HELLEN VE ROMA TARİHİ

Nerva’dan itibaren Roma tahtına geçen beş imparator döneminde en genel ifadeyle istikrar ve refah hâkim olmuştur.

Nerva M.S. 97 yılı Ekim sonunda o sıralar popülaritesi bir hayli yüksek olan Yukarı Germania valisi Marcus Ulpius Traianus’u evlat edinerek tüm yetkileri onunla paylaştı. Böylece soya dayalı veraset sisteminde yeni bir anlayış başlamıştır.

Traianus’un ilk askeri harekâtı bugünkü Romanya sınırları içinde kalan Dacia’ya
oldu. İmparator Domitianus, Daclara karşı
başarılı olamamış hatta onlara yıllık haraç vermeyi bile kabul etmişti.

Yaptığı seyahatler sırasında Meriç kenarında kendi adını verdiği Hadrianopolis, bugünkü adıyla Edirne şehrini kurmuştur.

Yaptığı seyahatlerde çok sayıda şehir gezen imparator Hadrianus gittiği şehirlerde imar ve bayındırlık faaliyetleriyle yakından ilgilenmiştir.

Senato tarafından Antoninus’a Pius lakabı verilmiştir.

İmparator Commodus öldürüleceği korkusuyla paranoya olmuş, megalomanik davranışlar göstermeye başlamıştır. Bu durumdan korkan senatörler ve yakın çevresi tarafından zehirlenip boğdurulmuştur.

Kendini imparator ilan eden Syria valisi Niger’in tarafını tuttukları için Septimus Severus, Byzantion’u yakıp yıkmıştır.

Caracalla Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan özgür erkek ve kadınların Roma vatandaşı sayılacağı Yurttaşlık Yasası’nı çıkarmıştır.

Severus Alexander, Germanlara karşı savaşta başarısız ve yersiz politikalar nedeniyle askerler tarafından öldürülmüş ve yerine Maximinus imparator olmuştur.

Nerva’dan itibaren Roma tahtına geçen beş imparatorun iktidar dönemlerinde istikrar ve refah hâkim olduğundan, Antik Çağ’da bu imparatorlar (Nerva, Traianus, Hadrianus, Antoninus Pius ve Marcus Aurelius) “iyi imparatorlar” olarak da anılırdı. Augustus ise bu dönemden çok daha önce Ilıus Ceasar’dan sonra Roma tahtına geçmiştir.

18 Eylül 96’da, 66 (veya 61) yaşındayken Senatus tarafından imparator ilân edilen Nerva’nın askeri tecrübesi olmasa da siyaseten belirli bir geçmişe sahipti. İmparator olduğunda hiçbir senatörü öldürtmeyeceğine yemin etmişti, nitekim öyle de yaptı.

Traianus’un ilk askeri harekâtı bugünkü Romanya sınırları içinde kalan Dacia’ya olmuştur. Dac savaşlarından sonra Dacia’da Roma eyaleti oluşturuldu. Dac başkenti Sarmizegethusa bundan böyle Roma kolonisi yapılarak Ulpia Traiana adı verildi.

Armenia, Parthia ve Mezopotamya Hadrianus tarafından değil, Trainus tarafından fethedilmiştir. Hadrianus Hellen kültürüne ve diline hayrandı; bu nedenle Yunanistan onun için ayrı bir önem taşıyordu. Atina’nın imârı için büyük işler yapmıştır. Bu nedenle I ve III numaralı seçeneklerde verilen bilgiler yanlıştır. II ve IV numaralı seçeneklerde verilen bilgiler ise Hadrianus’un dönemine ait doğru bilgilerdir

Antoninus Pius, quaestor ve praetor’luktan sonra M.S. 130’da (veya 120’de) consul oldu. Daha sonra, M.S. 133-136 arasında bir tarihte, Batı Anadolu’daki Asia Eyaleti’nin valisi (proconsul) oldu. İmparator Hadrianus M.S. 25 Şubat 138’de Antoninus’u evlat edinerek onun Roma tahtı için vârisi olduğunu resmen ilân etmişti. Hadrianus’un ölümü üzerine de imparator oldu.

Ortak imparatorlar Marcus Aurelius (M.S. 161-180) ve Lucius Verus (M.S. 161-169) karşı karşıya geldikleri ilk büyük savaş Parth Savaşı oldu. Savaşın nedeni Armenia’nın kontrolüydü. Parth Savaşı’ndan sonra Romalılar Germanlarla savaştılar. Tuna sınırındaki German kabileleri Roma topraklarına saldırdıklarından (M.S. 166-167), Marcus Aurelius ve Lucius Verus Germanlara karşı birlikte sefere çıktılar (M.S. 168 baharı).

Roma’da Commodus’tan önce uzun yıllardır Roma imparatorları devlet içinde en iyiler veya güvenilir olanlar arasından -evlat edinme yöntemiyle (adoptatio)- seçiliyordu. Commodus ile beraber tekrar babadan oğula geçen bir imparatorluk söz konusudur.

Roma halkında Cleandrus’a karşı da bir hoşnutsuzluk baş göstermeye başlamıştı. M.S. 190’da Roma’da, başlangıcı epey önceye giden bir kıtlık söz konusuydu. Özellikle buğday kıtlığı had safhadaydı. Cleandrus’un mevcut buğdayı satın alarak suni bir kıtlık yarattığı söylentisi vardı. Ve halk Circus Maximus’ta toplanarak büyük bir protesto gösterisine katıldı. Öfkeli kalabalık o sırada Roma’nın birkaç kilometre uzağında bulunan Commodus’a giderek Cleandrus’un öldürülmesini istedi.

Rakibi Niger’e destek verdiği için Byzantion’u köy statüsüne indiren Roma imparatoru, Septimus Severus’tur.

Caracalla’nın en önemli icraatlarından biri M.S. 212 yılında çıkarttığı ve “Yurttaşlık Yasası” (Constitutio Antoniniana) olarak bilinen yasadır. Bu yasa ile imparatorluk sınırları içindeki tüm özgür erkek ve kadınlara Roma yurttaşı olma imkânı verildi.