HELLEN VE ROMA TARİHİ - Deneme Sınavı - 4

Decius, Verona’da I.Philippus’u yenilgiye uğrattıktan sonra (M.S.248 Ekim) ve Senatus tarafından imparatorluğu onaylandı. Bundan sonra Hristiyanlara karşı mücadele etmiştir. Onları şiddetli bir şekilde cezalandırmıştır.

Gallienus M.S. 254 yılında Ren ve Tuna Nehirleri sınırına giderek Germanlarla savaşarak başarılar kazanmıştır. Bunun üzerine “Dacicus Maximus” unvanı almıştır.

“Dominatus”denen ve imparatorun mutlak hükümdarlığını tartışmasız kabul eden yeni yönetim biçimi monarşik yapıya daha yakın bir rejimdir.

Carausius korsanlara karşı savaşırken,bu kez kendisi de korsanlık yapmaya başlayarak kendisini imparator ilan etti.Britannia’yı ele geçirdikten sonra Gallia’nın da bir kısmını istila etti.

Bu yeni rejimde iki Augustus ile her birinin yanında birer Caesar yer alacaktı. Böylece Augustus’ların ölümü halinde Caesar’lar Augustus olacaklar ve yeni Caesar’lar seçeceklerdi.

M.S.293 yılında iki başlı yönetim biçimi, yerini Diacletianur tarafından kurulan, Tetrarşi denilen dörtlü bir yönetime bıraktı.

Diocletianus’un önemli icraatlarından biri de eyaletleri Dioecesis'ler halinde gruplamak olmuştur. İdaresini de Vicarius denilen atlı sınıfından bir görevliye verilmiştir.

Serdica’da (Sofya) yapılan bir anlaşmadır.

M.S. 410 yılında, Honorius döneminde Gothlar Roma’ya saldırdı ve ilk kez Roma yabancı bir düşman istilasına sahne olmuştur.

Severus Alexander’ın ölümü ardından ordu tarafından seçilen ve Senatus tarafından onaylanıp resmen imparator olan Maximinus’tu. Kendisi daha önce imparatorların aksine seçkin ailelerden gelmiyordu, ancak askeri tecrübesi ve popülaritesi sayesinde tahta geçmişti. Maximinus, Trakya bölgesinin bir yerlisi olduğundan Trakyalı anlamında “Thrax” soyadını almıştır.

III. Gordianus önce Tranquillina ile evlenmiş, ardından kısa hükmü sırasında Gothlara ve Sasanilere karşı başarılar elde edip Doğu Roma’nın egemenliğini tekrar sağlamıştır ve ölmüştür. Decius ise Hristiyanlara karşı savaşmış, Gothlara karşı başarılı hamlelerde bulunmuştur. Ancak Decius’un imparatorluğunun onaylanması Philippus’la Verona’da yapılan savaş ve Philippus’un yenilmesinden sonra gerçekleşmiştir.

Valerianus Sasanilerle(eski Parth) savaşmak için Doğu’ya ilerlediğinde başlayan veba nedeniyle ordusu zayıflamış ve nihayetinde Urfa’da kuşatılıp esir düşmüştür. Esir alındıktan sonraki hayatına dair hiçbir şey bilinmeyen Valerianus’un bu durumu Romalılar için bir utanç kaynağı olmuştur.

İmparator ilan edildikten sonra önce Roma topraklarının bir kısmını işgal etmiş Alamannlara, ardından Gothlara karşı büyük zaferler kazanan, ve bu sebeple “Gothicus” lakabıyla anılan imparator II. Claudius’tu. Bu başarıların ardından vebaya yakalanarak hayatını kaybetmiştir.

Roma topraklarına kuzey ve doğudan gelen saldırılar, isyanlar ve aynı anda ortaya çıkan birden fazla imparatorun ve gasıpın egemenlik kavgaları sonucu mevcut sistemin daha fazla işlemeyeceğini söyleyip,  “principatus” denen ve imparatorun tüm yetkileri üstlenerek “birinci yurttaş” statüsüyle sahip olduğu önceki yönetim biçimini terk ederek, “dominatus” denen ve imparatorun mutlak hükümdarlığını tartışmasız kabul eden yönetim biçimine geçiş yapan imparator Diocletianus’tur.

“Principatus” tek kişili başkanlık yönetimi, “Dominatus” tek imparatorun mutlak hükmüne verilen adlardı. Üç imparatorun yönettiği bir dönem olmuş, adına “Triumvirlik”(Triumvirate) denilmişti. Diocletianus ile başlamış, iki “augustus”un yanlarına birer “caesar” seçmesi ve “augustus”ların vefatının ardından “caesar”ların “augustus”luk mertebesini yükselip yanlarına yeni “caesar”lar seçmesi esasına dayalı “Tetrarşi”(Tetrarkia) sistemi kurulmuştur.

Diocletianus döneminde fahiş fiyat artışlarının önüne geçmek amacıyla Narh kararnamesi çıkarılmıştı. Bu kararnameye göre mal ve hizmetler için en çok talep edilebilecek fiyatlar belirlenmişti. Ancak ne yazık ki bu kararname yayımlanmış olsa da başarılı olamamıştır.

Hristiyanlığa geçişi başlatan Constantinus, diğer augustus Licinius ile Hristiyanlara tam bir tolerans emri vermişti. Bunun için M.S. 313 başında Milano Emirnamesini yayımladılar. Doğru cevap “D” şıkkı. Öncesinde gerçekleşen Milvius Köprüsü Savaşı, imparatorun; bu kararname ise devletin dininin Hristiyanlık olmasına sebebiyet vermiştir.

Çocukluğu ve gençliği Hristiyanlığı öğrenerek geçirmiş Iulianus giderek Hristiyanlıktan uzaklaştı. Pergamon ve Ephesos’ta aldığı pagan yanlısı derslerin de etkisiyle Constantinus’un başlattığı Hristiyan egemenliğine karşı gelip eski pagan tanrılarına tapmaya başladı. Bu sebeple lakabı “apostata” (dönme) oldu.

1299’da Osmanlı İmparatorluğu kurulmuş. 1776 yılında Amerika bağımsızlık ilan etmiş, 1789’da Fransız ihtilali yapılmıştı. 1881 yılı ise Mustafa Kemal’in doğum yılıdır. Bu tarihler dışında kalan 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’u ele geçirip Doğu Roma İmparatorluğu’na (Bizans) son vermiştir.

Doğru cevap C'dir. Aynı savaşta oğlu Herennius Etrucus da aynı akıbete uğrayarak öldürülmüştür.