HELLEN VE ROMA TARİHİ - Deneme Sınavı - 12

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş biçimi olan kent-devleti, polis (çoğulu poleis) terimiyle ifade edilmektedir.

Yunan topluluklarının henüz gelişkin kent-devleti modelinde örgütlenmedikleri ama daha basit bir çatı altında toplanmış oldukları dönemde (M.Ö. 11.-9. yüzyıllar), söz konusu kent-devletleri basileus (çoğulu basileis) adını taşıyan krallar tarafından yönetiliyordu.

Dorlar, Yunanistan’ın kuzeyinden güneyine doğru inmiş, Peloponnes Yarımadası ve Anadolu’nun güney-batısına göç etmişlerdir.

Ege Göçleri sırasında Yunanistan’dan çıkıp başka coğrafyalara yayılan halklar Aioller, Ionlar ve Dorlardır. Yani I, II ve III doğru seçenekleri temsil etmektedir.

Protogeometrik Dönem, Karanlık Çağ’ın erken evresi yani M.Ö.1100 ve 900 arasına denk gelmektedir.

Yunan alfabesi Fenike alfabesiyle Linear B alfabesinin birleşmesinden oluşur yani her ikisinden de öğeler taşır. Yani I ve II seçenekleri doğrudur. Önceleri Fenike alfabesinden alınan sessiz harfler kullanılmış ancak sonra sesli harfler de eklenmiştir. Dolayısıyla III seçeneği yanlıştır. Yunan yazısı önce sağdan sola yazılan ancak sonra soldan sağa yazılan bir yazıya dönüşmüştür. Dolayısıyla IV seçeneği de yanlıştır.

Birkaç kent ya da ufak yerleşim biriminin birleşerek oluştuğu kent devletlerini tanımlamak için “synoikismos” terimi kullanılır.

Sf.25: Sosyo-ekonomik ve siyasal yapısı itibariyle her kent-devletinin, yurttaşlarının sağlıklı koşullarda ve eşit haklara sahip olarak yaşamalarını sağlamak için
bir anayasası vardı. Toplum, bu anayasaya göre düzenlenirdi. Yasama, yargı ve
yürütmenin devlet organlarındaki dağılımı ve işlevleri de bu anayasa ile belirlenirdi. Bir kent-devletinin sahip olduğu ya da olmak istediği en önemli üç özellik ise a) başka devletlerin veya dış güçlerin egemenliğinde olmamayı ifade eden
bağımsızlık (eleutheria), b) iç işlerinde özgür olmayı, dış güçlerin müdahalesine
maruz kalmamayı ve kanunlarını dilediği şekilde oluşturmayı ifade eden özgürlük (autonomia) ve c) kendine yeterlilik / ekonomik bağımsızlık (autarkeia) idi.

Yunan kent devletinde Ekklesiasterion adı verilen Halk meclisi binası bulunmazdı.

Drakon yasaları esasen adam öldürme ve tecavüz suçlarına verilecek cezaları belirlemiştir.

Köleliği yasaklamak hariç tüm seçenekler Atinalı yasa koyucu Solon’un yaptığı düzenlemelerdir. Solon, köylülerin borçlarını düzenlemiş ve borçlarından dolayı köle olanlara borçlarını silerek özgürlüklerini geri vermiştir. Ancak kölelik uygulamasını yasaklamamıştır.

Hellen kolonizasyonunun nedenleri arasında tarım yapılacak yeni topraklara olan ihtiyaç, nüfus artışı ve yeni maden yatakları arayışı sayılabilir. Ancak Hellen dinini yayma isteği bunlar arasında değildir. Dolayısıyla doğru cevap I, II ve III seçeneklerini kapsamaktadır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Bir önceki ünitede de vurgulandığı gibi, Akha (Myken) merkezlerinin yıkılışı M.Ö. 13. yüzyılın sonunda veya 12. yüzyılın başında gercekleşmişti. Bu dönem aynı zamanda Ege Göclerine sahne olduğundan, Akha merkezlerinin yıkılışı da bu göclere bağlanmaktadır. Neredeyse aynı tarihlerde hem Troia hem de Hitit Devleti tarih sahnesinden silindi. Ege Göcleri’nde iki nüfus hareketi öne cıkmaktadır: Deniz Kavimleri ve Dorlar. M.Ö. 1200 civarında büyük güclerin birer birer yıkılıp gitmeleri bilim adamlarını Deniz Kavimleri teorisine yöneltti. Muhtemelen kuzeyden, Balkan Dağları yöresinden gelen bu insanlar Yunanistan ve Anadolu’dan gecip Mısır’a kadar ulaşmışlardı. Mısır, önce 13. yüzyıl sonlarında, sonra da 12. yüzyıl başlarında iki kez bu kavimlerin saldırılarına maruz kalmıştı; Deniz Kavimleri Mısır’a vardıklarında büyük bir karşı koyma ile karşılaşmışlar ve geri püskürtülmüşlerdi. Uzun süre kabul gören ve zorlama bir senaryo izlenimi veren bu 19. yüzyıl teorisi, yeterli kanıtların olmaması nedeniyle, son zamanlarda değerini yitirmiştir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Daha sonra, Atina’nın da yer aldığı Attika bölgesi ve Euboia Adası’ndan yola cıkan Ionlar, Batı Anadolu’nun orta kesimine yerleştiler ve bölge onların adından dolayı Ionia ismini aldı. Kuşkusuz, Ion kolonizasyonu, Aiol kolonizasyonundan sonra ama yine M.Ö. 10. yüzyıl sonlarında gercekleşmişti. Ionlar, Peloponnesos’un kuzeyindeki yurtlarından sürülüp gecici bir süre Atina’da yerleşmişler ve geleneğe göre Atina kralı Kodros’un oğullarının liderliğinde Batı Anadolu’da bugünkü İzmir ve civarına göc etmişlerdi.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Son olarak da Dorlar, Batı Anadolu’nun güneybatı köşesi ile karşısındaki adalara, özellikle Rhodos ve Kos’a (İstanköy) yerleştiler. Bu bölge, burada daha önce yaşayan Karlar’dan dolayı Karia adını taşımaktaydı. Karia’daki önemli Dor kentleri arasında Halikarnassos (Bodrum), Lindos (Rhodos Adası’nda), Ialysos (Rhodos Adası’nda), Kameiros (Rhodos Adası’nda), Kos (İstanköy Adası) ve Knidos’u (Datca-Reşadiye) sayabiliriz. Eskicağ yazarları Halikarnassos’u Yunanistan’ın Argolis bölgesindeki Troizen’den gelen göcmenlerin, Knidos’u ise Spartalıların kurduğunu belirtir. Ionların on iki kent-devleti gibi, Dorların da altı kentten (Heksapolis) oluşan bir birlikleri vardı ve dinsel merkezleri Knidos toprakları icinde bulunan Triopion Tapınağı idi. Herodotos’un anlattığına göre (I. 144) Halikarnassoslu Agasikles, Apollon onuruna düzenlenen yarışmalardan birinde kazandığı ücayaklı kazanı, a^det olduğu üzere tapınağa adamak yerine evine götürmüş ve bu yüzden diğer beş Dor kenti, Halikarnassos’a tapınağın kapılarını kapatmışlardı. Halikarnassos’un Birlik dışı kalmasıyla, Heksapolis, Pentapolis’e (Beşkent) dönüşmüştü.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Ionia’nın güney sınırı Büyük Menderes Irmağı’na değin uzanıyordu. Herodotos’un (I.142) sözünü ettiği on iki Ion kenti, Miletos (Balat), Myus (Avşar Köyü), Priene (Güllübahce), Ephesos (Selcuk), Kolophon (Değirmendere), Lebedos (Gümüldür), Teos (Sığacık), Klazomenai (Urla), Phokaia (Eski Foca), Khios (Sakız Adası), Erythrai (Ildırı) ve Samos’tur (Sisam Adası). Bu kentlere daha sonra on ücüncü kent olarak Smyrna dahil olmuştur. On iki Ion kenti, Panionion (Ionlar Birliği) catısı altında bir birlik oluşturmuşlardı. Dinsel ve siyasal nitelikli bu birliğin toplantı yeri Priene topraklarında olup bugünkü Güzelcamlı mevkiindeydi.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Son olarak da Dorlar, Batı Anadolu’nun güneybatı köşesi ile karşısındaki adalara, özellikle Rhodos ve Kos’a (İstanköy) yerleştiler. Bu bölge, burada daha önce yaşayan Karlar’dan dolayı Karia adını taşımaktaydı. Karia’daki önemli Dor kentleri arasında Halikarnassos (Bodrum), Lindos (Rhodos Adası’nda), Ialysos (Rhodos Adası’nda), Kameiros (Rhodos Adası’nda), Kos (İstanköy Adası) ve Knidos’u (Datca-Reşadiye) sayabiliriz. Eskicağ yazarları Halikarnassos’u Yunanistan’ın Argolis bölgesindeki Troizen’den gelen göcmenlerin, Knidos’u ise Spartalıların kurduğunu belirtir. Ionların on iki kent-devleti gibi, Dorların da altı kentten (Heksapolis) oluşan bir birlikleri vardı ve dinsel merkezleri Knidos toprakları icinde bulunan Triopion Tapınağı idi. Herodotos’un anlattığına göre (I. 144) Halikarnassoslu Agasikles, Apollon onuruna düzenlenen yarışmalardan birinde kazandığı ücayaklı kazanı, a^det olduğu üzere tapınağa adamak yerine evine götürmüş ve bu yüzden diğer beş Dor kenti, Halikarnassos’a tapınağın kapılarını kapatmışlardı. Halikarnassos’un Birlik dışı kalmasıyla, Heksapolis, Pentapolis’e (Beşkent) dönüşmüştü. Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Karanlık Cağ’ın nispeten “karanlık” yani belirsiz olan dönemi, erken evresidir; gec evrede siyasal ve kültürel tablo biraz daha aydınlanmıştır. Erken evrede, önceki Akha merkezlerinde iska^nın devam etmediği, Yunanistan’da nüfusun önemli ölcüde azaldığı, yazının (Linear A) kullanılmadığı, ölülerin gömülmesi (inhumasyon) yerine yakıldığı (kremasyon) anlaşılmaktadır. Ancak, gec evrede yerleşim yerlerinin sayısında ve nüfusta artış olduğu anlaşılmaktadır; polis denen kent-devletleri ile klasik dönem tapınaklarının öncüleri de Karanlık Cağ’ın gec evresinde ortaya cıkmıştır. Fenikelilerden alınan sessiz harflere sesli harfler eklenerek Yunan alfabesinin oluşturulması da gec evrede olmuştur. Bu nedenle Klasik Cağ’daki siyasal, sosyal ve kültürel gelişimin tohumlarının Karanlık Cağ’ın gec evresinde (özellikle M.Ö. 8. yüzyıl) atıldığını söyleyebiliriz.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş bicimi olan kent-devleti, polis (coğulu poleis) terimiyle ifade edilmektedir. “Politika” sözcüğü de polis’ten türetilmiştir. İstihka^m edilmiş bağımsız bir devlet olan polis, hem kent merkezini (asty) hem de kendisine bağlı köylerin bulunduğu kırsal alanı (khora) kapsıyordu. Burada kent-devletinin merkezi ile kırsal kesimi arasında ortaklaşa bir yaşam (symbiosis) söz konusudur. İlk kent-devletleri belirli bir toprağa sahip, kendi kendine yeterli, tarımsal karakterli bir toplumsal yapı gösteriyordu. Kent-devletini genelde tek bir kent oluşturmakla birlikte, bazen birkac kent ya da daha ufak yerleşim biriminin bir araya gelerek bir kent-devletini meydana getirdiğini görüyoruz (synoikismos). Esas olarak kamusal, dinsel ve özel olmak üzere üc yaşam alanının bulunduğu bir kent-devleti, Eskicağ’da, devletin adından ziyade icinde yaşayan yurttaşların adıyla anılırdı (örneğin, Atina yerine Atinalılar, Korinthos yerine Korinthoslular gibi); bu da bize kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi göstermektedir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

“Hellen ve Roma Tarihi” Kitabının “Ege Göçleri, Kent Devletleri ve Kolonizasyon” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamının en karakteristik örgütleniş bicimi olan kent-devleti, polis (coğulu poleis) terimiyle ifade edilmektedir. “Politika” sözcüğü de polis’ten türetilmiştir. İstihka^m edilmiş bağımsız bir devlet olan polis, hem kent merkezini (asty) hem de kendisine bağlı köylerin bulunduğu kırsal alanı (khora) kapsıyordu. Burada kent-devletinin merkezi ile kırsal kesimi arasında ortaklaşa bir yaşam (symbiosis) söz konusudur. İlk kent-devletleri belirli bir toprağa sahip, kendi kendine yeterli, tarımsal karakterli bir toplumsal yapı gösteriyordu. Kent-devletini genelde tek bir kent oluşturmakla birlikte, bazen birkac kent ya da daha ufak yerleşim biriminin bir araya gelerek bir kent-devletini meydana getirdiğini görüyoruz (synoikismos). Esas olarak kamusal, dinsel ve özel olmak üzere üc yaşam alanının bulunduğu bir kent-devleti, Eskicağ’da, devletin adından ziyade icinde yaşayan yurttaşların adıyla anılırdı (örneğin, Atina yerine Atinalılar, Korinthos yerine Korinthoslular gibi); bu da bize kent-devletinde yurttaşlara verilen önemi göstermektedir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.