HİJYEN VE SANİTASYON - Deneme Sınavı - 21

Daha önceleri pestisit (haşerekıran) olarak adlandırılan bu kimyasal
maddelere, günümüzde biyosidal ürün de denilmektedir. Biyosidal ürünler ve pestisitler şunlardır:
1. İnsektisit: Sinek ve böcekleri öldürmek amacıyla kullanılanlar,
2. Herbisit: Otlarla mücadele amacıyla kullanılanlar,
3. Rodentisit: Fare, sıçan gibi hayvanlara karşı kullanılanlar,
4. Fungusit: Mantarlara karşı kullanılanlar olarak gruplandırılırlar.

Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Herhangi bir enfeksiyona, allerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dâhil mikroorganizmalara, hücre kültürlerine ve insan endoparazitlerine biyolojik etken; çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in-vitro olarak geliştirilmesine hücre kültürü; genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlıklara mikroorganizma denir. Bir enfeksiyon etkeninin hastalık yapabilme yeteneğine patojenite; bir etkenin ağır veya öldürücü
bir hastalık tablosuna yol açma yeteneğine ise virulans denir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

İnorganik tozlar: Cam yünü, kireç tozu gibi inorganik tozlar da alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

İkame, havalandırma, ıslak-Yaş Yöntem, kapatma ve ayırma, tozların sağlık üzerine olumsuz etkilerinden çalışanların  korunması için alınabilecek teknik önlemlerdir. Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı ise tozların sağlık üzerine olumsuz etkilerinden çalışanların  korunması için alınabilecek tıbbi önlemlerden bir tanesidir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Karoshi Sendromu ; aşırı çalışmaya beyin veya kalp damarlarından birinde
kanamaya bağlı ölümdür.

Mezotelyoma; karın zarı (periton), göğüs zarı (plevra) ve kalp zarlarından (perikard) köken alan kötü huylu kanserdir.

Ensefalit; beyinde enflamasyondur.

Hipoksi; vücutta dokularda oksijen oranının azalmasıdır.

Hipokondriyazis; bir kişinin hastalığı olmadığı hâlde kendini hasta hissetmesidir. 

Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Eşik Sınır Değer (ESD): İş yeri havasında var olup, günde 8 saat veya haftada 40 saat çalışma süresi içinde maruz kalındığında tüm işçilerin sağlığına zarar vermediği kabul edilen değerdir. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Sıcak ortamda uzun süreli olarak çalışanlar, zaman içinde sıcak ortama alışırlar. Buna aklimatizasyon denir. Bu kişilerde zaman içinde terleme miktarı artar, böylece sıcak daha kolay tolere edilebilir. Buna karşılık terle kaybedilen tuz miktarı azalır. Sıcak ortama yeni
gelen bir kişi dakikada 15 gram terlerken, aklimatize olan kişilerin terleme miktarı 50 g/dk. düzeyine kadar artabilir. Diğer yandan ter içinde kaybedilen sodyum miktarı ise 4 g/l’den 1 g/l düzeyine kadar inebilir.

Radyant Isı: İş ortamlarındaki sıcak veya soğuk yüzeylerden çalışanlara veya çalışanlardan bu yüzeylere ısı yayılımıdır.

Hipoksi: Vücutta dokularda oksijen oranının azalmasıdır.

Herhangi bir enfeksiyona, allerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dâhil mikroorganizmalara, hücre kültürlerine ve insan endoparazitlerine biyolojik etken; çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in-vitro olarak geliştirilmesine hücre kültürü; genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlıklara mikroorganizma denir. Bir enfeksiyon etkeninin hastalık yapabilme yeteneğine patojenite; bir etkenin ağır veya öldürücü bir hastalık tablosuna yol açma yeteneğine ise virulans denir.

İnert tozlar: Alındığında vücutta herhangi bir reaksiyona girmeden vücudun savunma sistemi ile vücut dışına taşınan tozlardır. Baryum ve demir tozu örnek olarak verilebilir.

Fibrinojenik tozlar: Havadaki mermer, taş, maden ve kömür ocağı, cam sanayi gibi işlerde çalışanlarda silis, kömür tozları gibi tozların solunması sonucu akciğerlerde bu toz birikir. Akciğerdeki hava keseciklerinin (alveol) yapısını bozar ve oksijen-karbondioksit değişimi zorlaşır. Bunun sonucunda öksürük, nefes darlığı ile seyreden ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) denilen hastalığa neden olabilir

İkame: Zararlı, tehlikeli bir madde veya yöntem yerine daha az zararlı ya da zararsız madde veya yöntemin kullanılmasıdır.

Ayırma: Tozlu bir işlemin, diğer çalışma alanlarının dışında başka bir yerde yapılmasıdır.

Pastörizasyon, sağlığa zararlı patojen bakterilerin vejetatif formlarının ve enzimlerin tahrip edilmesi ile ürünün insan tüketimi için sağlıklı olmasını ve raf ömrünün artmasını sağlayan bir ısıl işlemdir. Bu işlemin uygulanmasında hedef alınan mikroorganizma ısıya dirençli olan Coxiella burnetti’dir. Yüksek sıcaklık düşük süre (high temperature – short time, HTST) olarak adlandırdığımız 71.7 C’de 15 saniyelik uygulamadır. Diğeri ise Düşük sıcaklık uzun süre (low temperature – long time LTLT) adlandırılan 63 °C’de 30 dk uygulanan ısıl işlemdir.

Süt ve süt ürünleri üretiminde yapılan sterilizasyon işlemleri UHT (Ultra High Temperature) olarak bilinmektedir.

Bu amaçla kullanılan en yaygın antimikrobiyel maddeler arasında tuz, baharatlar ve sirke bulunmaktadır. Ayrıca bu amaçla; asetik asit, benzoik asit, laktik asit gibi organik asitler, nitrat ve nitritler, kükürtdioksit ve sülfitler, karbondioksit, etilen oksit gibi gazlar, nisin, natamisin gibi antibiyotikler de kullanılmaktadır

Basınçlı Havayla Temizlik: Toz ve kuru kirlerin uzaklaştırılması amacıyla yapılır. Gıda işletmelerinde kullanılır. Maliyetlerinin düşük olması avantajı iken kirleri yayması dezavantajıdır.

Ransidite her çeşit yağ ve yağlı ürünlerde oluşabilen kimyasal bir bozulmadır. Ürünlerde çeşitli istenmeyen değişimlere sebep olur.

Salmonella’lar patojen enterik mikroorganizmalar olup insanlarda ateş, septisemi ve gastroenteritise neden olurlar.