HAYVANCILIK EKONOMİSİ

Doğru cevap C şıkkıdır. Kitabınızın 136. Sayfasında “Türkiye’de Hayvancılık Sektöründe Uygulanan Politikaların Tarihsel Süreci” başlığı altında, Türkiye Cumhuriyeti’nin 1920li yıllarda ekonomik ve sosyal anlamda sahip olduğu başlangıç koşulları anlatılmaktadır.

Doğru cevap B şıkkıdır. Kitabınızın 136. Sayfasında “Türkiye’de Hayvancılık Sektöründe Uygulanan Politikaların Tarihsel Süreci” başlığı altında, 1.İktisat Kongresinin 17 Şubat 1923 tarihinde toplandığı bilgisi verilmektedir.

Doğru cevap A şıkkıdır. Kitabınızın 136. Sayfasında “Türkiye’de Hayvancılık Sektöründe Uygulanan Politikaların Tarihsel Süreci” başlığında, Türkiye’de hayvancılık sektörünün geliştirilmesi için konu ile ilgili faaliyetleri yürütmek üzere, 1923 yılında kurulan ilk teşkilatın Hayvan Üretimi Şube Müdürlüğü olduğu bilgisi verilmektedir.

Doğru cevap C şıkkıdır. Kitabınızın 137. sayfasında “Türkiye’de Hayvancılık Sektöründe Uygulanan Politikaların Tarihsel Süreci” başlığı altında 1932 yılında ilk defa destekleme kapsamına alınan tarım ürününün buğday olduğu bilgisi verilmektedir.

Doğru cevap D şıkkıdır. Kitabınızın 137. Sayfasında “Türkiye’de Hayvancılık Sektöründe Uygulanan Politikaların Tarihsel Süreci” alt başlığı altında Et ve Balık Kurumu (EBK)’nun 1953 yılında faaliyete geçtiği bilgisi verilmektedir.

Doğru cevap B şıkkıdır. Kitabınızın 139. sayfasında “Türkiye’de Hayvancılık Sektöründe Uygulanan Politikaların Tarihsel Süreci” alt başlığı altında Beş Yıllık Kalkınma Planlarının 1963 yılında başladığı bilgisi verilmektedir.

Doğru cevap D şıkkıdır. Kitabınızın 144.sayfasında “TÜRKİYE HAYVANCILIK SEKTÖRÜNDE MEVCUT DURUM” alt başlığı altında Türkiye’de 1990 yılından 2009 yılına toplam süt üretimi içerisinde inek sütünün  payının arttığı bilgisi verilmektedir.

Doğru cevap B şıkkıdır. Kitabınızın 149. sayfasında “TÜRKİYE’DE UYGULANAN HAYVANCILIK POLİTİKALARININ SONUÇLARI İTİBARİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ” başlığı altında, hayvancılığa yönelik politikalar değerlendirilmiş ve  bu sektöre yönelik kazanımların yeterli olmadığı sonucuna varılmıştır.

Doğru cevap A şıkkıdır. Kitabınızın 151. sayfasında “ TÜRKİYE’DE UYGULANAN HAYVANCILIK POLİTİKALARININ SONUÇLARI İTİBARİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ” başlığı altında kırsal alanda hayvan ve hayvansal ürün fiyatlarının çoğunlukla serbest rekabet koşullarının oluşmadığı bir ortamda ortaya çıktığı anlatılmaktadır. Diğer bir deyişle fiyatlar, çok sayıda küçük ve örgütsüz üretici kesim ile az sayıda ve özellikle fiyat konusunda birlikte davranan alıcıların karşı karşıya geldiği oligopson bir piyasada oluşmaktadır.

Doğru cevap C şıkkıdır. Kitabınızın 151.sayfasında “TÜRKİYE’DE UYGULANAN HAYVANCILIK POLİTİKALARININ SONUÇLARI İTİBARİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ” alt başlığında 24 Ocak 1980 kararları doğrultusunda EBK, SEK ve Yem Sanayi AŞ gibi hayvancılığa dayalı sanayi işletmelerinin özelleştirme kapsamına alınarak tasfiye sürecinin 1992 yılında başladığı bilgisi verilmektedir.

Hayvancılık sektörü; Türkiye’de ulusal beslenmenin yanında, ihracatın artırılması, sanayiye hammadde sağlanması, bölgeler ve sektörler arası dengeli kalkınma ile kalkınmanın istikrar içinde başarılması, kırsal alanda gizli işsizliğin ve göçün önlenmesi, sanayi ve hizmetler sektörlerinde yeni istihdam imkanlarının yaratılması ile kalkınma finansmanının öz kaynaklara dayandırılması gibi önemli iktisadi fonksiyonlar üstlenmiş bulunmaktadır.

17 Şubat 1923’de bağımsız ekonomiye geçiş için alınacak iktisadi tedbirleri belirlemek üzere I. İktisat Kongresi’ni toplamıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında hayvancılığın ülke ekonomisi açısından taşıdığı öneme uygun olarak mevcut hayvan varlığının ıslahı hedeflenmiştir. Bu amaçla, 1926 yılında 904 sayılı Hayvan Islahı Kanunu çıkarılmıştır. Sığırcılıkta süt verimi yanında ve et ve- rimi de yüksek kombine ırkların, koyunculukta merinos ırkı (ince yapağı veren ırklar) ile iş verimleri yüksek at ırklarından damızlık hayvanların çoğaltılmasına özen gösterilmiştir. Bu dönemde ilk defa tarım ürünlerinin destekleme kapsamına alınması gündeme gelmiş ve 1932 yılında çıkarılan “Buğday Koruma Kanunu” ile Ziraat Bankası tarafından buğdayda destekleme alımları yapılmaya başlanmıştır. Türkiye’de 1950 yılı, siyasi ve ekonomik alanda yeni bir dönemin başladığı yıl olarak değerlendirilmektedir. Bu dönemde hayvancılık sektörünü etkileyecek olan önemli gelişmelerin başında, hayvancılığa dayalı EBK (1953) ile Yapağı ve Tiftik (1955), Yem Sanayi AŞ’nin (1956) kurulması gelmektedir.

Et ve Balık Kurumu, devlet elinde hayvancılıkta üretimin rasyonelleşmesini sağlayacak bir araç olması yanında ulusal et endüstrisini kurma ve bu konudaki girişimlere öncülük etmek amacı ile kurulmuştur. Yem Sanayi AŞise 1956 yılında kurulmuş olup, amacı; hayvancılık sektörü için en önemli girdi unsurlarından olan karma yem üretmek, yem maddeleri üretimini teşvik etmek amacı ile kurulmuştur. Yapağı Tiftik AŞ, 1955 yılında, ülkede yapağı ve tiftik pazarlamasında üretici çıkarlarını korumak, üreticiden doğrudan alımlar yapmak ve ince elyaflı yapağının ülkede üretimini teşvik etmek için kurulmuştur. 1965 yılında kurulan, Türkiye Süt Endüstrisi Kurumu(SEK), üretim-sanayi entegrasyonunu sağlama ve süt sanayinin geliştirilmesi amacıyla kurulmuştur. 1961 yılında kalkınma ile ilgili tüm önlemleri demokratik prensipler içerisinde yürütecek, bölgeler arası dengeli kalkınmanın koşullarını yerine getirecek ve özetle ülkenin sosyal ve ekonomik sorunlarını belirleyerek bunların çözümü için orta ve uzun vadeli planlar hazırlayacak olanDevlet Planlama Teşkilatı(DPT) kurulmuştur.

Türkiye’de 1990-2009 yılları arasındaki dönemde, kültür ırkı ve kültür melezi sığır varlığının arttığı, yerli ırk sığır sayısının ise azaldığı görülmektedir. Ülkemizde 1990 yılına göre 2009 yılında, kültür ırkı sığırların toplam sığır varlığı içindeki payı %8,9’dan %34,7’ye ve kültür melezi sığırların payı %32,3’ten %41,1’e yükselirken, yerli ırk sığırların toplam içindeki payı ise %58,8’den %24,2’ye gerilemiştir.

Türkiye’de 1980-2009 yılları arasındaki dönemde, sığır, manda, koyun ve keçi varlığında önemli düşüşler meydana gelmiştir. Bu dönemde sığır varlığında %32,5; manda varlığında %91,5; koyun varlığında %55,3 ve keçi varlığında %73,1 oranında azalışlar meydana gelmiştir.

Hayvansal üretimde belirli bir üretim artışının sağlanabilmesi ve sektörün rasyonel bir yapı kazanabilmesinde devletçe sağlanan destek ve uygulanan istikrarlı fiyat politikasının büyük önemi vardır. Gerçekten tek başına olmamakla beraber üretimin hem nicelik hem de nitelik olarak artırılmasında fiyat önemli bir role sahiptir. Tüm iktisadi mal ve hizmetlerde olduğu gibi hayvansal ürünlerde de üretici ve tüketiciyi ilgilendiren ortak nokta fiyattır. Fiyatlar, çok sayıda küçük ve örgütsüz üretici kesim ile az sayıda ve özellikle fiyat konusunda birlikte davranan alıcıların karşı karşıya geldiği oligopson bir piyasada oluşmaktadır.

Hayvancılık sektöründe fiyat teşekkülünde görülen bu eksik rekabet ortamı yanında 1950 öncesi ve 1950-1960 arası dönemde uygulanan desteklerde, narh vb. politikalar verim ve kalitenin artırılmasına imkân vermemiştir. Diğer taraftan 1963 yılından bu yana, planlı kalkınma dönemlerinde bile verim ve kalitenin artırılmasına imkân veren, kalite-fiyat ilişkisini dikkate alan istikrarlı fiyat ve destekleme politikaları da uygulanamamıştır.

Hayvancılıkta üretimi artırıcı, kalite ve verimi teşvik eden istikrarlı, destekleme politikalarına ihtiyaç bulunmaktadır. Bu kapsamda sektörün daha önce değinilen kronik sorunlarına çözüm getirici yapısal reformların gerçekleştirilmesi zorunluluğu vardır. Bu amaçla pazarlama altyapısını geliştiren ve hayvansal ürünlerde satış ve fiyat garantisini getiren alternatif politika araçları geliştirilmelidir.İşletmelerdeki sayısal artış ile birlikte, ölçeklerin küçülmesine ve üretimin iktisadilikten uzaklaşarak irrasyonelleşmesine neden olmuş, aynı süreçte tarım işletmesi başına düşen ortalama arazi varlığı da azalmıştır.

Ekonomideki niteliksel gelişmelerdir. Ekonomik kalkınma toplumun yaşam standartlarında, üretilen malların kalitesinde, üretim organizasyonunda vb. iyileşmelerdir. Büyüme: Ülkenin üretim hacmindeki artıştır. Dolayısıyla ekonomik büyüme sadece sayısal bir kavram olarak ele alınmaktadır. Narh:Mal ve hizmetlerin satış fiyatlarının kamu otoriteleri tarafından saptanmasıdır. Taban fiyat uygulamasında belirlenen fiyatın altında, tavan fiyat uygulamasında ise belirlenen fiyatın üstünde satış yapılması yasaktır. Sübvansiyon, Devlet tarafından toplum çıkarlarını gözeterek üretimi veya ihracatı çeşitli şekillerde etkilemek
ve yerine göre üreticileri/ ihracatçıları korumak ve teşvik etmek amacıyla para ya da para olarak ifade edilebilecek diğer şekillerde verilen karşılıksız mali yardımlara denir.

Ülkemizde hayvancılık sektörünün önemli bir alt sektörü olan ve dışsatım şansı en fazla olan, küçükbaş hayvan yetiştiriciliği ve besiciliğinde maalesef istenilen düzeyde gelişme sağlanamamıştır. Mevcut popülasyonun ıslahının yapılmaması, çayır-mera alanlarının azalışı ve bazı bölgelerde terör nedeniyle bu alanların değerlendirilememesi sonucu hayvan varlığında ve üretimde önemli düşüşler olmuştur. Meraların yok edilmesi, tüm hayvansal üretim için çok önemli bir kaynağın da yitirilmesi yanında, geleneksel olmakla birlikte yığın halinde üretimde bulunan ve düşük maliyetli yem girdisi sağlayabilmeleri nedeniyle rantabl olan ekstansif koyunculuk işletmeleri için de bir yıkım olmuştur. Koyunculukta ıslah çalışmaları sığırcılığa göre yetersiz kalmıştır.

Türkiye’de hayvancılığa dayalı sanayinin gelişiminde önemli katkısı bulunan söz konusu KİT’ler (EBK, SEK, Yapağı-Tiftik AŞ gibi) kuruluşlarından özelleştirildik- leri zamana kadar yönetsel, teknik, ekonomik, mali ve politik yönden bazı işletme içi ve dışı sorunla iç içe yaşamışlardır. Bu işletmeler ile ilgili sorunların temelinde yatan unsurlar şu şekilde özetlenebilir. Aşırı istihdam, İşletmelerin kuruluş yeri seçiminde politik faktörlerin ağır basması, Düşük kapasite kullanımı, Teknolojik güncelleme yapılamayışı, Yüksek üretim ve satış maliyetleri, Alım faaliyetlerinde kalite-fiyat ilişkisinin kurulamaması, Pazarlama ile ilgili sorunlar, Hizmet içi eğitime önem verilmemesi, Araştırma Geliştirme (AR-GE) çalışmalarının 
yapılmaması.