HİJYEN VE SANİTASYON

Ülkemizde kullanılan suyun %74 (yüzde yetmişdört)’ü tarımda, %11 (yüzde onbir)’i endüstride ve %15 (yüzde onbeş)’i içme ve kullanma suyu olarak evlerde tüketilmektedir. Gelişmiş toplumlarda suyun %69 (yüzde altmışdokuz)’u sanayide, %23 (yüzde yirmiüç)’ü tarım ve hayvancılıkta, %8 (yüzde seliz)’i de içme ve kullanma suyu olarak kullanılmaktadır.

Isıl Kirlenme; özellikle enerji santralleri ile nükleer santral tesisleri olmak üzere işlemlerinde kullanılan sıcak suyun atıksu olarak deşarjında, alıcı ortamın yani akarsu, göl veya denizin lokal veya genel olarak sıcaklığının artmasıdır. Suyun sıcaklığının artması doğal sucul yaşamın etkilenmesine neden olmakta, balıklar ve sucul bitkiler ölmekte ve o bölgede sucul canlı yaşamı sona erebilmektedir. Hatta ekolojik denge bile olumsuz yönde etkilenebilmektedir.

Şebekenin herhangi bir noktasında basınç düşerse negatif basınç geri kaçışı olacaktır. Bu durum geri emilim yaratabilir. Musluk ağızlarına konulan hortumun ucu içi su dolu lavaboya veya kovaya yakınsa, su kesintisi
olduğunda negatif basınç nedeniyle musluk, hortum ağzından suyu şebekeye çekebilir. Bunun sonucunda kirli, hatta toksik maddeler su şebeke sistemine karışır ve insanların sağlığını tehdit edebilir.

Sukıt Hastalıklar (Water-Scarce); gereksinimden daha az su sağlanması veya su yokluğundan kaynaklanan hastalıklardır. Skabies, trahom, basilli dizanteri gibi hastalıklardır. Suyu çok kıt olan yörelerde kişisel hijyenin sürdürülmesi güçleşir. Vücudun, yiyecek maddelerinin ve giysilerin yıkanmayışı nedeniyle hastalık yayılma olasılığı artar. Yeterli, kesintisiz ve sağlıklı suyun sağlanmasıyla tehdit ortadan kalkar.

Bebeklerde mavi bebek sendromu veya methemoglobinemi olması durumunda nitrat etkilenimi düşünülmelidir.

Suyun sertliği için çeşitli ülkeler farklı sertlik dereceleri kullanmakta, ülkemizde genellikle Fransız sertlik derecesi tercih edilmektedir.1 Fransız sertlik derecesi =100 ml suda 10 mg CaCO₃

Suda Fekal Streptokok tespit edildiğinde depoyu ve şebeke sistemini dezenfekte etmek, çapraz bağlantı noktalarını araştırmak ve tesisatçı personeli bilgilendirmek gereklidir. Diğer mikroorganizma tespitinde sadece depoyu temizletmek yeterlidir.

Flokülasyon (veya koagülasyon) aşamasında suya şap (Al SO₄) veya metal tuzları ilave edilir, sudaki daha küçük katı parçaların, partiküllerin, tozların bir araya gelmesi sağlanır.

Diğer tüm dezenfektanlarda bir miktar dezenfeksiyon yan ürünleri oluşumu gözlenirken Ultraviyole kullanımı sonrasında yan ürün oluşmaz.

Dünyadaki toplam su miktarı 1.4 milyar km³’tür. Doğru cevap A seçeneğidir.

Günümüzde gelişmiş toplumlarda suyun %69’u sanayide, %23’ü tarım ve hayvancılıkta, %8’i de içme ve kullanma suyu olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Nedenlerine Göre Su Kirliliği
• Doğal Nedenler Sebebiyle Oluşan Su Kirliliği
• İnsani Faaliyetler Sebebiyle Oluşan Su Kirliliği
• Evsel Kirlenme
• Endüstriyel Kirlenme
• Tarımsal Kirlenme
• Isıl Kirlenme

Doğru cevap A seçeneğidir.

Kirletici Etkenlere Göre Su Kirliliği
• Mikrobiyolojik Kirlilik
• Organik Maddelerden Kaynaklanan Kirlenme
• Radyoaktif Kirlilik
• Kimyasal Kirlilik olarak sınıflandırılır.

E seçeneğindeki verilen ise Kirleticilerin Suda Görülebilmesine Göre sınıflandırılmasında yer alır. Bu açıklamaya göre doğru cevap'E'dir.

Suyla bulaştığında hastalıklara neden olabilen biyolojik etkenler şunlardır:
• Bakteriler: Escherichia coli, Salmonella tipleri (tifo, paratifo vb.), Shigella dysenteria, Vibrio cholerae, Yersinia enterocolitica, Legionella spp., Bacillus anthracis, Brucella tipleri, Campylobacter spp., Francisella tularensis, Pasteurella tipleri, Leptospira tipleri, Chlamydia psittaci, Chlamydia trachomatis.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Suyla bulaştığında hastalıklara neden olabilen biyolojik etkenler şunlardır:

• Protozoalar: Entomoeba histolytica, Cryptosporidium parvum, Cyclospora cayetanensis, Giardia duodenalis, Toxoplasma gondii.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Gelişmekte olan ülkelerde hastaneye yatışların %30’unun nedeni ishaldir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kalın bağırsak tipi ishalde ise daha sık, daha yumuşak ve sulu kıvamda dışkılama söz
konusudur. Ayrıca dışkılandıktan sonra, geçen rahatlamayla sonuçlanan kramp tarzında
karın ağrısı vardır. Bu tabloya da “kolit” denir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Dışkıda kan görülmesine “melena” denilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Dışkıda taze
kırmızı kan görülmesine “hematokezia” denir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yeryüzündeki tatlı su doğada  en yüksek oranda buzullarda bulunur