HAYVAN DAVRANIŞLARI VE REFAHI

Tüm ticari işletmelerde olduğu gibi hayvan yetiştiriciliğinde de amaç kar elde etmektir.

Çiftlik hayvanlarının refahı ile ilgili sorunlar çoğunlukla çevre ile ilgilidir.

Entansif hayvancılık sistemleri çoğu zaman hayvanların normal davranış ihtiyaçlarının karşılanmasına uygun değildir. Dolayısıyla
bu durumdaki hayvanlarda anormal davranışlar gelişebilmektedir. Domuzlarda
kuyruk yeme, tavuklarda kanibalizm, sığırlarda dil oynatma, koyunlarda yapağı
ısırma gibi davranışlar anormal davranışlara örnek verilebilir.

Hayvansal üretimde hayvanların sağlık ve refahını tehdit eden bir çok risk faktörleri bukunmaktadır. Biyolojik riskler bunlardan bir tanesidir. Onun alt sınıflarını da Virüs, Bakteri, Mikotoksin, Mantar, Priyonlar olarak sınıflandırmak mümkündür.

Gıda üretim zincirini 3 aşamada incelemek mümkündür.

Barınaklar hayvanların barındığı ve hayvanları çevrenin olumsuz etkilerinden
koruyan kapalı veya yarı kapalı yerlerdir.

Hayvanlar barınak dışında tutuluyorsa mutlaka soğuk, yağmur, rüzgar ve güneşin olumsuz etkilerinden korunmalıdır.

Barınak izolasyonu yakıt ve elektrikten tasarruf sağladığı gibi %5-15 oranında yemden de tasarruf sağlamaktadır.

İzolasyonu iyi olmayan barınaklarda yetiştirilen besi sığırların yemden yararlanma kabiliyetinin daha düşük olduğu ve bu sığırlardan elde edilen karkasın daha az yağlı olduğu bildirilmiştir.

Saldırganlık davranışlarının azaltılmasında bir metot da barınağı yavrular için ilginç ve cazip olan obje veya malzemelerle donatmaktır.

Entansif hayvan yetiştiriciliği toplumsal tepkilere maruz kalmaktadır. Bunda hayvanların yaşamak zorunda bırakıldığı şartların olumsuzluğu ön plana çıkmaktadır. Bu sistemin sonucunda hayvanların hareketleri kısıtlanabilmektedir. Bununla birlikte birim alandaki hayvan sayısı artırılabilmektedir. Bu durum hayvanlar arasında anormal davranışların ortaya çıkması ve birbirlerine zarar verme gibi olumsuzluklara neden olabilmektedir. Tavuklarda kanibalizm ve tüy gagalama örnek olarak verilebilir. Doğru cevap E'dir.

Hayvanlarda mortalite ve morbidite oranları çok düşük, yaralanma riski çok
az veya hiç yoksa, vücut kondisyonu iyi ise, normal davranışlar tam olarak görülebiliyorsa, anormal davranışlar ve stres yoksa, bağışıklık sistemi baskılanmıyorsa, bu sürüde hayvan refahı ile ilgili önemli bir sorun olmadığı söylenebilir. Doğru cevap B'dir.

Ekonomik verimliliği iyileştirmek için yapılan değişiklikler şunlardır:

Doğru cevap A'dır.

Hayvansal üretimde hayvanların sağlık ve refahını tehdit eden kimyasal riskler; doğal toksinler (Bitkisel, hayvansal), çevre kirliliği sonucu oluşan kimyasal riskler, hayvan yetiştiriciliği ve üretiminde kullanılan maddeler (antibiyotikler, hormonlar, kimyasallar vb.) ve yem katkı maddeleridir. Virüs, bakteri, mikotoksin, mantar ve priyonlar ise biyolojik riskler sınıfında yer alır. Doğru cevap D'dir.

Barınak içerisindeki sıcaklığın hayvanın türüne, yaşına ve yetiştirmeye şekline göre optimal değer aralığında sağlanması refah bakımından önemlidir. Uygun olmayan sıcaklık hayvanın verim ve sağlığını olumsuz etkilemektedir. Aynı barınak içerisindeki farklı bölmelerde farklı sıcaklıkların olması da sağlık ve refahı olumsuz etkilemektedir. Doğru cevap A'dır.

Topallık, olumsuz barınak koşulları ve buna bağlı düşük refah sonucu süt ineklerinde görülen olumsuzluklardandır. Yalancı çiğneme ve düşük bacak kemiği gücü, domuzlarda; birbirini emme ve yalama ile normal yatma pozisyonuna geçmede başarısızlık ise buzağılarda görülen olumsuzluklardandır. Doğru cevap B'dir.

Kastrasyonda uygulanan yöntemleri testislerin cerrahi olarak uzaklaştırılması, kimyasal maddeler kullanılması, Burdizzo pensi, lastik halka takılması, immunolojik ve kimyasal yöntemler şeklinde sıralamak mümkündür. Burdizzo pensi veya lastik halka takılması yöntemiyle uygulanan kastrasyon, refah açısından cerrahi yönteme göre daha iyidir. Doğru cevap E'dir.

Çiftlik hayvanlarında kayıt sisteminin oluşturulması amacıyla hayvanların tümü dağlama ile numaralandırılarak işaretlenmektedir. Numaralandırma sistemlerinden biri de sıcak ve soğuk dağlama ile numaralama yöntemidir. Sıcak dağlama işlemi hayvanlar için yüksek derecede stres oluşturarak refah olumsuz etkilenmektedir. Bu nedenle soğuk dağlama yöntemi tercih edilmelidir. Doğru cevap C'dir.

Kullanılan hayvan sayısının en üst düzeyde değil mümkün olan en düşük sayıda olmasının sağlanması gerekmektedir. Doğru cevap D'dir.

Entansif durumdaki hayvanlarda anormal davranışlar gelişebilmektedir. Domuzlarda kuyruk yeme, tavuklarda kanibalizm, sığırlarda dil oynatma, koyunlarda yapağı ısırma gibi davranışlar anormal davranışlara örnek verilebilir. Doğru yanıt E'dir.