HELLEN VE ROMA TARİHİ

Son olarak da Dorlar, Batı Anadolu’nun güneybatı köşesi ile karşısındaki adalara, özellikle Rhodos ve Kos’a (İstanköy) yerleştiler. Bu bölge, burada daha önce yaşayan Karlar’dan dolayı Karia adını taşımaktaydı. Karia’daki önemli Dor kentleri arasında Halikarnassos (Bodrum), Lindos (Rhodos Adası’nda), Ialysos (Rhodos Adası’nda), Kameiros (Rhodos Adası’nda), Kos (İstanköy Adası) ve Knidos’u (Datca-Reşadiye) sayabiliriz. Eskicağ yazarları Halikarnassos’u Yunanistan’ın Argolis bölgesindeki Troizen’den gelen göcmenlerin, Knidos’u ise Spartalıların kurduğunu belirtir. Ionların on iki kent-devleti gibi, Dorların da altı kentten (Heksapolis) oluşan bir birlikleri vardı ve dinsel merkezleri Knidos toprakları icinde bulunan Triopion Tapınağı idi. Herodotos’un anlattığına göre (I. 144) Halikarnassoslu Agasikles, Apollon onuruna düzenlenen yarışmalardan birinde kazandığı ücayaklı kazanı, a^det olduğu üzere tapınağa adamak yerine evine götürmüş ve bu yüzden diğer beş Dor kenti, Halikarnassos’a tapınağın kapılarını kapatmışlardı. Halikarnassos’un Birlik dışı kalmasıyla, Heksapolis, Pentapolis’e (Beşkent) dönüşmüştü.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.

Ionia’nın güney sınırı Büyük Menderes Irmağı’na değin uzanıyordu. Herodotos’un (I.142) sözünü ettiği on iki Ion kenti, Miletos (Balat), Myus (Avşar Köyü), Priene (Güllübahce), Ephesos (Selcuk), Kolophon (Değirmendere), Lebedos (Gümüldür), Teos (Sığacık), Klazomenai (Urla), Phokaia (Eski Foca), Khios (Sakız Adası), Erythrai (Ildırı) ve Samos’tur (Sisam Adası). Bu kentlere daha sonra on ücüncü kent olarak Smyrna dahil olmuştur. On iki Ion kenti, Panionion (Ionlar Birliği) catısı altında bir birlik oluşturmuşlardı. Dinsel ve siyasal nitelikli bu birliğin toplantı yeri Priene topraklarında olup bugünkü Güzelcamlı mevkiindeydi.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Son olarak da Dorlar, Batı Anadolu’nun güneybatı köşesi ile karşısındaki adalara, özellikle Rhodos ve Kos’a (İstanköy) yerleştiler. Bu bölge, burada daha önce yaşayan Karlar’dan dolayı Karia adını taşımaktaydı. Karia’daki önemli Dor kentleri arasında Halikarnassos (Bodrum), Lindos (Rhodos Adası’nda), Ialysos (Rhodos Adası’nda), Kameiros (Rhodos Adası’nda), Kos (İstanköy Adası) ve Knidos’u (Datca-Reşadiye) sayabiliriz. Eskicağ yazarları Halikarnassos’u Yunanistan’ın Argolis bölgesindeki Troizen’den gelen göcmenlerin, Knidos’u ise Spartalıların kurduğunu belirtir. Ionların on iki kent-devleti gibi, Dorların da altı kentten (Heksapolis) oluşan bir birlikleri vardı ve dinsel merkezleri Knidos toprakları icinde bulunan Triopion Tapınağı idi. Herodotos’un anlattığına göre (I. 144) Halikarnassoslu Agasikles, Apollon onuruna düzenlenen yarışmalardan birinde kazandığı ücayaklı kazanı, a^det olduğu üzere tapınağa adamak yerine evine götürmüş ve bu yüzden diğer beş Dor kenti, Halikarnassos’a tapınağın kapılarını kapatmışlardı. Halikarnassos’un Birlik dışı kalmasıyla, Heksapolis, Pentapolis’e (Beşkent) dönüşmüştü. Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Karanlık Cağ’ın nispeten “karanlık” yani belirsiz olan dönemi, erken evresidir; gec evrede siyasal ve kültürel tablo biraz daha aydınlanmıştır. Erken evrede, önceki Akha merkezlerinde iska^nın devam etmediği, Yunanistan’da nüfusun önemli ölcüde azaldığı, yazının (Linear A) kullanılmadığı, ölülerin gömülmesi (inhumasyon) yerine yakıldığı (kremasyon) anlaşılmaktadır. Ancak, gec evrede yerleşim yerlerinin sayısında ve nüfusta artış olduğu anlaşılmaktadır; polis denen kent-devletleri ile klasik dönem tapınaklarının öncüleri de Karanlık Cağ’ın gec evresinde ortaya cıkmıştır. Fenikelilerden alınan sessiz harflere sesli harfler eklenerek Yunan alfabesinin oluşturulması da gec evrede olmuştur. Bu nedenle Klasik Cağ’daki siyasal, sosyal ve kültürel gelişimin tohumlarının Karanlık Cağ’ın gec evresinde (özellikle M.Ö. 8. yüzyıl) atıldığını söyleyebiliriz.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş bicimi olan kent-devleti, polis (coğulu poleis) terimiyle ifade edilmektedir. “Politika” sözcüğü de polis’ten türetilmiştir. İstihka^m edilmiş bağımsız bir devlet olan polis, hem kent merkezini (asty) hem de kendisine bağlı köylerin bulunduğu kırsal alanı (khora) kapsıyordu. Burada kent-devletinin merkezi ile kırsal kesimi arasında ortaklaşa bir yaşam (symbiosis) söz konusudur. İlk kent-devletleri belirli bir toprağa sahip, kendi kendine yeterli, tarımsal karakterli bir toplumsal yapı gösteriyordu. Kent-devletini genelde tek bir kent oluşturmakla birlikte, bazen birkac kent ya da daha ufak yerleşim biriminin bir araya gelerek bir kent-devletini meydana getirdiğini görüyoruz (synoikismos). Esas olarak kamusal, dinsel ve özel olmak üzere üc yaşam alanının bulunduğu bir kent-devleti, Eskicağ’da, devletin adından ziyade icinde yaşayan yurttaşların adıyla anılırdı (örneğin, Atina yerine Atinalılar, Korinthos yerine Korinthoslular gibi); bu da bize kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi göstermektedir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş bicimi olan kent-devleti, polis (coğulu poleis) terimiyle ifade edilmektedir. “Politika” sözcüğü de polis’ten türetilmiştir. İstihka^m edilmiş bağımsız bir devlet olan polis, hem kent merkezini (asty) hem de kendisine bağlı köylerin bulunduğu kırsal alanı (khora) kapsıyordu. Burada kent-devletinin merkezi ile kırsal kesimi arasında ortaklaşa bir yaşam (symbiosis) söz konusudur. İlk kent-devletleri belirli bir toprağa sahip, kendi kendine yeterli, tarımsal karakterli bir toplumsal yapı gösteriyordu. Kent-devletini genelde tek bir kent oluşturmakla birlikte, bazen birkac kent ya da daha ufak yerleşim biriminin bir araya gelerek bir kent-devletini meydana getirdiğini görüyoruz (synoikismos). Esas olarak kamusal, dinsel ve özel olmak üzere üc yaşam alanının bulunduğu bir kent-devleti, Eskicağ’da, devletin adından ziyade icinde yaşayan yurttaşların adıyla anılırdı (örneğin, Atina yerine Atinalılar, Korinthos yerine Korinthoslular gibi); bu da bize kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi göstermektedir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Gelişkin bir kent-devletinin M.Ö. 8. yüzyıldan itibaren görüldüğünü vurgulamıştık. Yunan topluluklarının henüz gelişkin kent-devleti modelinde örgütlenmedikleri ama daha basit bir catı altında toplanmış oldukları dönemde (M.Ö. 11.-9. yüzyıllar), söz konusu kent-devletleri basileus (coğulu basileis) adını taşıyan krallar tarafından yönetiliyorlardı. Diğer bir deyişle kent-devletlerindeki ilk yönetim şekli monarşiydi. M.Ö. 4. yüzyıl filozofu Aristoteles bu dönemden övgüyle söz eder. Ona göre ilk dönemlerde erdemli, akıllı ve üstün insanların kendilerini yasaların üstünde görerek kral olarak atanmaları adil ve haklıdır.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap B (Aioller) şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap D (Attika) şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap C (Kadmos) şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap E (Yurtları) şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap B (Gymnasion) şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap A (Monarşi) şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap D (Herodotos) şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap E (Zeugitai) şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap E (Lydia) şıkkıdır.