HİJYEN VE SANİTASYON

Pasta ve ekmek fırını, termik santral, metal işleme gibi işyerlerinde uzun süre çalışanların sıcak ortama alışma durumuna "aklimatizasyon"adı verilir.

En çok boya endüstrisinde, ayakkabı, terlik yapımında, yapıştırıcı imalinde ve kullanımında, çeşitli temizlik maddelerinin yapımında ve kullanımında karşımıza çıkan kimyasal etken çözücüler yani solventlerdir.

Bir enfeksiyon etkeninin hastalık yapabilme yeteneğine patojenite; bir etkenin ağır veya öldürücü bir hastalık tablosuna yol açma yeteneğine ise virulans denir.

Duvarda matkap ile delme işlemi yapılırken elektrik süpürgesinin matkabın ağzına yakın tutulması, günlük yaşamda sık kullanılan lokal havalandırmaya bir örnektir. Dolayısıyla doğru yanıt, B seçeneği olan "havalandırma"dır.

Evinde kedi-köpek besleyen bir kişide gelişen alerjiler ve astım benzeri yakınmalar, o kişide bisinozis olabileceğinin bir işaretidir. Bisinozis denilen hastalıkta, pamuk tozlarına karşı allerji gelişir ve astım benzeri yakınmalar söz konusudur. Yine hayvan tüyleri, keten, kendir, şeker kamışı tozları da benzer tablolara neden olabilir.

İş yerindeki ve iş yeri ortamındaki sağlığı ve güvenliği etkileyen teknik koşulların ve etkenlerin değerlendirilmesi, bunların kontrol altına alınması, iş yerinin sağlıklı ve güvenli olmasının sağlanmasına ise iş hijyeni adı verilir. İş hijyeni, sadece iş yerinin temizliğinin sağlanması, temiz olması demek değildir. Sağlığı etkileyen 5 ana etkenin kontrol altına alınmasıdır.

Sıcak ortamda vücudun ısı dengesinin korunması terleme mekanizmasının fazla çalışması ile sağlanır. Bunun sonucunda fazla miktarda sıvı kaybı meydana gelir. Buna dehidratasyon denir.

Hava akım hızı anemometre ile ölçülür.

Örgütsel Ergonomi: Örgütün, kuruluşun, kurumun veya iş yerinin yapılandırılması ve işleyişinin sağlanmasında yararlanılan bir anlayıştır. Konuları arasında iletişim, ekip, ekip yönetimi, işin planlanması, iş tasarımı, çalışma saatlerinin belirlenmesi, çalışanlarının görev ve rollerinin belirlenmesi, kalite yönetimi gibi konular vardır. Bunlar değişik yöngerge ve standartlarda olması gerekenin en iyisi olması anlayışıyla oluşturulur. Böylece örgüt içi iletişim sağlıklı oluşturulur ve örgütsel kültür, kurum kültürü, kurum aidiyeti sağlanmış olur. Örneğin bir sağlık kuruluşunda kimin ameliyat ekibinde yer alacağı, bunlarla ilgili mesleklerin görevlerinin tanımlanması ve işleyişinin planlanması, gerekli olan tıbbi malzemelerin temin edilip ameliyata uygun hâle getirilip kullanılması, hem çalışanların daha sağlıklı ve daha verimli çalışmalarına yardımcı olur; hem de hizmet alan kişiler daha az sağlık riski ile karşılaşır.

Hidroklorik asit, nitrik asit ve sülfirik asit, asitlere; sodyum hidroksit, amonyak vb. kimyasal maddeler de alkali maddelere örnektir. Sıvı hâldeki her iki grubun başlıca riskleri yanıcı etkilerinin olması nedeniyle tahriş ve yanıklara neden olmasıdır. Kaza sonucu içilirse ağız, yutak, yemek borusu ve midede ciddi tahriş ve yanıklara neden olarak yaşamsal tehlike oluşturabilirler. Buharlaşmaları hâlinde mukozalar üzerinde irritan etki yaparlar.

Rodentisit: Fare, sıçan gibi hayvanlara karşı kullanılanlar.

Sıcak ortamda uzun süreli olarak çalışanlar, zaman içinde sıcak ortama alışırlar. Buna aklimatizasyon denir.

İstenmeyen ve hoşa gitmeyen sese gürültü denir. Gürültünün insan üzerinde görülen ilk etkisi rahatsızlık ve dikkat dağılmasıdır. Bu etki gürültünün şiddetiyle orantılı olarak artmakta ve çok hafif sesler bile kişiyi yeterince rahatsız ve tedirgin etmektedir. Gürültünün çalışan sağlığı açısından en önemli etkisi ise işitme kaybına neden olmasıdır.

Titreşim, vücudun tümüne aktarıldığında, özellikle bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açar. Ayrıca zihinsel ve bedensel yorgunluğa, sinir sistemi, sindirim ve dolaşım sistemi üzerinde oluşturduğu negatif etkiler yüzünden iş veriminde düşüşe, iç organların bağ dokusunun gevşemesine neden olarak organların bedenin içinde sarkmasına (organoptozis), kas deformasyonlarına neden olabilir.

Bazı iş türlerinde düşük veya yüksek atmosfer basıncı altında çalışma söz konusu olabilir. Yüksek basınç, özellikle su altı iş yerlerinde ve tünel yapımında sorundur. Su altında her 10 metre derinlikte basınç 1 atmosfer artar. Dalgıçlar, balıkçılar, özellikle sünger avcıları yüksek basınç maruziyetine uğrayabilirler. Yüksek basınç altında kanda fazlaca çözünen azot gazı kişinin hızla su yüzüne çıkarılması durumunda gaz hâline geçer, sonuçta gaz embolisi oluşur.

Basınç, termal konforun bir unsuru olmanın ötesinde aynen termal konfor gibi işyeri sağlığını etkileyen ayrı bir etkendir.

Soğuk ortamda dikkat dağılması, bedensel ve zihinsel verimin düşmesi, kanın iç organlara doğru çekilmesi sonucu vücut iç ısısının yükselmesi, hafif ürperme ve titreme ile birlikte beslenme ve enerji gereksiniminin artması söz konusudur. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Aşırı sıcaklık tansiyon yükselmesinden ziyade tansiyon düşmesine neden olur. Doğru cevap C'dir.

Genel olarak çalışılan ortamların aydınlatma düzeylerinin 200-300 lüks düzeyinde olması yeterlidir. Doğrudan işin yürütülmesi ile ilgili olmayan depo, ambar, koridor gibi yerlerde 40-50 lüks düzeyi yeterli olurken, daha ince işlemlerin yapıldığı ortamlarda 1000-2000 lüks düzeyinde aydınlatma gerekebilir. Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap C'dir.