HAYVANCILIK EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 12

Uzun süren işsizlik dönemleri ciddi geçim zorluklarına, yaşam arzusu ve cesaretinin yitirilmesine, suç oranının ve boşanmaların artmasıyla toplumsal düzenin bozulmasına neden olur. Dolayısıyla ülke ekonomilerinde işsizlikle mücadele önemli bir uğraştır.

İstihdam düzeyi ya da aynı anlama gelen iş hacmi, bir ülkede belli bir dönemde, (genel olarak bir yıllık dönemde) çalışılan basit iş saati toplamıdır. Burada birim olarak basit iş saati, vasıfsız işçilerin birer saatlik emeklerini ifade eder.

Genel olarak işsizlik terimiyle gayri iradi işsizlik ifade edilir. Cari ücret seviyesinde çalışmaya razı olduğu halde iş bulamayan insana, gayri iradi işsiz denilmektedir.

Talep enflasyonu, üretim yetersizliğine bağlı olarak toplam talebin toplam arzdan büyük olması durumudur. Burada satın alma arzusunun yani efektif talebin arz kapasitesini aşmasıyla birlikte, fiyat artışları meydana gelmektedir.

Enflasyonda, kamu harcamalarının kısılması, geniş tabanlı ve adaletli bir vergi uygulaması, ekonomide emisyondan korunmak kısaca alınması gerekli önlemler olarak sıralanabilir.

Ev idarelerinin amacı çeşitli mal ve hizmetlere olan ihtiyaçlarını karşılamak, kendilerine maksimum seviyede fayda sağlamaktır. Teşebbüslerin amacı ise tüketicilerin ihtiyacı olan mal ve hizmetleri üreterek sonuçta maksimum kâr elde etmektir.

Belirli bir dönemde teşebbüslerin ürettiği mal ve hizmetlerin değerleri toplamına Gayri Safi Sosyal Hasıla ya da Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) adı verilir.

Bir ulusal ekonomide Milli Gelirin dağılımı, Lorenz Eğrisi adı verilen eğri ile izlenebilmektedir. Bu grafik çizilirken, X ekseni üzerinde nüfus, Y ekseni üzerinde ise milli gelir yüzde olarak gösterilmektedir.

Ilımlı enflasyon, genel fiyat seviyelerinde yıllık yüzde 10’un altında tek haneli oranlarda yükselişlerin olduğu durumlarda ortaya çıkan enflasyondur. Galopan enflasyon ve hiperenflasyon ise çok yüksek oranlarda fiyat artışlarıyla ortaya çıkan iki ya da üç haneli enflasyondur.

Emek: Bizzat insan tarafından yaratılan ve kaybı veya israfı halinde telafisi mümkün olmayan tek üretim faktörüdür.

Üretim faktörleri: Emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişimcidir.

İnsanlar çeşitli şekillerde elde ettikleri gelirlerini ihtiyaçları olan mal ve hizmetleri temin etmekte yani tüketimde kullanırlar. Bir kişinin gelirinin tüketilme- yen bölümüne tasarruf denir. Başka bir deyişle tasarruf, gelir ile tüketim arasındaki olumlu farktır.

Rasyonel Davranıldığı Varsayımı

Ekonomik faaliyeti oluşturan unsurlar arası ilişkilerde karar birimlerinin her zaman rasyonel (akılcı) davrandıkları varsayılır. Ekonomik faaliyete katılan bu unsurlar gerçek kişiler olabileceği gibi işletme, şirket, kurum ya da ülkeler gibi tüzel kişilikler de olabilir. Bu varsayıma göre tüketici kendisi için her zaman maksimum faydayı sağlamaya çalışırken üreticiler de maksimum kâr sağlamaya çalışmaktadır.

Bu varsayımda bir ülkenin başka ülkelerle hiçbir ekonomik ilişkisinin bulunmadığı kabul edilir. Böylece o ulusal ekonomi ile ilgili değerlendirmeler yapılırken dışticaret, yabancı sermaye girişi, dış yardımlar gibi etkiler bulunmaz. Uluslararası ilişkilerin yok sayılmasına kapalı ekonomi varsayımı denir.

İhtiyaç (Gereksinim) İnsan, gerek biyolojik olarak, gerekse sosyal olarak varlığını sürdürmek, bu varoluşu daha nitelikli bir hale getirmek, devamlı kılmak ve geliştirmek amacıyla sürekli bir çaba içerisindedir. İnsanın bu çabası kendisi dışındaki bir takım unsurların varlığıyla mümkün olabilmektedir. Bu unsurların yokluğu, insana çeşitli derecelerde açlık, susama, Ekonomi Bilimine Giriş Oikonomia: Eski Yunan yaşamında ev ve çiftlik varlıklarının ve işlerinin idaresi anlamına gelmektedir. Khrêmatistik:: Günümüzdeki ekonomi sözcüğüne daha yakın bir anlam taşımaktadır. 4 Hayvancılık Ekonomisi üşüme gibi rahatsızlık ve üzüntü verir; acı derecesinde duygular yaşatabilir hatta yaşamını yitirmesine neden olabilir. Varlıkları ise doyma, ısınma, müzik dinleme, modaya uygun giyinme gibi sevinç ve zevk duygusuna neden olur. Yokluklarında insana üzüntü ve acı veren, varlıklarında ise hoşnutluk ve sevinç duyguları yaratan bu unsurlara ihtiyaç denir. İnsanların gidermek istedikleri çok sayıda ve çeşitte ihtiyaçları vardır. Üstelik bunlardan acıkmak, susamak gibi bazıları tatmin edilse bile bir süre sonra tekrar ortaya çıkarlar. İhtiyaçlar iki gruba ayrılabilir. İnsan yaşamının devamı için gerekli olan beslenme, barınma, ısınma, dinlenme gibi ihtiyaçlar Zorunlu İhtiyaçlar olarak adlandırılır. Eğitim, eğlence vb. ihtiyaçlar ise Sosyal ve Kültürel İhtiyaçlar olarak adlandırılır. Bir ihtiyacın zorunlu ihtiyaçlar arasında yer almaması önemsiz olduğu anlamına gelmemekle birlikte esas olarak bu iki ihtiyaç grubu arasında kesin bir sınır çizmek de mümkün değildir. Çünkü beslenme ve barınma gibi bazı temel unsurlar dışında her toplum veya ülke için farklı bir gruplama yapılabilir. İnsan ihtiyaçlarının önem sırası bireye bağlı olarak da değişebilir. Bunun nedeni bu ihtiyaçların istek şiddeti ve elde edilebilirlik bakımından farklı olması yanında bazı ihtiyaçların birbirlerinin yerine kullanılabilir olmasıdır. Örneğin kuzu eti satın almak isteyen bir kişi bu ürün bulunmadığında ya da pahalı olduğunda dana eti veya piliç eti satın alabilir; yani kuzu eti ihtiyacını dana eti veya piliç eti ile ikame edebilir. İhtiyaçlar ile ilgili olarak şu tespitler yapılabilir: • İhtiyaçlar sonsuzdur. • İhtiyaçlarçlar şiddet açısından farklılık gösterirler • İhtiyaçların şiddeti tatmin edildikçe azalır. • Başlangıçta zorunlu olmayan ihtiyaçlar zamanla zorunlu hale gelebilir. İhtiyaçlar ve ihtiyaçları tatmine yarayan araçlar birbiri ile ikame edilebilir.

Mal ve Hizmet Mal ve hizmetler, insan ihtiyaçlarını karşılamaya yarayan, parayla veya diğer mal ve hizmetlerle değiştirilebilen ekonomik araçlardır. Bu kavramla ilgili olarak bazı noktalara dikkat edilmelidir. İnsan ihtiyaçlarını karşılayan unsurlar sayılırken genellikle öncelikle mallar söylenir ve hizmetler göz ardı edilir. Bunun nedeni mal kavramının öncelikle et, süt, yumurta, peynir gibi somut bir varlığı çağrıştırmasıdır. Oysa herhangi bir taşıma aracıyla örneğin besi sı- ğırlarının kesimhaneye taşınması, tedavi hizmetleri, avukatlık, bankacılık gibi birer hizmet olan faaliyetler de iktisadi anlamda maldır. Dolayısıyla iktisadi mal denildi- ğinde mallar yanında hizmetler de anlaşılmalıdır. Çünkü maddi birer unsur olan mallar gibi maddi olmayan bir unsur olan hizmetler de insan ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir. Esas itibariyle insan ihtiyaçlarının karşılanması bakımından maddi sayılan malların, kendi varlıklarından çok insana sağladıkları yararlar önemlidir. Mal ve hizmet kavramlarıyla ilgili olarak dikkat edilecek bir diğer nokta, iktisadın konusuna girmeyen yani iktisadi olmayan mal ve hizmetlerin de bulundu- ğudur. Buna göre mal ve hizmetleri iktisadi mal ve hizmetler ve iktisadi olmayan mal ve hizmetler olarak sınıflamak mümkündür. İktisadi olmayan mallara hava, deniz suyu örnek olarak verilebilir. Bu gruptaki hizmetlere ise savunma, asayiş, tapu ve nüfus hizmetleri gibi kamu hizmetleri ile Kızılay ve yardımlaşma dernekleri gibi kuruluşların hizmetleri, ev kadınlarının ev hizmetleri gibi hizmetler örnek olarak verilebilir.

Üretime yönelen emek faktörünün kullanılmasına istihdam denir.

Tüketim ve Üretim İktisadi mal ve hizmetlerin insanların ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla kullanılmasına tüketim denir. İnsanların yaşam düzeylerinin yükseldiğinin en önemli göstergesi tüketim seviyelerinin yükselmesidir. Ekonomik anlamdaki tüketim ile halk arasında kullanılan tüketim kavramı arasında fark vardır. Halk dilinde tüketim denince bir şeyin bitirilip yok edilmesi anlaşılır. Oysa ekonomi bilimine göre tüketimde, insanların ihtiyaçlarının karşı- lanması için kullanılan mal ve hizmetlerin yok olması gerekli değildir. İktisadi mal ve hizmetlerin çok büyük bir kısmı doğadaki mevcut şekliyle, hiç emek harcanmaksızın insan ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılamazlar. İktisadi mal ve hizmetler genellikle insan emeği ve sermayenin doğal kaynaklara uygulanması ile elde edilirler. İşte bu uygulamaya üretim adı verilmektedir. İlkel çağlarda insanların, örneğin beslenme ihtiyaçlarının büyük bir kısmını do- ğadan topladıkları meyvelerle karşılamaları mümkündü. Günümüzde bile bu tür ilkel toplumlara rastlanmaktadır. Ancak modern dünyada artık bu mümkün değildir. Üretim faaliyetiyle doğal kaynaklara şekil, yer, zaman ve mülkiyet faydaları eklenir. Doğal kaynakların kimyasal ve fiziksel yapılarının değiştirilmesiyle şekil faydası yaratılır. Örneğin; kasaplık hayvanların et sanayii işletmelerinde kesilmesiyle karkas, karkasın belirli tekniklerle parçalanması ile et ve preparatları, etin iş- lenmesi ile de salam, sucuk, sosis, pastırma vb. et mamulleri elde edilir; böylelikle şekil faydası yaratılır.

Emek Emek insanların mal ve hizmet üretimine tahsis ettikleri zaman ve çabadır. Emek üretimin en önemli unsurudur. Emek kavramına insanın mal ve hizmet üretiminde kullanılan fiziksel ve düşünsel yetenekleri girer. Vasıfsız bir işçiyle bir hekim veya bir mühendis arasında üretime yaptıkları katkının üretim faktörleri açısından bir farkı bulunmamaktadır. Her üçü de üretime emekleriyle katkıda bulunmaktadır. Bizzat insan tarafından sunulan bir kaynak olması bakımından emek, diğer üretim faktörlerinden ayrılır. Emek karşılığında elde edilen gelire ücret denir.

Üretim faktörleri: Emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişimcidir.