HELLEN VE ROMA TARİHİ

II. Philippos’a değin Makedonya, Yukarı Makedonya’daki yarı-bağımsız kabilelerle, Illyrialılarla, Trakya’daki Odryslerle, Khalkidike’deki Hellen kentleriyle, Perslerle, Atinalılarla ve Sparta ile mücadele etmek zorunda kalmıştır.

Hellenler için en büyük düşman Perslerdir.

II. Philippos (M.Ö. 359-336), Makedon tahtına geçer geçmez önce ülkeyi siyasi, ekonomik ve askeri açıdan güçlü bir duruma getirdi. Profesyonel bir ordu kurdu; mancınıklar, kuşatma araçları gibi savaş makineleri geliştirdi; kanatlara önem veren bir savaş planı stratejisi oluşturdu. Trak kavmi Bisaltlar’ın topraklarındaki gümüş madenlerini ele geçirdi. Sonra Amphipolis’e yöneldi; kent, Atina’dan yardım istedi. Fakat Atina o sırada Euboia ve Khersonesos ile meşgul olduğundan Amphipolis’e yardım edemedi. Philippos, Amphipolis’i ele geçirmekle birlikte özgürlüğünü tanıdı; ancak, Pydna’yı da kuşatma altına alınca Atina daha fazla dayanamadı ve Philippos’a savaş ilân etti. Sonunda, Pydna Philippos’un eline geçti.

Her ne kadar Hellenler arasında savaş eksik olmuyorsa da, onlar için en büyük tehlike ya da ortak düşman, Persler idi. Bu ortak düşmana karşı koyabilmek, hatta onu yok edebilmek için Hellenlerin ilk önce kendi aralarında birleşmeleri gerekiyordu. Bu uzlaşmanın da bir politikası olmalıydı. Böylece “panhellenizm” yani “Hellenlerin Birliği” düşüncesi doğdu. Bu, her Hellen’in sempati ile baktığı, ama söz konusu birliği sağlayacak önderin kim olacağı sorusunu da beraberinde taşıdığı bir düşünce idi. “Panhellenizm” tanımının kelime anlamı Hellenlerin birliğidir.

M.Ö. 339 yılında Lokrisliler, Delphoi’a saldırınca, Delphoi Amphiktionu, II. Philippos’tan yardım istedi. Philippos da Orta Yunanistan’a girdi; Elateia ve Amphissa’yı ele geçirdi. Atinalı aşırı milliyetçi Demosthenes, Philippos’a karşı Thebai ile ittifak yaptı. M.Ö. 338 sonbaharında iki ordu Khaironeia Ovası’nda karşılaştı. Philippos’un phalanks’lardan oluşan profesyonel ordusu, Atinalı ve Thebailıların oluşturduğu geleneksel, hoplit ağırlıklı orduyu yendi.

“Hegemon”, Eski Yunanca lider, önder anlamındadır.

Büyük İskender (III. Aleksandros), II. Philippos ile Olympias’ın oğlu idi. Plutarkhos, İskender’in doğum tarihini 6 Hekatombaion (yaklaşık 20 Temmuz) olarak vermektedir. Babasının ölümünden sonra, M.Ö. 336’da 20 yaşında bir delikanlı iken Makedonya tahtına geçti. İlk işi babasının katillerini cezalandırmak oldu. Daha sonra Korinthos Birliği tarafından birliğin hegemon’u ve Pers seferinin de komutanı seçildi.

İskender, bir yandan Trakyalıları ve Illyrialıları kontrol altında tutmaya çalışırken, öte yandan Pers İmparatorluğu’na karşı yapacağı seferin hazırlıklarıyla meşgul oluyordu. Makedon hegemonyasını hazmedemeyen Atina ve Thebai’yı ele geçirdikten sonra, bütün düşünce-sini Doğu seferi üzerinde yoğunlaştırdı. İskender’in Doğu seferine başladığı M.Ö. 334 yılı (veya Pers İmparatorluğuna son verdiği M.Ö. 331 yılı) ile son Hellenistik krallık olan Ptolemaioslar’ın Actium Savaşı sonrası tarih sahnesinden silindikleri M.Ö. 30 yılı arasındaki yaklaşık 300 yıllık dönem, “Hellenistik Çağ” olarak adlandırılır.

İskender, M.Ö. 323’te, henüz 33 yaşındayken Babylon’da (Babil) öldü.

Philippos, ekonomik olarak da güçlüydü. Yunanistan’ın kuzeyinde Krenides yöresinde yer alan Pangaion Dağı’ndaki madenlerden elde ettiği altın ile yılda 1.000 talanton gelir elde etti. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Philippos’u Orta Yunanistan’a çeken gelişme Phokis ile Thebai ve müttefikleri (Thebai Birliği) arasında çıkan “Kutsal Savaş”tı (M.Ö. 355-346). Delphoi Amphiktionu’nun (dinsel birlik) Thebai’ın kontrolü ve koruması altında olduğu sırada Philomelos komutasındaki Phokisliler, Delphoi’u işgal ettiler. Böylece, M.Ö. 355 yılında Phokis ile Thebai arasındaki “Kutsal Savaş” patlak verdi. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Khaironeia savaşından sonra Hellenler, II. Philippos’un gücünü kabul ettiler. Thebai, bundan böyle Boiotia’daki hegemonyasını yitirmişti. Atina, Makedonya ile uzlaşma içine girmek zorunda kaldı.  Doğru yanıt C seçeneğidir.

Hegemon eski Yunanca lider, önder anlamındadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Perslerle ilk karşılaşma Granikos (Biga Çayı) yakınında oldu. İskender’in uyguladığı taktik sonucu Persler kesin bir yenilgiye uğradılar (M.Ö. 334). Granikos Savaşı ile Anadolu’nun kapısı İskender’e açılmış oldu. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Issos zaferinden sonra İskender, kendi adını taşıyan Aleksandreia (bugünkü Esentepe /İskenderun) kentini kurdu. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Gaugamela Savaşı’ndan sonra İskender, “Asya Kralı” ilân edildi. Doğru yanıt E seçeneğidir.

İskender, M.Ö. 323’te, henüz 33 yaşındayken Babylon’da (Babil) öldü. Doğru yanıt A seçeneğidir.

İskender’in karısı Roksane’nin doğacak çocuğunun erkek olması halinde, Konsey onu kral seçecekti. Bu bekleyiş sırasında imparatorluğun başıboş kalmaması için devletin başına geçici olarak Perdikkas atandı. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Seleukos, 80 yaşındaki Lysimakhos’u yenilgiye uğrattı ve öldürdü (M.Ö. 281). Böylece, “Diadokhlar Savaşı” sona erdi. Korupedion zaferinden sonra Seleukos, Anadolu’nun ve Indos’a değin Doğu’nun egemeni oldu. Bu, hemen hemen Mısır ve Hindistan dışında, İskender’in fethettiği topraklara eşitti. Doğru yanıt A seçeneğidir.

İlk Makedon kralı, I. Perdikkas’tır.