HİJYEN VE SANİTASYON - Deneme Sınavı - 10

Sanitasyon işlemleri ile hedeflenen amaçlar:  İnsan sağlığının korunması, gıda üretim tesislerinde sağlıklı ve kaliteli ürün elde edilmesi, çevrenin dengesinin korunması ve yaşanılabilir temiz bir çevrenin devamlılığının sağlanması,  işletmelerde iş kazalarının azaltılması hatta önlenmesi, kaliteli üretim ve azami karlılık oranının arttırılması olarak sıralanabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütünün 1972 yılında çevre kirliliklerini engellemek amacıyla aldığı kararlarda “kirleten öder” ilkesinin dikkate alınması gerektiği açıkça belirtilmiştir.

Türk Ceza Kanunu’nun (2004) 181’inci maddesinde çevrenin kasten kirletilmesi sonucunda verilecek cezalar aşağıdaki gibi belirtilmiştir. (1) İlgili kanunlarla belirlenen teknik usullere aykırı olarak ve çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkları toprağa, suya veya havaya kasten veren kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Atık veya artıkları izinsiz olarak ülkeye sokan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (3) Atık veya artıkların toprakta, suda veya havada kalıcı özellik göstermesi hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza iki katı kadar artırılır. (4) Bir ve ikinci fıkralarda tanımlanan fiillerin, insan veya hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıkların ortaya çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların veya bitkilerin doğal özelliklerini değiştirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atık veya artıklarla ilgili olarak işlenmesi hâlinde, beş yıldan az olmamak üzere hapis cezasına ve bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (5) Bu maddenin iki, üç ve dördüncü fıkrasındaki fiillerden dolayı tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. Doğru seçenek C seçeneğidir.

Katı atıkların bileşimine ve miktarına etki eden en önemli etmenleri;  İklimsel şartlar, yapılan tarımsal faaliyetler,  hayvancılık faaliyetleri,  coğrafi yapı ,  insanların kültürel yapısı, bölgenin veya ülkenin ekonomik yapısı,  tüketicilerin tüketim tercihleri olarak sıralamak mümkündür. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bitkisel, hayvansal kökenli maddeler, tekstil ürünleri ve kâğıt gibi yanabilen ve çürüyebilen karakterdeki organik atıklar ile deri, odun, ahşap, lastik, naylon, kemik, plastik gibi biyokimyasal olarak ayrıştırılmaları zor veya imkânsız olan maddeler organik katı atıklar grubundandır. Diğerleri inert katı atıklardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Enerji, mineral madde ve kimyasal içerik geri kazanılabilir,  organik maddeler yanarak katı ve gaz hâle dönüşürler, atıkların depolama hacimleri azaltılmış olur, atıkların taşınma masrafları yakma yöntemi ile azaltılmış olur. Bunların tamamı yakma işleminin avantajlarındandır. Ancak pahalı bir yöntem olması dezavantajıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Dışarda birçok kirleten maddenin etkisi altında kalan kişinin bu maddelerden temizlenmesi, arınması gerekir. Bu maddelere karşı vücudun kendi doğal savunma mekanizmaları mevcuttur. Bunların en başında, vücudun sıvı-elektrolit dengesini sağlayan, iç organları dış faktörlerden koruyan deri gelir. Dolayısıyla dışardan gelecek mikrobiyal tehditlere karşı, vücudumuzun kendi doğal savunma mekanizmalarının başında derimiz gelir.

Dermis tabakası, epidermis tabakasının alt tabakalarından biri değildir. Dermis tabakası, derinin üç tabakasından ortada olanıdır.

Seçeneklerdeki deri eklerinden apokrin ter bezlerinin, vücutta ısı dengesinin kurulması ve zararlı maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasında görevi vardır.

Seçeneklerdeki, el yıkama solüsyonu olarak cerrahi el yıkamada kullanılan antiseptik özellikteki maddelerden biri, povidon iyot'tur.

Diş fırçalama ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden A seçeneği yanlıştır. Diş fırçalama işlemine dişlerin çiğneyici yüzeyleriyle değil, üst  ve alt dişlerin dış yüzeyleri ile başlanmalıdır.

Saç gövdesindeki en iç kısımda bulunan tabakaya medulla (saç iliği) adı verilir.

Banyo sırasında kulak sağlığının korunması ve temizliği için kulak  pamuklu çubuklarla temizlenmemelidir. Çünkü kulak içindeki salgı bezleri tarafından salgılanan yağlı karakterdeki salgılar kulağın doğal koruyucusudur. Kulak kiri olarak bilinen bu yapı kulağa su kaçmasına da engel olur. Kulak içinde önceden üretilen bu salgılar yeni üretilen salgı ile itilir ve dış kulak yoluna taşınarak burada kuruyarak kendiliğinden dışarı atılır. Bu nedenle kulak içine bu salgının giderilmesi amacıyla pamuklu temizleme çubuklarının sokulmaması gerekir.

Vücuttaki ortikosteroid ve adrenalin gibi yıkımlayıcı hormonların salınımını azaltıp protein sentezi ile hücre bölünmesini artıran kişisel hijyen uygulaması, düzenli uykudur.

3-5 yaşları arasındaki bir insan vücudunun günlük ihtiyaç duyduğu uyku süresi11-13 saattir.

Ağzın direk içinden kaynaklanan ve başka sebeplerden dolayı oluşan kötü ve hoşa gitmeyen koku halitozis terimiyle ifade edilir.

B. Kimyasal maddeler (Bitkilerde kullanılan kimyasal ilaçlar; herbisitler), Tedavi amacıyla kullanılan ilaçlar,  Uyuşturucu maddeler ve alkol,  Radyasyon,  Enfeksiyonlar (Toksoplasmosis, kızamık, kızamıkçık, AIDS), Annede beslenme bozuklukları,  Annedeki hormonal bozukluklar yeni kuşaklarda olumsuz etkilere neden olabilecek etkenler arasındadır. Annedeki psikolojik bozukluklar ise yeni kuşaklara olumsuz etkiye neden olabilecek etkenler arasında değildir

C. Melanin salgılayan melanositler ve bağışıklıkla ilgili görevleri olan hücreler epidermis tabakasında bulunur.

A. Çünki Derideki melanositler ultraviyole ışınlarının zararlı etkilerinin direkt iç organlara gitmesini engeller.

E. Eğer sağlık açısından kişiyi engelleyen bir olgu yoksa sağlıklı bir insanın haftada en az üç kez banyo yapması gereklidir.