HELLEN VE ROMA TARİHİ

Akha merkezlerinin yıkılışının yanı sıra Ege ve Dor Göçlerinin damgasını vurduğu M.Ö. 12. yüzyılla birlikte Ege coğrafyasında Tunç Çağı sona ermiştir.

Akha merkezlerinin yıkılışının yanı sıra Ege ve Dor Göçlerinin damgasını vurduğu M.Ö. 12. yüzyılla birlikte Ege coğrafyasında Tunç Çağı sona ermiş, Demir Çağı'na geçilmiştir.

Batı Anadolu’ya ilk gelenler Aioller idi. Yunanistan’daki Thessalia ve Boiotia bölgelerinden gelen Aioller, Lesbos Adası ile Batı Anadolu’nun kuzeydoğu kesimine (Edremit Körfezi ve civarı) yerleştiler.

Akha merkezlerinin Ege Göçleri sonrasında ortadan kalkmasından sonra, Ege dünyasında ‘Karanlık Çağ’ veya “Yunan Orta Çağı” adı verilen bir suskunluk dönemi yaşanmıştır. Kuşkusuz bu dönem, isminde yer aldığı gibi hiçbir zaman “karanlık” bir dönem olmadı; yapılan çalışmalar bu dönemin siyasal ve kültürel yaşamını gözler önüne sermektedir. Kabaca M.Ö. 1100 ile 750/700 yıllarını arasını kapsayan bu döneme ilişkin bilgilerimiz, ne yazık ki, çok azdır.

Karanlık Çağ’ın erken dönemi aynı zamanda “Protogeometrik” Dönem, geç evresi ise “Geometrik” Dönem olarak adlandırılır. Bu adlandırmalar o dönemde imal edilen vazolardaki süsleme tarzına göre yapılmıştır.

Tarihçi Herodotos (V.58), yazıyı Yunanistan’a getirenin Fenikeli Kadmos olduğunu söylemektedir.

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş biçimi olan kent-devleti, polis (çoğulu poleis) terimiyle ifade edilmektedir.

Yunan topluluklarının henüz gelişkin kent-devleti modelinde örgütlenmedikleri ama daha basit bir çatı altında toplanmış oldukları dönemde (M.Ö. 11.-9. yüzyıllar), söz konusu kent-devletleri basileus (çoğulu basileis) adını taşıyan krallar tarafından yönetiliyordu.

Dorlar, Yunanistan’ın kuzeyinden güneyine doğru inmiş, Peloponnes Yarımadası ve Anadolu’nun güney-batısına göç etmişlerdir.

Ege Göçleri sırasında Yunanistan’dan çıkıp başka coğrafyalara yayılan halklar Aioller, Ionlar ve Dorlardır. Yani I, II ve III doğru seçenekleri temsil etmektedir.

Protogeometrik Dönem, Karanlık Çağ’ın erken evresi yani M.Ö.1100 ve 900 arasına denk gelmektedir.

Yunan alfabesi Fenike alfabesiyle Linear B alfabesinin birleşmesinden oluşur yani her ikisinden de öğeler taşır. Yani I ve II seçenekleri doğrudur. Önceleri Fenike alfabesinden alınan sessiz harfler kullanılmış ancak sonra sesli harfler de eklenmiştir. Dolayısıyla III seçeneği yanlıştır. Yunan yazısı önce sağdan sola yazılan ancak sonra soldan sağa yazılan bir yazıya dönüşmüştür. Dolayısıyla IV seçeneği de yanlıştır.

Birkaç kent ya da ufak yerleşim biriminin birleşerek oluştuğu kent devletlerini tanımlamak için “synoikismos” terimi kullanılır.

Sf.25: Sosyo-ekonomik ve siyasal yapısı itibariyle her kent-devletinin, yurttaşlarının sağlıklı koşullarda ve eşit haklara sahip olarak yaşamalarını sağlamak için
bir anayasası vardı. Toplum, bu anayasaya göre düzenlenirdi. Yasama, yargı ve
yürütmenin devlet organlarındaki dağılımı ve işlevleri de bu anayasa ile belirlenirdi. Bir kent-devletinin sahip olduğu ya da olmak istediği en önemli üç özellik ise a) başka devletlerin veya dış güçlerin egemenliğinde olmamayı ifade eden
bağımsızlık (eleutheria), b) iç işlerinde özgür olmayı, dış güçlerin müdahalesine
maruz kalmamayı ve kanunlarını dilediği şekilde oluşturmayı ifade eden özgürlük (autonomia) ve c) kendine yeterlilik / ekonomik bağımsızlık (autarkeia) idi.

Yunan kent devletinde Ekklesiasterion adı verilen Halk meclisi binası bulunmazdı.

Drakon yasaları esasen adam öldürme ve tecavüz suçlarına verilecek cezaları belirlemiştir.

Köleliği yasaklamak hariç tüm seçenekler Atinalı yasa koyucu Solon’un yaptığı düzenlemelerdir. Solon, köylülerin borçlarını düzenlemiş ve borçlarından dolayı köle olanlara borçlarını silerek özgürlüklerini geri vermiştir. Ancak kölelik uygulamasını yasaklamamıştır.

Hellen kolonizasyonunun nedenleri arasında tarım yapılacak yeni topraklara olan ihtiyaç, nüfus artışı ve yeni maden yatakları arayışı sayılabilir. Ancak Hellen dinini yayma isteği bunlar arasında değildir. Dolayısıyla doğru cevap I, II ve III seçeneklerini kapsamaktadır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Bir önceki ünitede de vurgulandığı gibi, Akha (Myken) merkezlerinin yıkılışı M.Ö. 13. yüzyılın sonunda veya 12. yüzyılın başında gercekleşmişti. Bu dönem aynı zamanda Ege Göclerine sahne olduğundan, Akha merkezlerinin yıkılışı da bu göclere bağlanmaktadır. Neredeyse aynı tarihlerde hem Troia hem de Hitit Devleti tarih sahnesinden silindi. Ege Göcleri’nde iki nüfus hareketi öne cıkmaktadır: Deniz Kavimleri ve Dorlar. M.Ö. 1200 civarında büyük güclerin birer birer yıkılıp gitmeleri bilim adamlarını Deniz Kavimleri teorisine yöneltti. Muhtemelen kuzeyden, Balkan Dağları yöresinden gelen bu insanlar Yunanistan ve Anadolu’dan gecip Mısır’a kadar ulaşmışlardı. Mısır, önce 13. yüzyıl sonlarında, sonra da 12. yüzyıl başlarında iki kez bu kavimlerin saldırılarına maruz kalmıştı; Deniz Kavimleri Mısır’a vardıklarında büyük bir karşı koyma ile karşılaşmışlar ve geri püskürtülmüşlerdi. Uzun süre kabul gören ve zorlama bir senaryo izlenimi veren bu 19. yüzyıl teorisi, yeterli kanıtların olmaması nedeniyle, son zamanlarda değerini yitirmiştir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Batı Anadolu’ya ilk gelenler Aioller idi. Yunanistan’daki Thessalia ve Boiotia bölgelerinden gelen Aioller, Lesbos Adası ile Batı Anadolu’nun kuzeydoğu kesimine (Edremit Körfezi ve civarı) yerleştiler. Bu nedenle bu bölge Aiolis adını aldı. Herodotos (I.149), on iki Aiol kentinden söz etmektedir. Bu kentler, Kyme (Aliağa-Nemrut Koyu), Larissa (Buruncuk Köyü), Neontheikhos (Yanıkköy), Temnos (Görece-Kayacık Tepesi), Killa (Zeytinli Köyü yakınında?), Notion (Ahmetbeyli), Aigiroessa (Kavaklıdere Köyü), Pitane (Candarlı), Aigai (Köseler Köyü-Nemrutkale), Myrina (Aliağa-Kalabaktepe), Gryneion (Yenişakran) ve Smyrna’dır (İzmir). Ancak bu son kent yani Smyrna sonradan Ionia’ya dahil olmuştur. Ayrıca Kyme, Aiolis’teki başka ufak kentlerin de kurucusuydu. 

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.