HAYVANCILIK EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 12

Üretim faktörleri: Emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişimcidir.

Personel tedarikinde en önemli ilke “adama göre iş” değil “işe göre adam” ilkesi olmalıdır.

Mülakat aday ile mülakatçı arasında belirli aşamalar dâhilinde yapılır.
Genellikle üç aşaması bulunmaktadır. 1. Psikolojik ısınma veya yakınlaşma aşaması. 2. Adayın özellikle mesleki bilgi ve becerisinin değerlendirilmesi aşaması. 3. Adayın kişiliğinin değerlendirildiği aşama.

Toplu Halde Mülakat:
Daha çok vasıfsız ve geçici süre çalıştırılan ucuz işgücü veya personelin temininde kullanılan bir mülakat çeşididir.

Prodüktivite (Verimlilik) bazına dayalı ücret sistemi:  Bu ücret sisteminin faydaları,
aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
• İşgücü tarafından yapılan her fazla üretim (birim ürün) ödüllendirilir.
• Sistem moral yükselticidir.
• Genellikle işçilerin çalışmaları sırasında ayrıca bir denetleme fonksiyonuna ve bunun için ek bir masrafa gerek duyulmamaktadır.
• Rekabetçi koşullar altında ve maliyet denetiminin etkin şekilde gerçekleştirildiği işletmelerde üretim maliyetlerini önceden tespit etme imkânı sağlanır. Makine ve cihazların artan kullanımı ile verimlilik düzeyi yükselir.

Ortalama Stok: Belirli bir dönemde işletme tarafından kullanılan stok miktarının yarısıdır.

Her işletmede olduğu gibi, hayvancılık işletmelerinin finansmanında da üç önemli ilkeye özellikle dikkat etmek gerekmektedir. Bunlar; yeterli finansman, zamanında finansman ve ucuz maliyetli finansman ilkeleridir.

Nominal Sermaye: İşletme sözleşmesinde yer alan ve işletme sahiplerinin taahhüt ettikleri azami sermaye miktarıdır. Buna itibari sermaye adı da verilmektedir.

Uzun vadeli krediler 5 yıldan daha uzun 10 yıla kadar süreli, işletmenin büyük ölçüde yatırım finansman ihtiyacının karşılanmasında kullanılan kredilerdir.

İşletme döneminde meydana getirilen fonların işletme emrine tahsis edilmesine likidite adı verilmektedir.

İşletmenin ihtiyaç duyduğu personel seçiminde iki kaynak vardır. Bunlar işletme içi ve işletme dışı kaynaklardır. Bir işletmenin prodüktif ve rantabl şekilde çalışabilmesinin en önde gelen prensiplerinden biri personel teminidir. Personel tedarikinde en önemli ilke “adama göre iş” değil “işe göre adam” ilkesi olmalıdır

hj

İşletmede bir yıllık dönemde işten çıkan veya çıkarılanların sayısı 30
kişi, ortalama çalışan işgücü sayısı ise 300 kişi ise işgücü devir hızı aşağıdaki gibi
hesaplanabilir.
İGDH = (30 / 300) x 100 = %10
Bu işletmenin bulunduğu sektörde ortalama İGDH %15 ise bulunan bu oran
(%10) sektör ortalamasına göre düşüktür. Bu da yönetimin başarısını ifade eder.

Zaman bazına dayalı ücret sistemi: Çalışanın işletmede geçen süresini dikkate
alarak emeğini değerlendiren veya ödüllendiren sistemdir. Örneğin; bir işçiye 5
TL/saat üzerinden hesaplanarak, günlük (8 saat) veya aylık çalışma için verilen
ücret gibi. Bu ücret sisteminin faydaları, aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
• İşletmeler için hesaplama yöntemi kolaydır.
• Bazı iş kolları için en uygun sistem olarak görülmektedir. Özellikle kalitenin ön planda yer aldığı iş kollarında bu sistem daha çok uygulanır.
• Sendikalarla pazarlıkta anlaşma kolaylığı sağlar.

Mal veya hammadde tedarikinde bazı aşamalar bulunmaktadır. Bu aşamalar;
1. Piyasa etüdü
2. Tedarik miktarının tespiti
3. Fiyatın (en uygun) temini
4. Satın alma
5. Hammaddenin işletmeye nakli
6. Ambarlama (stoklama)
7. Tedarikin finansmanı başlıkları altında incelenebilmektedir.

Hammaddenin işletme tarafından tedariki iki şekilde yapılabilir;
a) Tek parti halinde
b) Partiler halinde
Her iki yöntemin kendine özgü fayda ve sakıncaları vardır. Tek parti halinde hammadde tedarikinin faydaları arasında;
• Hammadde fiyatında önemli ölçüde iskonto olanağı yaratılması,
• Hammadde kalitesinde bir örneklik sağlanması,
• İşletmenin sipariş masraflarının minimize edilmesi bulunmaktadır.
Ambarlama (stoklama) masraflarının yükselmesi, yüklü miktarda alımla birlikte döner sermaye finansmanında önemli yetersizlikler ortaya çıkması, işletmenin elinde sınırlı halde bulunan döner sermaye imkânlarının daha uzun vadede kullanılabilecek bir hammaddeye bağlanması suretiyle paranın irrasyonel (akılcı olmayan) kullanımı riski ise bu yöntemin sakıncaları arasındadır

Örneğin; bir işletmenin banka nezdinde bir kredisi varsa ve işçilik ücretlerini ödemek üzere kasasında nakit kalmamışsa, bankadaki bu krediye başvurularak ödeme imkânı sağlanmış olunur. Bu şekilde bir finansman kaynağı ile bir fon yaratılmış olur. Diğer bir örnek ise işletmenin ihtiyacı olan ve ithal edilecek makineler için verilebilir. Bu kapsamda, işletme ihracatçı (dış satımcı) firma ile anlaşarak ve 5 yılda eşit taksitlerle ödemek koşuluyla elde edilen makineleri hemen üretime dâhil edebilir. Görüldüğü üzere para olmadığı halde işletmenin finansmanı satıcı kredileri adı verilen bir fon kaynağı ile sağlanmış olmaktadır.

Tahvil, en az 1 yıl vadeyle ödünç para bulmak amacıyla çıkarılan borç senedi
olup, bono’larda ise vade bir yıldan daha kısa süreli olmaktadır.

Bir işletmede likidite durumu
en likidden en az likid olana doğru şöyle sıralanabilir:
• Para (kasa veya bankadaki),
• İskonto senetleri,
• Alacak senetleri,
• Tahviller,
• Hammadde,
• Yarı mamuller,
• İşletme malzemesi,
• Sabit kıymetler.