bunlar hedef pazar bölümleri, hizmet tanımı, faaliyet stratejisi, hizmet dağıtım sistemidir.
Soru 17
Aşağıdaki kavramlardan hangisi soyut ya da somut bir objenin sağladığı soyut veya somut nitelikli yararlar şeklinde tanımlanabilir?
Çözüm Açıklaması
Değer, soyut ya da somut bir objenin sağladığı soyut veya somut nitelikli yararlar şeklinde tanımlanabilir.
Soru 18
"Ürünün üstün nitelikli işlevlere sahip olması, her zaman değerli olduğu anlamına gelmez, önemli olan ürün işlevinin müşterinin gerçekten beklentilerini karşılar nitelikte olmasıdır" ifadesi değer ile aşağıdaki hangi kavram arasındaki ilişkiyi açıklar?
Çözüm Açıklaması
Değer ve Performans: Performans, ürünün işlevsel özellikleri ile ilgilidir. Ürünün üstün nitelikli işlevlere sahip olması, her zaman değerli olduğu anlamına gelmez, önemli olan ürün işlevinin müşterinin gerçekten beklentilerini karşılar nitelikte olmasıdır.
Soru 19
Aşağıdakilerden hangisi değer analizinde değer yaratılabilen konulardan biri değildir?
Çözüm Açıklaması
Değer analizinde başlıca şu şekillerde değer yaratıldığı söylenebilir:
• Maliyet aynı kalır, hizmet performansı artırılır, • Hizmet performansı aynı kalır, maliyet azaltılır, • Maliyet azaltılırken aynı zamanda hizmet performansı da artırılır, • Çok daha yüksek bir hizmet performansı sağlayacak şekilde hem maliyet hem de hizmet performansı artırılır.
Soru 20
Ortadan kaldırılması hâlinde ürünün performansında değişikliğe neden olmayacak maliyetler olarak açıklanabilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm Açıklaması
Gereksiz maliyetler, ortadan kaldırılması hâlinde ürünün performansında değişikliğe neden olmayacak maliyetler olarak açıklanabilir.