HELLEN VE ROMA TARİHİ - Deneme Sınavı - 13

23 Eylül 63’te Roma’da dünyaya gelen Augustus’un imparator olmadan önce­ki adı Gaius Octavius idi. Iulius Caesar’ın yeğeni (daha doğrusu yeğeni Atia’nın oğlu) ve yasal mirasçısı olan Octavius’un, dayısının M.Ö. 44’te öldürülmesinin ardından onun intikamını almak ve devlet yönetimini ele geçirmek için yaptığı mücadeleye bir önceki ünitede değinilmişti. Octavius (Octavianus), son olarak, Marcus Antonius ile Mısır’daki Ptolemaios Krallığı’nın kraliçesi VII. Kleopatra’yı Yunanistan’ın batısındaki Actium mevkiindeki deniz savaşında kaçmaya zorlamış (M.Ö. 31) ve nihayette Mısır’a kaçan M. Antonius ve Kleopatra’yı izleyerek onları kesin yenilgiye uğratmıştı (M.Ö. 30).  

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Actium zaferi, Octavianus’u Roma dünyasının ve Akdeniz’in tartışmasız lideri yaptı. Senatus, Mısır’dan Roma’ya dönen Octavianus’a M.Ö. 27’de tüm askeri gücün lideri anlamına gelen başkomutan (imperator) unvanıyla birlikte “augustus” (kutsal) unvanı da verdi. Bu unvan kendisiyle öylesine bütünleşti ki âdeta onun adı oldu. Augustus adı sonraki Roma imparatorları tarafından da unvan olarak kullanıldı. Augustus, askeri birliklerin (lejyon) bulunduğu eyaletlerin (İspanya, Gallia, Syria, Cilicia, Kıbrıs) idaresini kendi üzerine aldı; diğerleri Senatus’un idaresinde kaldı. İmparatora bağlı eyaletlerin başında kendisinin atadığı legatus’lar (legati augusti veya legatus augusti propraetore) bulunurken, Senatus’a bağlı eyaletlerin başında proconsul’ler (valiler) vardı.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Augustus’un Roma’nın en büyük ve tek lideri olarak kabul edilip onurlandırılmasıyla, evinin kapısı iki defne dalı ile meşe yapraklarından yapılmış bir çelenkle (corona civica) süslendi; üzerinde im­paratorun dört önemli erdeminin yani virtus (cesaret), clementia (merhamet), ius­titia (adalet) ve pietas (dindarlık) sözcüklerinin kazınarak yazılmış olduğu altın bir kalkan da (clipeus virtutis) Curia’ya (Senatus) ithaf edildi. Senatus’un Octavianus’u büyük yetki ve onursal payelerle donatmış olmasına rağmen, Octavianus ken­disini “birinci yurttaş” (princeps) olarak kabul ediyordu. Diğer bir deyişle “eşitler arasında birinciydi” (primus inter pares).

Bu nedenle sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.

Augustus’un Roma’nın en büyük ve tek lideri olarak kabul edilip onurlandırılmasıyla, evinin kapısı iki defne dalı ile meşe yapraklarından yapılmış bir çelenkle (corona civica) süslendi; üzerinde im­paratorun dört önemli erdeminin yani virtus (cesaret), clementia (merhamet), ius­titia (adalet) ve pietas (dindarlık) sözcüklerinin kazınarak yazılmış olduğu altın bir kalkan da (clipeus virtutis) Curia’ya (Senatus) ithaf edildi. Senatus’un Octavianus’u büyük yetki ve onursal payelerle donatmış olmasına rağmen, Octavianus ken­disini “birinci yurttaş” (princeps) olarak kabul ediyordu. Diğer bir deyişle “eşitler arasında birinciydi” (primus inter pares). Augustus’a, M.Ö. 23’te tribunicia potestas (tribunus’luk yetkisi ve ayrıca veto hakkı da) ve imperium maius proconsulare (Senatus eyaletlerinin idaresine müdahale edebilme) yetkisi, M.Ö. 12’de Pontifex Maximus (Devlet Dininin Lideri), M.Ö. 2’de de Pater Patriae (Vatanın Babası) un­vanları verildi. Böylece Augustus ile birlikte, Principatus (princeps’ten) dönemi baş­lamış oluyordu. Bu dönem, Dominatus olarak adlandırılan başka bir idare şeklinin başlayacağı Diocletianus’a kadar bu şekilde devam etti.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı D şıkkıdır.

70 yaşına yaklaşan Augustus artık dev­let işlerinde fazla yer almamaya başladı. İktidarı zamanında yaptığı başarılı ic­raatları (Res Gestae) kaleme aldı; tunç direklere yazılı olan bu icraat yazıtı ken­disi için yaptırdığı mezar anıtının (mausoleum) girişine konuldu. Bir kopyası da Ankara’da Hacı Bayram Cami’nin bulunduğu yerdeki Roma-Augustus Tapınağı duvarına kazınmış olarak yer almaktadır.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Tiberius Claudius Nero ile Livia Drusilla’nın oğlu olan Tiberius, M.Ö. 16 Kasım 42’de Roma’da dünyaya geldi. Augustus’un üçüncü eşi Livia’nın önceki eşinden olan çocuğu idi; yani Augustus’un üvey oğluydu. Tiberius, Augustus tarafından gönülsüzce Roma tahtının vârisi yapılmıştı. Böylece, Caesar ve Augustus’la devam eden Iulius (Julius) soyu, iktidarı Claudius soyuna bırakmış oluyordu. Bu neden­ledir ki, Iulius ailesi ile Claudius ailesi Iulius-Claudius sülalesi adı altında tek bir sülale olarak anılmaktadır. 

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Taht için dü­şünülen Gaius ve Lucius’un zamansız ölümleri Tiberius’a Roma’nın İmparatoru olma fırsatını verdi. Nitekim Augustus’un ölümüyle de Roma tahtına geçti.  ……26 Mayıs 17’de büyük bir zafer alayı eşliğinde Roma’ya giren Germanicus, ertesi yıl Tiberius ile consul’lüğü paylaştı. Bu, ileride Roma tahtına geçmesine yöne­lik önemli bir işaretti. Bu arada Doğu’da da karışıklıklar vardı ve bu karışıklıkların üstesinden gelinmesi gerekiyordu. Germanicus büyük yetkilerle bu sefer Doğu’ya gönderildi. Kappadokia ve Kommagene eyalet yapıldı (M.S. 17); Kilikia ise Syria Eyaleti ile birleştirildi. Her şeyin düzgün gittiği bir anda, kısa süre önce atanmış olan Syria valisi Gnaeus Piso ile aralarında (Germanicus’un Mısır’a gitmesi yüzünden) ciddi bir anlaşmazlık çıktı; çünkü, imparatorun izni olmadan Mısır’a gitmek müm­kün değildi.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

İki yıl sonra, M.S. 64’te, Roma’da büyük bir yangın oldu. Kentin merkezinin büyük bir kısmı ile sarayın bu­lunduğu Palatinus Tepesi yangından büyük zarar gördü. Yangın çıktığında Nero, Antium’da bulunuyordu. Hemen Roma’ya döndü ve yangının söndürülmesi için büyük çaba sarfetti. Ancak, halk arasında çıkan bir söylentiye göre, kendisi için inşa ettireceği meşhur Altın Ev’e (Domus Aurea) yer açmak için yangını bizzat imparator çıkartmıştı. Hatta, yangının en şiddetli olduğu bir sırada, yüksekçe bir yere çıkıp kendisine ait olan “Troia’nın Yağması” şarkısını lir çalarak söylediği bile kulaktan kulağa dolaşıyordu.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

M.S. 39’da Flavia Domitilla ile evlenen Vespasianus’un Domitilla, Titus ve Domitianus adlarında üç çocuğu oldu. Karısı ve kızı Domitilla, Vespasianus imparator olmadan öldü; diğer iki oğlu ise Flavius Hanedanı üyeleri olarak sırasıyla imparator oldular. 

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Vespasianus M.S. 70 yılı Ekim ayında Roma’ya geldiğinde büyük bir zafer alayı düzenlendi. İmparator, çocukları Titus ve Domitianus’a ceasar ve princeps iuventutis unvanları vererek onların Roma tahtının vârisi olduklarını gösterdi. Senatus’a, kendisinden sonra Titus’un tahta çıkacağını bildirdi. Titus, kardeşi Domitianus’tan yaklaşık 10 yaş büyüktü. Roma’da büyük bir imâr faaliyetine gi­rişti. Ünlü Colosseum amfitiyatrosunun inşasına başlanması da Vespasianus dönemine rastlar; ancak inşaatı Titus zamanında bitirilmiştir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Buna göre doğru cevap B (Gaius Octavius) şıkkıdır.