HAYVAN YETİŞTİRME

Kastre etmek (Kastrasyon, Eneme) Erkek sığırlarda testislerin faaliyetini durdurmak, testisleri yok etmek.

Düve 12 aylık yaştan büyük, doğurmamış dişi sığır.

Sığırdan sağlanan toplam gelirin hemen tamamı et ve/veya sütten elde edilir. Bu iki verimin dışında kalanlardan deri ve gübre, et ve süt üretim sürecinin doğal sonucu olarak ortaya çıkar.

İnekler dahil kesime gönderilecek yaşlı sığırlara canlı ağırlık kazandırmak için yapılan işe besi yerine semirtme demek daha uygundur.

Besinin iki temel girdisi vardır. Bunlardan biri besiye alınacak hayvan, diğeri de yemdir. Bu iki unsuru uygun alanlarda, doğru biçimde bir araya getirerek karkas üreten kişilere besici denir.

Türkiye’de özellikle kurban olarak satılmak üzere düve besiciliği yapılmaktadır. Kurban bayramının başlamasına 3-5 ay kala toplanan düvelerle yürütülen beside genellikle yerli ırklar ve melezlerinin dişileri kullanılmaktadır.

İlk damızlıkta kullanma yaşı görece düşük, analık yeteneği yüksek bir ırk olarak bilinir. Karkasta yağın kas arasına dağılımı olarak ifade edilebilecek mermerleşme (mozayikleşme) bakımından oldukça değerli bir ırktır. Angus ırkının en bilinen özellikleri tamamen siyah renkli ve boynuzsuz olmasıdır.

Bağlı duraklı ahırlarda, her bir hayvana ayrılacak durak genişliği hayvanın cüssesine bağlı olarak 70-110 cm arasında değişebilir. Ayrıca cüsse farklılıkları durak boyunun da farklı olmasını gerektirir. Ne var ki aynı ahırdaki durakların hem genişlik hem de uzunluk olarak

Türkiye’nin 2017 yılı toplam sığır eti üretimi 987 bin ton kadardır (Anonim 2018). Kişi başına yaklaşık 12.3 kg kadar üretim  anlamına gelen bu değer, son yıllardaki toplam kırmızı et tüketiminin yaklaşık %90’ını oluşturmaktadır.

Düve: 12 aylık yaştan büyük, doğurmamış dişi sığır.

Angus: İskoçya’nın kuzey doğu kısmında elde edilmiş bir ırktır. Angusun ortaya çıktığı yer yağışların yıla dağılımının meralar açısından son derece uygun olduğu bir bölgedir. Ayrıca bölgenin iklimi de sığırlar için oldukça uygundur

Besi işletmesi için yer seçiminde dikkat edilecek hususlar aşağıda sıralanmıştır:
• Besi işletmeleri yerleşim alanlarına uzakta inşa edilmelidir. Bir işletmenin en yakın yerleşim yerine mesafesi 500 m’den az olmamalıdır.
• İşletme, yerleşim alanlarına koku yaymayacak bir alanda kurulmalıdır.
• Yer altı suyu ve yüzey suyunu kirletmeyecek alanlar seçilmelidir.
• Ana yollara çok yakın olmamalı, ama ulaşım kolay olmalıdır.
• Aşırı engebeli alanlardan kaçınılmalıdır.
• Taban suyu yüksek alanlar maliyeti yükseltebilir.

İşletmenin hayvan başına günlük 50-60 litre su sağlayacak bir kaynağa ve yine hayvan başına 100-120 litre veya her 10 hayvan için 1 m3 su deposuna sahip olması gerektiği hesaplanabilir.

Besideki sığırların günlük gübre üretimi yaklaşık canlı ağırlıklarının %8’i kadardır.

Beside karlılığı etkileyen ve hayvanla doğrudan ilişkili olan unsurların bir kısmı cinsiyet, besi başı ve besi sonu ağırlığı, yaş, günlük canlı ağırlık artışı ve yem değerlendirme sayısı olarak sıralanabilir.

Kastre etmek (Kastrasyon, Eneme): Erkek sığırlarda testislerin faaliyetini durdurmak, testisleri yok etmek.

Besinin besi sonu ağırlığını artıracak şekilde uzatılması, erken bitirilmesinden daha zararlı olabilir.
Çünkü besinin uzatılması;
• Canlı ağırlık artış maliyetinin yükselmesine,
• Karkasın yağlanmasına,
• Sermayenin daha uzun süre bağlı kalmasına,
• Hayvanların yönetiminin güçleşmesine neden olur.

İskelet gelişimi iyi ama zayıf olan hayvanlar, uygun koşullarda çok hızlı canlı ağırlık artışı sağlayarak bu eksikliklerini kapatırlar. Bu durum telafi büyümesi ya da telafi edici büyüme olarak adlandırılır.

Etten sağlanan hayvansal proteinde sığır etinin payı ülkelere ve bölgelere göre farklılıklar gösterir. Örneğin Japonya’nın etten sağladığı hayvansal protein üretiminde sığır etinin payı %22.1 kadarken, ABD’de bu değer %32.1, Türkiye’de ise %40.2’dir. Etten sağlanan hayvansal proteinin %38.9’unun domuzdan elde edildiği AB’de sığır etinin payı Türkiye’dekinden daha düşük, %20.5 kadardır

Kişi başına tüketilen toplam hayvansal protein ve sığır etinden sağlanan toplam protein miktarları bakımından farklılıklar, en azından yukarıda sözü edilen ülkeler için, sığır etinin payı bakımından hesaplananlardan daha büyüktür. Örneğin Japonya’da kişi başına günlük hayvansal protein tüketimi 48.5 g, AB’de 60.4 g, Dünya’da 32.1 g, Türkiye’de ise 36.1 gram kadardır.