HAYVAN YETİŞTİRME

6-8 Aylık Erkeklerle Yürütülen Besi Çoğunlukla kültür ırkı sığırların (Siyah-Alaca, Esmer ve Simmental) 6-8 aylık erkeklerinin 8-12 ay süren bir besiye alınması şeklinde yürütülen bu sistemde, besi başı ağırlığı yaklaşık 150-200 kg olan bu hayvanlar besi sonunda 550-600 kg canlı ağırlığa ulaşabilirler. Hayvan başına karkas miktarı 320-360 kg arasında olur.

16-24 Aylık Erkeklerle Yapılan Besi Genellikle yerli ırklar veya melezlerinin 1.5-2.0 yaşına gelmiş erkeklerini satın alan besiciler bunları 4-6 ay besleyerek satarlar. Besi sonunda çoğunlukla iki yaşını geçen bu hayvanların karkas ağırlığı 200- 240 kg kadar olur.

Etçi Irklar Angus, Shorthorn, Charolois, Limousin, Hereford

Jersey Amerika kökenli bir sütçü inek ırkıdır.

500 kg olan, 200 başlık bir işletme, gübreyi 3 ay depolamak isteyebilir. Bu işletmede söz konusu dönemde hayvan başına ortalama gübre üretimi günde 500*0.08= 40 kg olacaktır.

Angus İskoçya’nın kuzey doğu kısmında elde edilmiş bir ırktır. Angusun ortaya çıktığı yer yağışların yıla dağılımının meralar açısından son derece uygun olduğu bir bölgedir. Ayrıca bölgenin iklimi de sığırlar için oldukça uygundur.

Shorthorn İngiltere’nin kuzeyinde elde edilmiş bir ırktır. Etçi ve sütçü olmak üzere iki tipi vardır. Kırmızı, beyaz, kırçıl veya kırmızı beyaz lekeli renk grupları görülebilir.

Charolois Fransa’nın kuzeyinde geliştirilmiş bir etçi ırktır. Boynuzlu olan bu ırkta renk beyaz veya krem rengi olup, deride oldukça yaygın bir pigmentasyon görülür. İri cüsseli etçi ırklardan biri olarak bilinen Charolais’nin dişileri 575-900 kg, erkekleri 900- 1100 kg canlı ağırlıkta olabilmektedir.

Limousin Fransa’nın batısından köken alan bu ırkta renk kırmızıdan altın sarısına kadar değişebilir. Buzağıları hızlı büyüyen bu ırkın karkasında yağ oranı görece düşüktür.

Hereford İngiltere’den köken almış bir ırktır. Yüz tamamen beyaz renklidir. Vücut kırmızı renkli olup boyun ve karın altı, kuyruk ucu ve sırt ile bacakların ucu beyazdır. Boynuzlu bir ırktır. Bu ırktan yeni bir ırk olarak Boynuzsuz Hereford ırkı üretilmiştir.

Erkek sığırlarda kastrasyon; günlük canlı ağırlık artışını %10-20 düşürmekte, karkasta yağ oranını yükseltmekte, yem değerlendirme sayısını %10 kadar artmakta, karkas randımanını bakımından ise önemli bir fark yaratmamaktadır. Yukarıda sayılan etkilerin tamamı besi performansı ve karlılık açısından olumsuzluk içermektedir. Bunlara rağmen kastrasyon yapanlar için bu uygulamanın avantajları, hayvanların daha kolay yönetilmesi, yaralanmaların daha az olması, derinin daha kolay yüzülmesi, kas liflerinin erkeklere göre daha ince ve etin daha yumuşak olması olarak sıralanmaktadır.

Kamyonla nakliyede, hayvanların çok sıkışık veya seyrek olması sorun yaratır. Canlı ağırlığı 500- 700 kg arasında olan hayvanlar için 1.35-1.70 m2 , 350-500 kg arasında olanlar için 1.0-1.35 m2 taşıma alanı gerekir. Bu değer canlı ağırlığı 200-350 kg olanlar için 0.70-1.0 m2 , 100-200 kg olanlar için de 0.4-0.7 m2 olarak dikkate alınabilir

Barınak tipi: Barınak tipinin besi performansına etkisi olması beklenir. Yapılan birçok çalışmada kapalı ahırların besi performansını artırmadığı, aksine azalttığı tespit edilmiştir. Bu durum ve barınak maliyeti bir arada ele alınırsa sundurmalı serbest ahırların besiye en uygun yapılar olduğu söylenebilir. Gürbüz ve ark. (1998) tarafından Ankara’da açık, sundurmalı ve kapalı ahırlarda Ekim- Nisan ve Mayıs-Ekim aylarında yürütülen beside yaklaşık 8 aylık Siyah-Alaca erkekler kullanılmıştır. En düşük canlı ağırlık artışı açık ahırda gerçekleşmiş (1138 g), kapalı ve sundurmalı ahırlarda sağlanan günlük canlı ağırlık artışı sırasıyla 1260 ve 1286 gram olmuştur

Gerek TÜİK ve FAO verilerinde, gerekse bu bölümün yazarı tarafından yapılan tahminlerde sığır eti üretiminde önemli bir azalma olmadığı halde, toplam et üretiminde sığırın payının azaldığı görülmektedir. Koyun ve keçi eti üretiminde de azalma olduğuna göre, bu değişim hemen tamamen başta tavuk olmak üzere kanatlı etindeki hızlı artıştan kaynaklanmaktadır.

Sığır eti üretimine katkı sağlayan gruplar; genç erkek sığırlar, damızlık dışı genç dişiler, sürüden çıkarılan inekler ile damızlık niteliğini kaybetmiş erkek hayvanlardır. Bunlar içerisinde et üretiminin en belirgin ve önemli kaynağı genç erkeklerdir. Diğer grupları ya damızlıkta kullanılmayacak ya da daha önce damızlıkta kullanılmış hayvanlar oluşturur.

Simmental

Ana yollara çok yakın olmamalı, ama ulaşım kolay olmalıdır

Besiye alınan hayvanların günlük canlı ağırlık artışı ve/veya yem değerlendirme sayısı besi performansının iki önemli ölçütüdür. Başta bu iki özellik olmak üzere, besinin sonucunu etkileyen, örneğin karkas ağırlığına veya karkas maliyetine etkili olan unsurlar da, fiyatlar hariç, besi performansını etkiyen faktörler olarak değerlendirilebilir. Pek çoğu hayvanla doğrudan ilgili olan ırk, cinsiyet, yaş, vücut yapısı gibi faktörler besi performansının temel belirleyicileridir. Ama bunlara ek olarak; barınak tipi, rasyonun niteliği, yemleme biçimi, besiye başlama mevsimi ve yönetim gibi faktörlerin de besi performansını şu ya da bu şekilde etkilediği bilinmelidir.

Besiye alınan sığırların belirli aralıklarla tartılması hayvanların büyümesinin izlenmesi ve besinin seyrinin büyümeye göre düzenlenmesinin temel koşuludur. Büyümenin uygun ölçüsü de günlük canlı ağırlık artışıdır. Günlük canlı ağırlık artışı birbirini
izleyen ve günün aynı saatlerinde yapılmış tartımlardan elde edilen ağırlıklar arasındaki farkın (bazen canlı ağırlıkta azalma olabilir) iki tartım arasındaki süreye bölünmesiyle elde edilir.

Beside sağlanan ağırlık artışı ve bu artışı sağlamak için tüketilen yem miktarı esas alınarak hesaplanır. 1 kg canlı ağırlık artışı sağlamak için tüketilen yem miktarı, yem değerlendirme sayısını verir.

Hayvanların daha fazla kilo alması

60 cm ve 20 m²

Hepsi doğrudur.

Sığır Karkası, kesilen sığırın baş, dört ayak, deri ve iç organlar ayrıldıktan sonra kalan kısmıdır.

Kasaplık Güç, bir populasyonda toplam hayvan varlığı değişmeden bir yılda kesilebilen hayvanların oranıdır.