HELLEN VE ROMA TARİHİ - Deneme Sınavı - 9

Senato tarafından Antoninus’a pius lakabı verilmiştir. Bu lâkap onun adıyla bütünleşti ve bundan böyle Antoninus Pius olarak anılmaya başlandı.

İmparator Commodus öldürüleceği korkusuyla paranoya olmuş, magalomanik davranışlar göstermeye başlamıştır. Bu durumdan korkan senatörler ve yakın çevresi tarafından zehirlenip, boğdurulmuştur.

Kendini imparator ilan eden Syria valisi Pescennius Niger'in tarafını tuttuğu ve kentte Niger taraftarı bir ordu bulunduğu için Septimus Severus, Byzantion’u yakıp yıkmıştır.

Caracalla'nın en önemli icraatlarından biri MS 212 yılında çıkattığı ve "Yurttaşlık Yasası" (Constitutio Antoniniana) olarak bilinen yasadır. Bu yasa  ile Roma İmparatorluğu sınırları içindeki tüm özgür erkek ve kadınlara Roma yurttaşı olma imkanı verilmiştir.

Severus Alexander, Roma topraklarına saldıran Germanlara karşı MS 234 yılında savaşa çıkmıştır. Ancak, Alexander ve annesi Mamaea’n›n Germanlara karşı çekingen bir tavır izlemesi, para karşılığında barış yapmak istemesi ve Romalı askerler nezdinde güven kaybetmeleri nedeniyle, askerler yeni bir imparator arayışına girdiler ve Trakyalı bir asker olan Maximinus’u imparator ilân ettiler. Daha sonra Vicus Britannicus’ta (Mainz) bulunan S. Alexander ile annesini öldürdüler (M.S. 25 Mart 235).

Niger, daha sonraki dönemlerde Septimius Severus'un hükümdarlık mücadelesine girdiği hasımlarından birisidir.

Uzun süre evlat edinerek, en iyilerden veya en güvenilir kişilerden seçilen imparatorluk ünvanı, Marcus Aureliusun aniden beliren rahatsızlığı ve geride taht karmaşası yaratmamak sebebiyle tahtı ölmeden önce oğluna bırakmıştır.

Kendisini Herkül ile özdeşleştirir, ona göre giyinir ve takvimlerde ay isimlerini kendi ismine göre düzenlerdi. Roma kentinin ismini bir yangın sonrası başlayan imar çalışmaları sırasında Colonia Commodiana olarak değiştirmiştir.

Severus'un Niger'le olan mücadelesinde, Byzantion Niger taraftarı bir ordu tarafından işgal edilmiş, Niger bozguna uğradıktan sonra da kentte hala taraftarları bulunmaktaydı. Bu yüzden Severus ceza olarak kenti yakıp yıkmıştır.

Severus, özellikle savaşmaktan geri kalmamış aynı zamanda rakiplerini destekleyen şehir ve kişilere de ağır cezalar vermiştir. Pek çok senatör öldürülmüş, Byzantion şehri tahrip edilmiştir.

Caracalla, bu yasayla İtalyan tekelinde görülen romalılık kavramını evrensel romalılık kavramı altında dönüşüme uğratmıştır. Bu sayede İtalya'daki romalılaşmış kentlerin tarihsel ayrıcalıkları sona ermiştir.

Hadrianus, tahta geçtikten sonra Romayı merkezden yönetmekten ziyade, gezebildiği tüm sınırları gezmeyi amaçlamış, bu şekilde sorunlara daha kolay çözüm üretmeye çalışmıştır. İktidarı sırasında çıkan Yahudi isyanı da kanlı şekilde bastırılmıştır.

Elagabalus'un ölümünden sonra izlerini silmeyen isteyen Severus Alexander, taşı getirildiği yer olan Emasa'ya geri göndermiştir.

Bu karar, Principatus Dönemi siyasal tarihinde dönüm noktası olmakla birlikte, soya bağlı veraset sistemi terk edilmese de sonraki bir kaç imparatorun seçiminde de uygulanarak çocuksuz imparatorların varis meselesi sorunsuz ve uygun bir şekilde çözümlendi.

İmparator Antoninus Pius'un ölümüyle, Augustus döneminden bu yana ilk kez devlet yönetimi Marcus Aurelius ve Lucius Verus ile birlikte bu denli ortak bir yönetime sahne olmuştur.

Hadrianus’un politikası, Roma’nın sınırlarını Augustus’un belirlediği şekilde -kuzeyde Ren ve Tuna nehirlerinden doğuda Fırat (Euphrates) Nehri’ne- muhafaza etmekti. Traianus yayılmacı bir politika izleyerek Fırat’ın ötesine geçmiş, Armenia, Parthia ve Mezopotamya’yı fethetmişti; imparatorluğun sınırlarının bu kadar genişlemesi denetimi zorlaştırıyordu. Bu nedenle Doğu’daki askerleri Fırat’a kadar çekti ve Fırat sınırını güçlendirdi. Traianus’un fethettiği yerleri de bölgenin yerli krallarına bırakarak Roma’nın vasal kralları olarak kalmalarını sağladı. İki büyük seyahat programıyla M.S. 121-133 yılları arasında imparatorluğu baştanbaşa dolaştı. Amaç imparatorluğu daha yakından tanımak ve sorunlarla yakından ilgilenmekti.

Septimius Severus M.S. 11 Nisan 145’te Kuzey Afrika’daki Lepcis Magna’da (bugünkü Libya sahilinde Lebda) dünyaya gelmişti. İlk kez yirmili yaşlarının başında consul olan Severus, daha sonraki yıllarda da birkaç kez consul’lük yaptı; çeşitli askeri görevlerde bulundu. Gallia Lugdunensis valisi olduğu dönemde (M.S. 185-187) Syria’daki Emesa’da bir yüksek din görevlisinin kızı olan Iulia Domna ile evlendi. Çiftin Antoninus (Caracalla) ve Geta adlarında iki oğlu oldu.

Macrinus ve Diadumenianus’un öldürülmelerinden sonra imparator ilân edilen Elagabalus, hemen Roma’ya gitmedi, birkaç ay Doğu’da kaldı. Daha sonra annesi Iulia Soaemias ve anneannesi Iulia Maesa ile birlikte Roma’ya doğru yola çıktı. Kışı Nikomedeia’da (İzmit) geçirdiler; M.S. 219 sonbaharında da Roma’ya vardılar. Elagabalus, Macrinus taraftarlarına karşı acımasızca davrandı; kimilerini öldürdü; kimilerini görevlerinden uzaklaştırdı. İmparatordan dolayı Güneş Tanrısı kültü Roma’da da kabul gördü. Emesa’daki kutsal siyah taşı da (lapis niger)  Roma’ya getirdi.

Hadrianus’un politikası, Roma’nın sınırlarını Augustus’un belirlediği şekilde -kuzeyde Ren ve Tuna nehirlerinden doğuda Fırat (Euphrates) Nehri’ne- muhafaza etmekti. Traianus yayılmacı bir politika izleyerek Fırat’ın ötesine geçmiş, Armenia, Parthia ve Mezopotamya’yı fethetmişti; imparatorluğun sınırlarının bu kadar genişlemesi denetimi zorlaştırıyordu. Bu nedenle Doğu’daki askerleri Fırat’a kadar çekti ve Fırat sınırını güçlendirdi.

Roma tahtına geçen beş imparatorun iktidar dönemlerinde istikrar ve refah hâkim olduğundan, Antik Çağ’da bu imparatorlar (Nerva, Traianus, Hadrianus, Antoninus Pius ve Marcus Aurelius) “iyi imparatorlar” olarak da anılmaktadır.