HELLEN VE ROMA TARİHİ

Augustus’un Roma’nın en büyük ve tek lideri olarak kabul edilip onurlandırılmasıyla, evinin kapısı iki defne dalı ile meşe yapraklarından yapılmış bir çelenkle (corona civica) süslendi; üzerinde imparatorun dört önemli erdeminin yani virtus (cesaret), clementia (merhamet), iustitia (adalet) ve pietas (dindarlık) sözcüklerinin kazınarak yazılmış olduğu altın bir kalkan da (clipeus virtutis) Curia’ya (Senatus) ithaf edildi.

Tiberius Claudius Nero ile Livia Drusilla’nın oğlu olan Tiberius, M.Ö. 16 Kasım 42’de Roma’da dünyaya geldi. Augustus’un üçüncü eşi Livia’nın önceki eşinden olan çocuğu idi; yani Augustus’un üvey oğluydu. Tiberius, Augustus tarafından gönülsüzce Roma tahtının vârisi yapılmıştı. Böylece, Caesar ve Augustus’la devam eden Iulius (Julius) soyu, iktidarı Claudius soyuna bırakmış oluyordu. Bu nedenledir ki, Iulius ailesi ile Claudius ailesi Iulius-Claudius sülalesi adı altında tek bir sülale olarak anılmaktadır.

Augustus’un çocuğu olmadığından kendisinden sonra Roma tahtına geçecek kişinin kim olacağı bir sorun olmuştu. M.Ö. 23’te Augustus ciddi olarak hastalanıp öleceğini düşündüğünde iktidar yüzüğünü en yakın dostu Agrippa’ya verdi.

Augustus’un ölümünden sonra tahta geçen Tiberius’un ilk işi Senatus’tan Augustus’un tanrılaştırılması (divus) kararını çıkartmak olmuştur.

Caligula, imparator olduktan 6-7 ay kadar sonra ağır bir hastalık geçirdi. Onu tanıyanların yazdıklarına göre iyileştikten sonra farklı bir karaktere bürünmüştü. Hastalığın zihinsel ve sinirsel bir araz bıraktığı düşünülüyordu. Çevresinde tehlike olarak gördüğü kişileri birer birer öldürttü. Kardeşi Gemellus ve Praetor Praefectus’u Macro da öldürüldüler. Caligula’ya ait en ilginç öykülerden biri de “Incitatus” (hızlı) adlı yarış atına ilişkin olandı. Caligula, bu ata o kadar önem veriyordu ki vereceği ziyafet için misafirleri onun adına davet ediyor ve atla beraber yemek yeniyordu. Görüldüğü gibi II ve III numaralı seçeneklerdeki olaylardan Caligula’nın hastalığından sonra gerçekleşmiştir. Ancak I ve IV numaralı seçeneklerdeki olaylar, imparatorum hastalığından önce gerçekleşen olaylardır.

Claudius, oldukça iyi bir iç ve dış politika izledi. Onun zamanında Mauretania (M.S. 42), Britannia (M.S. 43), Lykia (M.S. 43), Iudaea (M.S. 44) ve Trakya (M.S. 46) eyalet haline getirilerek Roma topraklarına katıldı. Ancak Gallia, bu şehirlerden biri değildir.

Kendi oğlunun Roma tahtına geçmeye hazır olduğunu gören Agrippina, mantar yemeğine koyduğu zehirle kocası Claudius’u öldürdü (M.S. 54 Ekim).

Nero’nun annesi Agrippa’ya yönelik suikast istenildiği şekilde gerçekleşmeyince, Nero’nun adamları villasına giderek onu öldürdü. Ancak bu davranış halk arasında hiç de hoş karşılanmadı. Nero, anne katili olarak kötü bir üne sahip oldu.

Galba, 2 Nisan 68’de Carthago Nova’da (Yeni Kartaca, İspanya) kendisini Roma Senatus’unun ve halkının temsilcisi ilân etti. Bir süre sonra Gallia Lugdunensis valisi Vindex’in, Yukarı Germania valisi Verginius Rufus’a Vesontio’da (bugün Fransa’nın doğusundaki Besançon) yenilmesinin (M.S. 68 Mayıs sonu) ve bir-iki hafta sonra da Nero’nun ölümünün (M.S. 9 Haziran 68) ardından Senatus 73 yaşındaki Galba’yı imparator ilân etti.

Actium zaferi, Octavianus’u Roma dünyasının ve Akdeniz’in tartışmasız lideri yaptı. Senatus, Mısır’dan Roma’ya dönen Octavianus’a M.Ö. 27’de tüm askeri gücün lideri anlamına gelen başkomutan (imperator) unvanıyla birlikte “augustus” (kutsal) unvanı da verdi.

Octavianus’u Roma dünyasının ve Akdeniz’in lideri yapan Actium zaferidir.

Senatus, Mısır’dan Roma’ya dönen Octavianus’a M.Ö. 27’de tüm askeri gücün lideri anlamına gelen başkomutan (imperator) unvanıyla birlikte “augustus” (kutsal) unvanı da verdi.

Augustus, askeri birliklerin (lejyon) bulunduğu eyaletlerin (İspanya, Gallia, Syria, Cilicia, Kıbrıs) idaresini kendi üzerine aldı.

Augustus zamanındaki bazı önemli olaylar arasında; Arabia’nın Roma’ya bağlanmas (M.Ö. 24), Galatia kralı Amyntas’ın öldürülmesi üzerine Galatia’nın Roma eyaleti yapılması (M.Ö. 25), Bosporos Krallığı’nın Roma’ya bağlı vassal krallık yapılması (M.Ö. 14), Varus komutasındaki Roma birliğinin Teutoburg Ormanı’nda Germanlarca pusuya düşürülüp yok edilmesi (M.Ö. 9), Trakya’da vasal bir krallık kurulması, Syria (Suriye) ve Iudaea’nın (Eski Filistin’in güneyi) Roma eyaleti olması sayılabilir.

Augustus öldükten sonra imparatorluğa Tiberius geçmiştir.

Claudius zamanında Mauretania (M.S. 42), Britannia (M.S. 43), Lykia (M.S. 43), Iudaea (M.S. 44) ve Trakya (M.S. 46) eyalet haline getirilerek Roma topraklarına katıldı.

Claudius’tan sonra Roma tahtına Nero çıkmıştır.

Dört imparatorlar yılı Galba – Otho – Vitellius –Vespasianus’u kapsamaktadır.

Vespasianus’un ölümünden sonra Roma tahtına geçen imparator Titus’tur.

Actium’da yer alan deniz savaşı sonucu Octavianus, Ptolemaios Krallığı’nı bitirmiş, “imperator” ve “ augustus” ünvanlarını kazanmıştır. Savaşın son bulmasıyla aynı zamanda Roma dünyası ve Akdeniz’in lideri haline gelmiştir. Doğru cevap C'dir.