HELLEN VE ROMA TARİHİ

Actium’da yer alan deniz savaşı sonucu Octavius, Ptolemaios Krallığı’nı bitirmiş, “imperator” ve “augustus” unvanlarını kazanmıştır. Savaşın son bulmasıyla aynı zamanda Roma dünyası ve Akdeniz’in lideri haline gelmiştir.

Primus inter pares eşler arasında birinci anlamına geliyordu. Pontifex Maximus, devletin dini liderine verilen unvan iken; pater patriae vatanın babası demekti. Principatus, tek adamın – birinci yurttaşın hükmü anlamına gelen imparatorluk tanımıydı. Imperium maius proconsulare ise princepse (birinci yurttaş) Senatus eyaletlerinin idaresine müdahale yetkisi idi.

Bu dönemde Senatus’un itibarı artmış olsa da, üye alımına getirilen 1 milyon sestertiusluk servet zorunluluğu üye sayısının azalmasına sebebiyet vermiştir. Atlı sınıfından daha fazla faydalanılmış, böylece equitusun da prestiji artmıştı. Bir barış dönemi olduğu için askerlere eskisi kadar gerek kalmamış, bu yüzden orduda küçülmeye gidilmişti. Augustus ayrıca Praetoriani ve Cohortes Vigilium’u bu dönemde kurmuştu.

Bu dönemde kurulan koloniler, mevkileri aşağıdaki gibidir;
- Pisidia’da: Colonia Caesarea (Antiochia), Colonia Iulia Augusta Olbesena (Olbasa); Colonia Iulia Augusta Comama (Comamenorum); Colonia Iulia Augusta Felix Cremna (Cremnensium); Colonia Iulia Augusta Parlais.
- Lykaonia’da: Colonia Iulia Felix Gemina (Lystra)
- Galatia’da: Colonia Iulia Augusta Felix Germenorum (Germe)
- Kilikia’da: Colonia Iulia Augusta Felix Ninica
- Troas’ta: Colonia Augusta Troadensim (Alexandria Troas)
- Mysia’da: Colonia Gemella Iulia Pariana (Parium)
- Bithynia’da: Colonia Iulia Concordia Apamea (Apamea- Myrlea).

Germanicus, önce Ren bölgesinde ayaklanmayı bastırmış, sonra Germanlara karşı seferlere başlamıştır. Bu seferlerden Tiberius tarafından çekilince, consüllüğü paylaştılar. Doğu’da çıkan sorunlar ardından büyük yetkilerle Doğu’ya gitti ve Kappadokia ile Kommagene’yi eyalet yaptı. Pannonnia’daki karışıklığı ise Tiberius’un oğlu Drusus çözmüştür.

“Caligula” aslında tam adı Gaius Iulius Caesar Germanicus idi. Ancak kendisine takılan “caligula” lakabıyla daha çok anılmaktadır.

Vespasianus ile birlikte Roma tahtında Flavius Hanedanı’nın egemenliği başlar. M.S. 39’da Flavia Domitilla ile evlenen Vespasianus’un Domitilla, Titus ve Domitianus adlarında üç çocuğu oldu. Karısı ve kızı Domitilla, Vespasianus imparator olmadan öldü; diğer iki oğlu ise Flavius Hanedanı üyeleri olarak sırasıyla imparator oldular.

“Donativum” imparatorun, imparator seçildikten sonra “praetor” muhafızlarına yaptığı bağışın adıdır. Bu olgu Osmanlı’daki “cülus” bahşişine benzer.

Genç Antonia annesidir, Messalina üçüncükarısıdır, Octavia kızıdır, Britannicus oğludur.

Titus döneminde önce Vezüv yanardağı patlayıp özellikle Pompeii, Herculaneum ve Stabiae kentlerini lavlar altında bırakmış, kısa bir süre sonra da Roma’da çıkan büyük bir yangın ve akabinde başlayan veba salgını sebebiyle halkın ciddi bir kesimi yok olmuştur. Yeniden imar faaliyetlerine geçen Titus pek çok yeri yeniden inşa ettirmiş ve Colosseum’u açmıştır. Senatörleri ahlaksızlıktan cezalandıran imparator Titus’un ardından gelen Domitianus’tur.

23 Eylül 63’te Roma’da dünyaya gelen Augustus’un imparator olmadan önceki adı Gaius Octavius’tur.

Octavianus’u Roma dünyasının ve Akdeniz’in lideri yapan Actium zaferidir.

Augustus, askeri birliklerin (lejyon) bulunduğu eyaletlerin (İspanya, Gallia, Syria, Cilicia, Kıbrıs) idaresini kendi üzerine aldı.

Augustus zamanındaki bazı önemli olaylar arasında; Arabia’nın Roma’ya bağlanmas (M.Ö. 24), Galatia kralı Amyntas’ın öldürülmesi üzerine Galatia’nın Roma eyaleti yapılması (M.Ö. 25), Bosporos Krallığı’nın Roma’ya bağlı vassal krallık yapılması (M.Ö. 14), Varus komutasındaki Roma birliğinin Teutoburg Ormanı’nda Germanlarca pusuya düşürülüp yok edilmesi (M.Ö. 9), Trakya’da vasal bir krallık kurulması, Syria (Suriye) ve Iudaea’nın (Eski Filistin’in güneyi) Roma eyaleti olması sayılabilir.

Augustus öldükten sonra imparatorluğa Tiberius geçmiştir.

Claudius zamanında Mauretania (M.S. 42), Britannia (M.S. 43), Lykia (M.S. 43), Iudaea (M.S. 44) ve Trakya (M.S. 46) eyalet haline getirilerek Roma topraklarına katıldı.

Claudius’tan sonra Roma tahtına Nero çıkmıştır.

Dört imparatorlar yılı Galba – Otho – Vitellius –Vespasianus’u kapsamaktadır.

Vespasianus’un ölümünden sonra Roma tahtına geçen imparator Titus’tur.

Actium zaferi, Octavianus’u Roma dünyasının ve Akdeniz’in tartışmasız lideri yaptı. Senatus, Mısır’dan Roma’ya dönen Octavianus’a M.Ö. 27’de tüm askeri gücün lideri anlamına gelen başkomutan (imperator) unvanıyla birlikte “augustus” (kutsal) unvanı da verdi.