HAYVAN DAVRANIŞLARI VE REFAHI

Pasif boyun eğme

Köpeği cezalandırma

Dışkı yeme

Havayı ısırma

Kendi minderi

Yemlik ve ahır kemirme

Diyetine tuz ekleme veya tuz miktarının arttırılması

Uygun olmayan materyallerin yenilmesi

Hasta sahibi ve hastaya dair kimlik bilgilerinin alınması

Bir köpek eğitmeninden destek almak

Anksiyete: Kaygı/endişe anlamına gelen anksiyetenin korkudan en önemli farkı, ortamda mevcut hiç bir tehdit unsuru yokken canlının negatif bir şeyler olacağı beklentisi içerisinde olmasıdır.

Saldırganlık davranışının tedavi yaklaşımında, öncelikle risk faktörlerinin
kontrol altına alınması önemlidir. Bu nedenle köpek sahibine, gerekli durumlarda köpeğinde ağızlık kullanması ve köpeği saldırganlık davranışı sergilediği bireylerle karşılaştırmaktan kaçınması tavsiye edilmelidir. Aynı zamanda, saldırıyı tetikleyen etkenler (belirli bir ses, görüntü, günün belli saatleri, köpeğe yanlış yaklaşımlar vb) belirlenerek gerekli önlemler alınmalıdır. Hasta sahibi, köpek tarafından saldırı öncesi sergilenebilecek davranışlar (kaçma/yatıştırma davranışı) ve verilecek uyarılar hakkında bilgilendirilmeli ve bu durumlarda köpeğin üzerine gidilmemesi veya cezalandırılmaması konusunda uyarılmalıdır. Köpeği, sergilediği kaçma, yatıştırma veya saldırganlık davranışı için cezalandırmanın durumu
daha da kötüleştireceği unutulmamalıdır. Uygulanacak tedavi planı, agresyonun nedenine göre değişiklik göstermekle birlikte, genel olarak hasta sahibi ve köpek arasında komut-ödül sistemine dayalı güvenilir bir ilişkinin kurulması önemlidir. Bunun yanı sıra, saldırıyı tetikleyici etkenler için sistematik duyarsızlaştırma ve karşıt koşullandırma programları uygulanmalıdır. Nedeni ne olursa olsun, saldırganlık davranışı normal bir davranış özelliği olduğundan, kesin bir tedavisinin olmadığı unutulmamalıdır. Tedavinin amacı, belirli durumlarda köpeğin saldırgan davranış sergileme olasılığının minimize edilmesidir. Bu nedenle, hasta sahibinin emin olmadığı her durumda gerekli önlemleri alması önemlidir.

• Köpeğin bağımlı olduğu kişiyi evin içinde sürekli takip etmesi,
• Sahibinin evden ayrılma zamanı yaklaştığında takipte abartma, sahibiyle
birlikte evden çıkmaya çalışma, sık ve hızlı soluma, havlama, ağlama, huzursuzlaşma gibi davranışlar sergilemesi,
• Köpeğin sahibiyle sürekli fiziksel bir temas kurmak istemesi (kucağında
oturma, sürekli yaslanma, sahibine yaslanarak uyuma vb.),
• Evde yalnız kaldığında stres davranışları (kaçma girişimleri, aşırı vokalizasyon, işeme, dışkılama, devamlı hareket etme veya hiç hareket etmeme,hızlı ve sık soluma, yemek yememe vb) sergilemesi,
• Sahibi eve döndüğü zaman abartılı selamlama davranışları sergilemesi,
• Ev içerisinde sahibinden ayrı bir odada yalnız kaldığında stres davranışları
sergilemesi (havlama, ağlama, kapı tırmalama, çiğneme vb),
• Ev içerisinde ayrı bir odada yalnız kalma durumunda stres davranışlarında
bir artışın olması ve odaya giren sahibine abartılı selamlama davranışları
sergilemesi,
• Yalnız kaldığı zamanlarda özellikle kapı ve camlara zarar vermesi ve
• Sahibinden sürekli bir onay ve güvence talebinin olması

Kompulsif bozukluklar genellikle beş gruba ayrılmaktadır:
• Lokomotor davranışlar: Dönme, kuyruk kovalama, volta atma, olduğu yerde zıplama vb.
• Oral davranışlar: Kendini yalama, kendi vücut uzuvlarını çiğneme, böğrünü
emme vb.
• Vokalizasyon: Devamlı ağlama, havlama vb.
• Halüsinasyon davranışları: Gölge ve/veya ışık kovalama, havayı ısırma vb.
• Agresyon: Kendi vücut uzuvlarına karşı hırlama, ısırma vb.

Kedilerde uygunsuz eliminasyon davranışı ve işaretleme davranışı sıklıkla karşılaşılan davranış problemlerindendir. Tedavinin doğru şekilde planlanabilmesi, uygunsuz işeme davranışı ve işaretleme davranışının birbirlerinden ayırt edilmesi ile mümkündür.

Amaçsız olarak ve sürekli tekrar edilen davranışlara stereotipik davranışlar denilmektedir. Stereotipik davranışların tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, bu bozukluğun ortaya çıkışında hayvanın stres faktörlerine yoğun bir şekilde maruz kalmasının önemli bir etken olduğu düşünülmektedir. Stereotipik davranışın ortaya çıkmasında hayvanın kendi çevresi üzerinde kontrolünü kaybetmesi de önemli bir faktördür. Bu nedenle, stereotipik bozukluklarda olası stres faktörlerinin ortadan kaldırılması tedavide önemli bir adımdır

Koyunlar, genel olarak doğal yaşantılarına uygun yetiştiricilik sistemlerinde tutuldukları için bu hayvanlarda davranış problemleri oldukça ender olarak gözlemlenmektedir.

Tedavinin ana basamakları aşağıda verilmiştir:
• Köpeğe sahibinden bağımsız olarak hareket etmesi öğretilmelidir. Bu aşamada köpek sahibi köpeğin taleplerine karşılık vermeyecek, oyun ve okşanma seanslarının başlama ve bitişi sadece hayvan sahibinin kontrolünde
olacaktır. Köpeğin sahibinden bağımsız olarak sergilediği bütün davranışlar ödüllendirilecektir. Köpekte strese neden olmayacak önlemlerle, köpeğin ev içinde sahibini takip etmesi engellenecektir.

• Evden ayrılmaya dair ipuçları azaltılmalıdır. Anahtarı alma, palto ve ayakkabı giyme, kapı açma gibi evden ayrılmaya ilgili ipuçları normal ev içi aktiviteleri gibi uygulanmaya başlanacaktır. Evden çıkılmadığı halde gün içinde anahtarın ele alınması, ayakkabı giyip evde dolaşma, kapı açma-kapama
gibi uygulamalar yapılarak bu ipuçlarına karşı köpek duyarsızlaştırılacaktır.

• Duygusal vedalaşma ve selamlaşma davranışlarından kaçınılmalıdır. Bu
amaçla, evden ayrılmanın 10 dakika öncesi ve eve gelişin 10 dakika sonrasına kadar köpek görmezden gelinmelidir.
• Köpek aşamalı olarak yalnız kalmaya alıştırılmalıdır.
• Köpeğe yalnız kalması öğretilirken, her yalnız kalma seansında oyalanabileceği bir oyuncak veya kemik kendisine sunularak bu zamanlar hoşça vakit geçirebileceği duruma getirilmelidir.

Kompulsif bozukluklar genellikle beş gruba ayrılmaktadır:
• Lokomotor davranışlar: Dönme, kuyruk kovalama, volta atma, olduğu yerde zıplama vb.
• Oral davranışlar: Kendini yalama, kendi vücut uzuvlarını çiğneme, böğrünü
emme vb.
• Vokalizasyon: Devamlı ağlama, havlama vb.
• Halüsinasyon davranışları: Gölge ve/veya ışık kovalama, havayı ısırma vb.
• Agresyon: Kendi vücut uzuvlarına karşı hırlama, ısırma vb.

Benzodiazepinler: Akut anksiyete nöbetlerinde kullanımları tercih edilmekle
birlikte, uzun süreli kullanımda istenmeyen davranışın tekrar sergilenmeye başlaması gibi yan etkilerin görüldüğü bildirilmiştir. Kedilerde karaciğerde dejenerasyonlara (bozukluklara) neden olduğu daha önceden rapor edilmiş olduğundan,kullanım öncesi ve sürecinde karaciğer değerlerinin takip edilmesi önerilmektedir.