HELLEN VE ROMA TARİHİ

Traianus’un ilk askeri harekâtı bugünkü Romanya sınırları içinde kalan Dacia’ya olmuştur. Dac savaşlarından sonra Dacia’da Roma eyaleti oluşturuldu. Dac başkenti Sarmizegethusa bundan böyle Roma kolonisi yapılarak Ulpia Traiana adı verildi.

Armenia, Parthia ve Mezopotamya Hadrianus tarafından değil, Trainus tarafından fethedilmiştir. Hadrianus Hellen kültürüne ve diline hayrandı; bu nedenle Yunanistan onun için ayrı bir önem taşıyordu. Atina’nın imârı için büyük işler yapmıştır. Bu nedenle I ve III numaralı seçeneklerde verilen bilgiler yanlıştır. II ve IV numaralı seçeneklerde verilen bilgiler ise Hadrianus’un dönemine ait doğru bilgilerdir.

Antoninus Pius, quaestor ve praetor’luktan sonra M.S. 130’da (veya 120’de) consul oldu. Daha sonra, M.S. 133-136 arasında bir tarihte, Batı Anadolu’daki Asia Eyaleti’nin valisi (proconsul) oldu. İmparator Hadrianus M.S. 25 Şubat 138’de Antoninus’u evlat edinerek onun Roma tahtı için vârisi olduğunu resmen ilân etmişti. Hadrianus’un ölümü üzerine de imparator oldu.

Ortak imparatorlar Marcus Aurelius (M.S. 161-180) ve Lucius Verus (M.S. 161-169) karşı karşıya geldikleri ilk büyük savaş Parth Savaşı oldu. Savaşın nedeni Armenia’nın kontrolüydü. Parth Savaşı’ndan sonra Romalılar Germanlarla savaştılar. Tuna sınırındaki German kabileleri Roma topraklarına saldırdıklarından (M.S. 166-167), Marcus Aurelius ve Lucius Verus Germanlara karşı birlikte sefere çıktılar (M.S. 168 baharı).

Roma’da Commodus’tan önce uzun yıllardır Roma imparatorları devlet içinde en iyiler veya güvenilir olanlar arasından -evlat edinme yöntemiyle (adoptatio)- seçiliyordu. Commodus ile beraber tekrar babadan oğula geçen bir imparatorluk söz konusudur.

Roma halkında Cleandrus’a karşı da bir hoşnutsuzluk baş göstermeye başlamıştı. M.S. 190’da Roma’da, başlangıcı epey önceye giden bir kıtlık söz konusuydu. Özellikle buğday kıtlığı had safhadaydı. Cleandrus’un mevcut buğdayı satın alarak suni bir kıtlık yarattığı söylentisi vardı. Ve halk Circus Maximus’ta toplanarak büyük bir protesto gösterisine katıldı. Öfkeli kalabalık o sırada Roma’nın birkaç kilometre uzağında bulunan Commodus’a giderek Cleandrus’un öldürülmesini istedi.

Rakibi Niger’e destek verdiği için Byzantion’u köy statüsüne indiren Roma imparatoru, Septimus Severus’tur.

Nerva’dan itibaren Roma tahtına geçen beş imparator döneminde en genel ifadeyle istikrar ve refah hâkim olmuştur.  Bu nedenle de bu imparatorlar “iyi imparator “ olarak anılırlardı.

Roma siyasi yapısı içinde; hanedan üyesi olanların Roma tahtına geçeceği önceden biliniyordu. Ancak Nerva ile bu uygulama değişmiştir. Çocuğu olmayan Nerva, Traianus’u evlat edinerek kendisinden sonra Roma tahtına kimin geçeceğini belirleyen ilk imparator olmuştur. Nerva M.S. 97 yılı Ekim sonunda o sıralar popülaritesi bir hayli yüksek olan Yukarı Germania valisi Marcus Ulpius Traianus’u evlat edinerek tüm yetkileri onunla paylaştı. Böylece soya dayalı veraset sisteminde yeni bir anlayış başlamıştır.

Traianus’un ilk askeri harekâtı bugünkü Romanya sınırları içinde kalan Dacia’ya
oldu. İmparator Domitianus, Daclara karşı
başarılı olamamış hatta onlara yıllık haraç vermeyi bile kabul etmişti.

İmparator Hadrianus, yaptığı seyahatler sırasında Meriç kenarında kendi adını verdiği Hadrianopolis Antik Kenti'ni kurmuştur.Bu kent günümüzde Edirne şehri sınırlarındadır.

Yaptığı seyahatlerde çok sayıda şehir gezen imparator Hadrianus gittiği şehirlerde imar ve bayındırlık faaliyetleriyle yakından ilgilenmiştir.

Senato tarafından Antoninus’a pius lakabı verilmiştir. Bu lâkap onun adıyla bütünleşti ve bundan böyle Antoninus Pius olarak anılmaya başlandı.

İmparator Commodus öldürüleceği korkusuyla paranoya olmuş, magalomanik davranışlar göstermeye başlamıştır. Bu durumdan korkan senatörler ve yakın çevresi tarafından zehirlenip, boğdurulmuştur.

Kendini imparator ilan eden Syria valisi Pescennius Niger'in tarafını tuttuğu ve kentte Niger taraftarı bir ordu bulunduğu için Septimus Severus, Byzantion’u yakıp yıkmıştır.

Caracalla'nın en önemli icraatlarından biri MS 212 yılında çıkattığı ve "Yurttaşlık Yasası" (Constitutio Antoniniana) olarak bilinen yasadır. Bu yasa  ile Roma İmparatorluğu sınırları içindeki tüm özgür erkek ve kadınlara Roma yurttaşı olma imkanı verilmiştir.

Severus Alexander, Roma topraklarına saldıran Germanlara karşı MS 234 yılında savaşa çıkmıştır. Ancak, Alexander ve annesi Mamaea’n›n Germanlara karşı çekingen bir tavır izlemesi, para karşılığında barış yapmak istemesi ve Romalı askerler nezdinde güven kaybetmeleri nedeniyle, askerler yeni bir imparator arayışına girdiler ve Trakyalı bir asker olan Maximinus’u imparator ilân ettiler. Daha sonra Vicus Britannicus’ta (Mainz) bulunan S. Alexander ile annesini öldürdüler (M.S. 25 Mart 235).

Niger, daha sonraki dönemlerde Septimius Severus'un hükümdarlık mücadelesine girdiği hasımlarından birisidir.

Uzun süre evlat edinerek, en iyilerden veya en güvenilir kişilerden seçilen imparatorluk ünvanı, Marcus Aureliusun aniden beliren rahatsızlığı ve geride taht karmaşası yaratmamak sebebiyle tahtı ölmeden önce oğluna bırakmıştır.

Kendisini Herkül ile özdeşleştirir, ona göre giyinir ve takvimlerde ay isimlerini kendi ismine göre düzenlerdi. Roma kentinin ismini bir yangın sonrası başlayan imar çalışmaları sırasında Colonia Commodiana olarak değiştirmiştir.