HELLEN VE ROMA TARİHİ

Troia IV - M.Ö. yaklaşık 2200 - 2000 yıllarına denk gelmektedir.

İlk Tunç Çağı’nda adalarda yaşayanların köy niteliğindeki ufak yerleşmelerde iskân ettiklerini, kilden veya mermerden çanak-çömlek imâl edip kullandıklarını, buğday ekip biçtiklerini, domuz, koyun ve keçi yetiştirdiklerini, balıkçılıkla uğraştıklarını ve ölülerini bazılarının içi taşla kaplanmış sığ çukurlara gömdüklerini göstermektedir.

Kiklad Adaları’ndaki İlk Tunç Çağı Kültürü’nün en karakteristik buluntuları mermer idolleridir; bu idollerden Paros Adası yakınındaki Saliagos Adası’nda çok miktarda bulunmuştur.

Sarayların etrafı, Yakın Doğu saraylarının aksine, surla çevrili değildi; bir ada uygarlığı olması nedeniyle Giritliler savunma gereksinimi duymamış olmalıydılar. Sarayların duvarları çeşitli konuların işlendiği fresklerle süslüydü.

Din, Tunç Çağı Giritlileri için de vazgeçilmezdi; öteki Eskiçağ toplumlarında olduğu gibi, dinin yaşamdaki rolü çok önemliydi. Giritliler esas olarak doğa tanrılarına tapıyorlardı.

Megaron; dikdörtgen planlı bir yapıdır. oluşturuyordu M.Ö. 16. yüzyılın sonunda ortaya çıkacak olan kubbeli (veya tonozlu) tholos mezarların en önemlileri ise içinde bulunan değerli eserlerden dolayı yanlış olarak “Atreus Hazine Binası” olarak adlandırılan mezar yapısı ile “Klytemnestra” mezar yapısıdır.

Akhalar’da halk damos olarak tanımlanmıştır. Dromos ise tholos olarak adlandırılan mezarlara  girişteki dar uzun koridorlardır. Akhalar’da kral, vanaks, yanında çalışan ve orduya komuta eden kişi ise lavagetas adını taşıyordu.

Sosyal ve siyasal yapısı hakkında işlevini bilmediğimiz ancak dini bir zümreyi temsil ettiği düşünülen telestai denen bir grup da vardı.

Akhalar, arkeolojik kazılarda ortaya çıkartılan buluntuların gösterdiğine göre özellikle metal işçiliği ve mücevher yapımında ustaydılar; bakırı Kıbrıs Adası’ndan, gümüş ve kalayı Attika bölgesinden, altını Trakya ve Doğu’dan sağlıyorlardı.

Akhalar’ın, yukarıda da değindiğimiz gibi, günümüz bilim adamları tarafından Linear B olarak adlandırılan ve soldan sağa doğru yazılan bir yazıları vardı.

Troia kazılarında bulunan ve genel olarak Troia Hazineleri olarak bilinen altın ve gümüş eserler, bugün Avrupa ve ABD’nin çeşitli müzelerine dağılmış olup çoğu Rusya’daki Puşkin Müzesi’ndedir.

Ege Dünyası denildiğinde, kabaca, Ege Denizi’ne kıyısı olan ülkeler anlaşılmaktadır. Yunanistan, Makedonya ve Trakya ile Batı Anadolu, Ege Dünyası kapsamı içerisindedir. Ege Denizi, kuzeyde Makedonya ve Trakya, batıda Yunanistan, doğuda Batı Anadolu kıyıları ve güneyde Girit Adası ile sınırlıdır.

Ege Denizi’ndeki belli başlı adalar, kuzeyde Thasos (Taşoz), Samothrake(Semadirek), Imbros(Gökçeada), Tenedos(Bozcaada), ve Lemnos(Limni); Batı Anadolu kıyılarına yakın olarak, kuzeyden güneye, Kuzey Sporat Adaları, Eubia(Eğriboz), Kiklad Adaları ve en güney de Girit’tir.

Günümüzde, Ege Denizi’ndeki adalardan Imbros (Gökçeada) ve Tenedos(Bozcaada) Türkiye sınırları içinde kalırken, geri kalan tüm adalar Yunanistan sınırları içindedir.

Ege Dünyası M.Ö. yaklaşık 3100 yılı civarında tarihöncesi çağlardan çıkmış ve “Tunç Çağı” olarak adlandırılan bir sürece girmiştir. Bu süreç yaklaşık M.Ö. 1100 civarında tamamlanmıştır.

Dönemin Tunç Çağı olarak adlandırılmasının nedeni, bakır-kalay alaşımı olan tunçtan yapılmış eşyaların ya da silahların Ege Dünyası’nda görülmeye başlamasıdır. Fakat bu metal objeler nispeten nadir olup, daha çok toplumun üst tabakalarındaki kişilerin elindedir.

Eski Yunanlıların Kyklades olarak adlandırdıkları Kikladlara dahil belli başlı adalar arasında, kuzeyden güneye doğru, Kea, Andros, Tinos, Mykonos, Delos, Kythnos, Syros, Seriphos, Siphnos, Melos, Paros, Naksos, Amorgos, Sykinos, Ios, Santorini, ve Anafi’nin adlarını sayabiliriz. Limni, Samothrake veTenedos Kiklad Adaları içerisinde yer almaz.

Siphnos Adası, kurşun, gümüş ve bakır; Paros ve Naksos adaları ise mermer ve zımpara minerali açısından zengindi.

Tunç Çağı’dır.  Tunç Çağı, Girit’te Minos, adalarda Kiklad, Yunanistan’da ise Hellas olarak adlandırılır. Örneğin Yunanistan’ın İlk Tunç Çağı’ndan söz edecek olursak, “İlk Hellas” dememiz gerekecektir. Batı Anadolu’da ise, Tunç Çağı için herhangi bir özel adlandırma olmamakla birlikte, Troia belirleyici ve temsil edici bir rol oynamaktadır.

Kalıntıları bugünkü Heraklion’a yakın bir yerde bulunan Knossos’taki saray ilk olarak M.Ö. 1900 civarında inşa edilmeye başlanmıştı. Fakat sarayın temelleri altında Neolitiğe kadar giden daha eski yerleşme tabakaları vardır. Yunanistan’da oluşan Akha (Miken) sanatı da Girit sanatından etkilenmişti. Girit sarayları genelde iki katlıydı; çok sayıda odalar ve avlulardan oluşan Knossos sarayı âdeta bir labirenti andırıyordu. Bu nedenle, Theseus ve Minotauros canavarı efsanesine konu olmuştu. Sarayların etrafı, Yakın Doğu saraylarının aksine, surla çevrili değildi; bir ada uygarlığı olması nedeniyle Giritliler savunma gereksinimi duymamış olmalıydı. Sarayların duvarları çeşitli konuların işlendiği fresklerle süslüydü.