HİJYEN VE SANİTASYON

Kirleri kaynaklarına, yapışma şekillerine, çözünebilme durumlarına, oluşturdukları ajanlara göre olmak üzere dört şekilde incelemek mümkündür. Kirlerin bu şekilde tanımlanarak açıklanmaları, temizlik işlemlerinde en etkili yöntem ve temizlik ürününün tercih edilmesinde, temizlik süresinin belirlenmesinde yardımcı olur.

İnorganik Kirler: Canlı organizma tarafından üretilmeyen, endüstriyel üretim esnasında oluşan, atmosfere de yayılabilen ve kirlilik oluşturan her türlü madde, toz ve partikül inorganik kirdir. İnorganik kirlere metal ve ağır metaller, fabrika artıkları, kireç, tuz kalıntıları, pas ve yakıt artıkları örnek verilebilir.

Bağlı Kirler: Bulundukları yerden kolaylıkla giderilemeyen veya hiç giderilemeyen kirlerdir. Yağlı boya, cila, yapıştırıcı madde, yağlar ve diğer lekeler.

Ajanlara Göre Kirler: Kirlerin yapısal özelliklerine göre yapılan sınıflandırmadır. Bu sınıflandırma gıdaların kirlenmesine risk oluşturan durumlarının belirlenmesinde ve güvenilirliklerinin tanımlanmasında çok kullanılmaktadır. 3 farklı grupta incelenir.

Fiziksel Kirler: Cam malzeme, metal parçaları.

Kimyasal Kirler: İlaçlar, kimyasal içerikli solüsyonlar, tarım ilaçları, fazla miktarda gıda katkı maddeleri, gıda maddelerinin bulundukları kaplardan çözünme ile geçen metal kalıntıları.

Mikroorganizmalar: Virüs, bakteri, parazit ve mantarlar.

Ulaşılmak İstenen Amaca Göre Temizlik:

-Fiziksel Temizlik

-Kimyasal Temizlik

-Mikrobiyolojik Temizlik

-Osmolojik Temizlik

-Entomolojik Temizlik olarak sınıflandırılabilir.

Entomoloji kelimesi böcekbilim anlamına gelir. Ortamda haşere olmaması için yapılan temizlik ve kontrolüdür.

Ultrasonik temizlik, yüksek frekanslı ses dalgalarının kullanılması ile kirlerin arındırılması işlemidir. Bu amaçla kullanılacağı sektöre veya alana uygun büyüklükte sıvı dolu (genellikle su) tankın içinde ulrasonik enerji ile titreşim oluşturulur. Temizlenecek materyalin cinsine göre su sıcaklığı değişebilir. Ayrıca temizlik işleminin daha etkin olması için kimyasal temizlik maddeleri de ilave edilebilir. Bu temizlik şekli gözlüklerin çerçeve ve camlarının, mekanik ve elektronik parçaların, kuyumculukta değerli takı ve mücevherlerin, ameliyat malzemelerinin temizliğinde kullanılır.

Deterjanların yapısına katılan kimyasal maddeler aşağıda sıralanmıştır. Bu kimyasal maddeler katıldıkları miktar kadar deterjanlara kendi özelliklerini yansıtırlar. Deterjanları bu etkilerine göre sınıflandırmak mümkündür.

Deterjanların yapısına katılan kimyasal maddeler aşağıda sıralanmıştır. Bu kimyasal maddeler katıldıkları miktar kadar deterjanlara kendi özelliklerini yansıtırlar. Deterjanları bu etkilerine göre sınıflandırmak mümkündür.

Bakteriostatik: Bakterilerin üremesini durduran kimyasal maddelerdir.

Kirli olan bir yerden, başka bir yere kirlerin taşınmasına kontaminasyon (bulaşma) adı verilir. Doğru yanıt A'dır.

Kaynaklarına göre kirler, organik ve inorganik kirler şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Ajanlara göre sınıflandırıldığında cam malzemeler, fiziksel kirler grubunda değerlendirilmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Ulaşılmak istenen amaca göre temizlik (temizlik derecesine göre):

Doğru yanıt D'dir.

Ortamda kokuya neden olan görünen ve görünmeyen kirlerin giderilmesi işlemine Osmolojik Temizlik denir. Doğru yanıt A'dır.

Halojenler, kuvvetli asidik özellik gösterirler. Doğru yanıt E'dir.

Kostik olarak sodyum hidroksit, yüzey aktif madde, dietanolamin, esans ve köpük kesici maddeler eklenerek oluşturulan kimyasal maddeler yağ çözücülerdir. Doğru yanıt A'dır.

Fenol ve Türevleri şunlardır:

Doğru yanıt C'dir.

Günümüzde el yıkama antiseptiği olarak en çok tercih edilen etken maddeler aşağıda sıralanmıştır.
• Alkol 
• Klorheksidin glukonat 
• Hekzaklorofen 
• İyodoforlar 
• Paraklorometaksilenol 
• Triklosan 
• Kuaterner amonyum bileşikleri

Doğru yanıt A'dır.

Hücre Çekirdeğine Etki Edenler: Mikroorganizmaların DNA’ları ile birleşen dezenfektanlar, nükleik asitlerinin çoğalmasını engellerler. Bu şekilde ölümüne sebep olurlar. Ağır metaller ve oksitleyici dezenfektanlar örnek verilebilir. Doğru yanıt D'dir.