HAYVAN DAVRANIŞLARI VE REFAHI - Deneme Sınavı - 9

Normal olarak bütün hayvanlara bulundukları ortamda aşağıda belirtilen beş temel gereksinimin sağlanması gerekir. Bu beş temel gereksinim aynı zamanda hayvanların beş temel özgürlüğü olarak tanımlanmaktadır. Buna göre hayvanlar yaşadıkları ortamda; normalden uzun süre aç ve susuz bırakılmamalı, uygun ve rahat barındırma koşulları sağlanmalıdır. Acı, ağrı, yara ve hastalıklar ile hastalıklara neden olabilecek hazırlayıcı faktörlerin olmadığı koşullarda barındırılmalı, hastalanan hayvanlar hemen tedavi edilmelidir. Hayvanlar bulundukları ortamda doğal davranışlarını sergileyebilmeliler, korku ve stresten uzak koşullarda barındırılmalı, sevk ve idareleri kolaylıkla, rahat bir şekilde yapılmalıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kasaplık hayvanlara sağlanan bakım ve yönetim sistemleri ile hayvan refahı ve sağlığı arasında oldukça yakın bir ilişki bulunmaktadır. Hayvanlar kendilerine sağlanan çevresel koşullara karşı tepkilerini büyüme ve ölüm oranında azalma ya da artış, birbirlerini gagalama, çırpınma, ayak problemleri görülme sıklığında artma ya da azalma v.b şeklinde gösterirler. Hayvanların yaşam kalitesi ya da yaşadıkları ortamda mutluluk düzeyleri; canlı ağırlık kazancı, ölüm oranı, davranışsal gözlemler, hayvan sağlığı ve fizyolojik parametreler incelenerek bilimsel olarak ölçülebilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

İngiltere, Hollanda gibi Avrupa Birliği ülkelerinde hayvan refahı konusunda halkın büyük bir duyarlılığı mevcut olup, yakın bir gelecekte tıpkı organik üretimde olduğu gibi etiket üzerinde logo uygulaması ile hayvan refahı ilkelerine uygun olarak büyütülüp, kesilen hayvansal ürünlerde pazarlama aşamasında bir farkındalık oluşturulmaya çalışılmaktadır. Aynı zamanda bu ürünler daha yüksek fiyatlar ile pazarlanarak ekonomik yönden de bir avantaj sağlanmaya çalışılmaktadır. Bunun yanında İngiltere gibi bazı Avrupa Birliği ülkelerinde hayvan refahı ilkelerini ihmal eden ya da gerekli hassasiyeti göstermeyenler hakkında hapis cezasına kadar ağır yaptırımlar mevcuttur. Hatta bu ülkelerde çocuklar da dahil hayvan sahibi olabilmek için belirli koşulları yerine getirmek gerekmekte, her isteyen hayvan sahibi olamamaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kasaplık hayvanların kesim öncesi belirli bir süre bekletilmeleri ya da dinlendirilmeleri; hayvanların bulundukları ortama alışarak, kolayca sersemletme veya kanatma alanına yönlendirilmelerini sağlar. Bu şekilde kesim öncesi yeterince bekletme gıda güvenliğini sağlama yanında hayvan refahının iyileştirilmesi açısından oldukça önemlidir. Yeterince dinlendirme, bayıltma ya da sersemletme işlemi esnasında bu amaçla kullanılacak alet ve ekipmanların kolaylıkla uygulanmasına da yardımcı olur. Kesim öncesi dinlendirme hayvanların taşıma esnasında kaybetmiş oldukları su kaybını yeniden kazanmaları için de bir fırsattır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Dinlendirme sürecinde yapılacak en önemli iş hayvanların muayenesidir. Muayene sonucunda hasta ya da şüpheli hayvan tespit edilmesi durumunda bunlar ya şüpheli hayvan padoklarına ya da acil kesim salonlarına alınmalıdırlar. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Avrupa Birliği standartlarına göre kasaplık hayvanların kesimi başlıca iki bölümden oluşmaktadır. Birinci basamak kanatma/kesim işleminden önce hayvanı bayıltma, ikinci basamak ise kesim işlemidir. Burada hayvan refahı ile ilgili en önemli konu kuralına uygun olarak bayıltılan ya da sersemletilen hayvanın kesimden önce yeniden bilincini kazanmamasıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Tabanca ile bayıltma yönteminde dikkat edilecek en önemli özellik, aletin hayvanın başının uygun bir noktasına karşı sabit ve hareketsiz bir şekilde tutulmasıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Elektrikli su banyosu ile bayıltma, en fazla kanatlı hayvanların kesiminde kullanılmaktadır. Özellikle etlik piliç kesimhanelerinde yaygın olarak uygulanmaktadır. Kanatlı hayvanlar yanında elektrikle bayıltma ya da sersemletme koyun ve sığırlarda da kullanılmaktadır. Kanatlılar önce elektrikli su banyosu ile bayıltılmakta, sonra kesilmektedirler. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Gazla bayıltma yönteminde en fazla karbondioksit (CO2) gazı kullanılır. Domuzların bayıltılmasında karbondioksit ve hava karışımı kullanılanılırken, kanatlı hayvanlarda karbondioksit yanında Argon ve Nitrojen gazı da kullanılmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Bütün kesim salonlarında kural olarak büyük ve küçükbaş hayvanların dikey olarak asılı olduğu kesim yöntemi uygulanmalıdır. Kanatlı hayvanlarda modern askılı sistemlerde kesilmekte, kesimhaneye özel taşıma kasaları ile getirilen piliçler kasalardan alınarak ayaklarından kesim bandına asılmakta ve sersemletme, kesim, haşlama, tüy yolma ve diğer işlemlerin tümü bu band üzerinde gerçekleştirilmektedir. Askıda kesim sisteminde elde edilen et ve kan daha hijyenik olduğundan en uygun kesim yöntemidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Gıda güvenliği konusunda duyarlılığın artması, dolayısıyla refahı iyi olan çiftlik hayvanlarından elde edilen ürünlerin daha sağlıklı olduğuna insanların inanması. Örneğin refahın bir parçası olan organik hayvancılıktan elde edilen ürünlerin fazla para ödenerek insanlar tarafından satın alınması.

Hayvan refahı başlangıçta hayvan hakları ve hayvanların korunması şeklinde
ele alınırken, 1964 yılında Harrison tarafından yayınlanan “Hayvan Makineler”
adlı kitap bugünkü anlamıyla hayvan refahının başlamasında önemli rol oynamıştır.

Çiftlik hayvanları diğer hayvanlara göre (laboratuar ve pet gibi) sayı bakımından
çok daha fazla ve bu hayvanlardan insan tüketimi amacıyla elde edilen ürünlerin
kalitesi refah ile yakından ilişkilidir.

Bu özgürlükler; zorlanmadan hareket, geniş bir alanda dolaşım, vücudu kaşıma veya yere sürtünme, yatma ve ayakları rahat bir şekilde uzatma ve gerinme özgürlükleri şeklinde sıralanabilir.

İngiliz hükümeti tarafından Çiftlik Hayvanları Refah Komitesi kurulmuştur. 1965 yılında Brambell komitesi tarafından belirlenen 5 özgürlük değişikliğe uğrayarak,
en son 1993 yılında bu komite tarafından yeniden düzenlenmiştir.

Refah ifadesi çiftlik hayvanları için kullanıldığı gibi, doğal hayatta, hayvanat
bahçesinde, laboratuvarda veya bir insanın evinde yaşayan hayvanlar için de kullanılabilir.

Kaşeksi: Kronik hastalık veya aşırı beslenme yetersizliği sonucu vücudun çok zayıf ve
bitkin vaziyette olması.

Kastrasyon: İğdiş, testislerin çıkarılması, erkek hayvanlarda cinsel faaliyetlerin
engellenmesi.

Zooteknist: Hayvan yetiştiriciliği ve ıslahı konusunda uzman olan kişidir.

Neuromas: Sinir dokusu yangısına neden olan bir hastalık.