HAYVAN DAVRANIŞLARI VE REFAHI

Nakil süresinin uzaması hayvanlarda refahın kötüleşmesine neden olmaktadır. Hayvanlarda yorgunluk, enerji yetmezliği, hastalıklara duyarlılık, yeni patojenlerle karşılaşma riski artmakta ve böylece hastalanma olasılığı yükselmektedir.

Sığırlar, koyunlar ve keçiler 14 saat nakledilebilirler. En az bir saat mola verilmeli, molada su ve yiyecek sağlanmalıdır. Moladan sonra ikinci bir 14 saatlik peryot boyunca nakilleri yapılabilir. Bunun dışında;

Tek tırnaklılar maksimum 24 saat nakledilebilirler.

Kedi ve köpeklerde, tavuklarda nakil süresi 8 saatten fazla sürecekse ilave şartlar yerine getirilmelidir.   

Dört aylık yaştan büyük tek tırnaklıların uzun süreli nakilleri mümkündür.

Yükleme sırasında ortaya çıkan stres, nakil başladıktan sonra birkaç saat daha devam etmektedir. Daha sonra hayvanlar nakile alıştıkça stres azalmaktadır. Nitekim nakil koşulları iyiyse ve nakil süresi çok uzun değilse, nakille ilgili temel problem sadece hayvanların nakil aracına yüklenmesidir. Nakil ilerledikçe kalp atış hızında azalma, kortizol seviyesinde düşme görülür.

Elektrik şok veren aletlerin kullanımından mümkün olduğu kadar kaçınmak gerekir. Fakat yürümeyi reddeden ergin sığır ve domuzlarda, bir saniyeden fazla olmamak ve arka bacak kaslarına uygulanmak koşuluyla uygulanabilir.

Hayvanlara vurmak; özellikle duyarlı bölgelere basınç uygulamak; mekanik aletlerle askıya almak; baş, boynuz, kulaklar, ayaklar, kuyruk veya yapağıdan tutularak sürüklemek veya asansöre bindirmek yasaktır.

Sığırların araçlara yükleme ve boşaltılması refah bakımından önemlidir. Kaygan olmayan bir zemin ve 30 cm aralılıklarla lastik takozlar yapılması koşuluyla sığırlarda rampa en fazla 26 dereceye kadar olabilir. Buzağılarda rampanın eğimi daha düşük olmalıdır.

  Formülü Randall (1993) tarafından tavsiye edilmektedir.

Formülü kullanılmaktadır.

Kesim sonrasında karkasın incelenmesi, nakil sırasında refah durumuyla ilgili bilgi verir. Karkasta ezilme, yırtık ve lekeler olması, nakil sırasında, kesim öncesi veya sırasında refah şartlarının zayıf olduğunu göstermektedir. Özellikle yükleme yoğunluğunun fazla olduğu nakil sonrasında karkaslarda ezik bölgelere çok daha fazla rastlanmaktadır. Karkasta ezik bölgelerin artması etin kalitesinin düşmesine neden olmaktadır. Bu karkaslar düşük kaliteli olarak değerlendirilmekte ve böylece ekonomik olarak kayıp söz konusu olmaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Nakille ilgili işlemlerde refahın değerlendirilmesinde çeşitli hormonlardan (adrenalin, noradrenalin, kortizol, kortikosteron) da yararlanılabilir. Ancak nakil sırasında refahın değerlendirilmesinde bu hormonların önemi azdır. Çünkü bu hormonlardaki yükselme çok hızlı bir şekilde olmakta ve bariz etkileri birkaç dakika sürmektedir. Yumurta tavuklarında nakil araçlarına yükleme sırasında kaba bir muamele, uygun bir muameleye göre plazma kortikosteron düzeyini üç katına kadar çıkarmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Göbek kordonu henüz iyileşmemiş yeni doğanların nakli kurallara aykırıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.