HAYVAN YETİŞTİRME - Deneme Sınavı - 8

Kalıtsal yapıya bağlı olarak bir takım ortak özelliklere sahip olan, doğal koşullarda birbirleriyle çiftleşebilen ve çiftleştiklerinde de döl verme ve dölleme yeteneğinde yavrular veren canlı grubuna tür denir.

Ekonomik verim seviyesi; çevre faktörlerinin iyileştirilmeleri için yapılabilecek masrafları karşılayabilecek verimdir.

Genlerin genetik materyal yani kromozomlar üzerindeki yerine lokus adı verilir.

Sığırlarda boynuzun olup olmaması bir gen çifti tarafından belirlenir. Bu genlerin etkisi de çevreye bağlı olarak değişmez. PP veya Pp genotipindeki bir sığır boynuzsuz, pp genotipindeki bir sığır da boynuzludur. Renk dağılımından da tek başına genotip sorumludur. Buna karşılık bazı özelliklere de çok sayıda gen çifti etkilidir ve bu genlerin etkileri çevreye bağlı olarak değişebilir. Örneğin süt verimi, yapağı verimi, yumurta verimi bu gruptan özelliklerdir.

Değişen koşullara bağlı olarak bir bölgenin yerli ırkının verimleri yeterli olmadığında melezlemeye başvurulur. Eğer bu çalışmada yüksek verimli olarak düşünülen ırkın kullanımına belirli bir aşamada son verilmez, aksine sürüde devamlı olarak bu ırkın erkekleri kullanılır ise çevirme melezlemesi yapılıyor demektir. Çünkü her generasyonda yüksek verimli ırkın payı artar. Örneğin G2’lerin sahip olduğu genlerin % 87.5’i yüksek verimli ırka aittir. G3, G4, ....., Gn kuşaklarında yerli ırkın payı iyice azalır. Yerli ırk kültür ırkına çevrilmiş olur.

Bir lokustaki allellerden birinin diğer allelin etkisini örtmesi veya sınırlaması durumuna dominant denir.

Kalıtım derecesi “bireyler arasında görülen fenotipik farklılıkta, bunların genotipik değerleri arasındaki farklılığın payı” olarak tanımlanır ve h2 sembolüyle gösterilir.

İki bireyde ortak atadan dolayı özdeş genlerin toplam genlere oranına akrabalık derecesi denir.

Hayvan ıslahı, bir populasyonun ya da sürünün bir veya birden fazla özellik bakımından genotipik değerini yükseltmeyi amaçlayan bir bilim dalıdır.

Populasyon Birbirleriyle az ya da çok akrabalık ilişkisi bulunan bireylerin oluşturduğu grup. Zaman zaman bir tür, bir ırk ya da bir sürünün bütün bireylerini ifade etmek için kullanılabilir.

Her hangi bir hayvansal ürün söz konusu olduğunda üretim sisteminin dört ana unsuru vardır. Bunlar;
a. Fiziksel çevre,
b. Sahip olunan kaynaklar ve yönetim becerisi,
c. Ekonomi,
d. Hayvan
olarak sıralanabilir.

Herhangi bir üretim sistemine daha yararlı genotipler elde etmek veya mevcut genotipleri daha yararlı hale getirmek amacıyla yürütülen faaliyetler “Hayvan Islahı” olarak tanımlanabilir.

Herhangi bir hayvanın herhangi bir özelliğinin ölçüm değeri ya da gözlem sınıfı fenotip olarak ifade edilir.

Hayvanların herhangi bir özellik bakımından fenotipik değerine iki unsur etkilidir. Bunlardan biri genotip diğeri de çevredir.

Lokus, Genlerin genetik materyal yani kromozomlar üzerindeki yeri

Seleksiyonda isabet derecesi; fenotipik değer bakımından üstün olanların genotipik değer, yani damızlık değeri bakımından da üstün olma olasılığıdır.

Bir hayvanın geçmiş generasyonlardaki ebeveynlerini verim değerleriyle birlikte tanıtan belgelere, pedigri adı verilir.

Seleksiyon İntensitesi : Damızlığa ayrılan bireylerin damızlığa ayrılabileceklere oranı.

Hayvan ıslahı: Bir populasyonun ya da sürünün bir veya birden fazla özellik bakımından genotipik değerini yükseltmeyi amaçlayan bilim dalıdır.

Birbirleriyle az ya da çok akrabalık ilişkisi bulunan bireylerin oluşturduğu gruba populasyon denir.