HAYVAN DAVRANIŞLARI VE REFAHI - Deneme Sınavı - 10

Noradrenalin, adrenalinle bağlantılı olarak çalışır ve enerji seviyesinden sorumludur. Dolaşımda artması halinde canlıda saldırganlık, aşırı canlanma ve uyarılma gibi davranışlar görülür. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Duyarlılaşma, ilişkisel olmayan öğrenmenin bir çeşididir. Duyarlılaşmada, hayvan duyusal olarak yüklü bir uyaran veya durumla karşı karşıyadır. Örneğin, köpeğin gök gürültüsünden korkması, gök gürültüsü ile bağdaştırdığı her türlü ses ve görüntüden korkmasına neden olacaktır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Paradoksal uyku (REM) ilk olarak 1796’da Alford Chabert tarafından sığırlarda belirlenmiştir ve canlılar için oldukça önemlidir. Bilgilerin uzun süreli hafızaya aktarılmasının sadece REM uykusu sırasında mümkün olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle, REM uykusunu gerçekleştiremeyen bir canlının öğrenmesi de mümkün değildir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Doğada köpek sürüleri,başında bir alfa dişi ile bir alfa erkek bulunan hiyerarşik bir modele bağlıdır. Kediler doğada anaerkil bir yapının hüküm sürdüğü, akraba dişilerin ve yavrularının birbirleriyle ilişki içinde olduğu ve yardımlaştığı gruplar içinde sosyal bir yaşam sürdürmektedir. Doğru seçenek E'dir.

Dişi kediler mevsimsel poliöstrik hayvanlardır ve bu dönem içerisinde bir kaç hafta aralıklarla kızgınlık göstermektedirler. Doğru seçenek B'dir.

Kediler, bilinenin aksine soliter değil sosyaldir. İnsan ve kedi arasında var olan mutualistik ilişki evcilleştirmeye zemin hazırlamıştır. Kediler doğada anaerkil bir yapının hüküm sürdüğü gruplar içinde sosyal bir yaşam sürdürmektedir. Doğru seçenek C'dir.

Yavru kediler doğdukları ilk hafta sadece ön ayaklarıyla hareket edebilirler. Üç haftalık sürecin sonunda annelerini görsel ve kokusal olarak tanıyabilirler. Kedi yavruları dört haftalık yaşa geldiklerinde, anne kedi yuvaya yemek taşımaya başlar. Yavrular sekiz haftalıkken artık anneleriyle birlikte ava çıkabilir, hatta kendileri avlanabilir. Doğru seçenek E'dir.

Sığırlar, Bovidae familyasına ait, dünyanın hemen her tarafında yaşayan, geviş getiren, ot yiyen, boynuzlu büyükbaş hayvanlardır. Evcil boğa (Bos taurus), Tibet
sığırı, Hint mandası, Misk sığırı, Yaban sığırı gibi türleri mevcuttur.

Otlama davranışı; soy farklılığı, hayvanların iklimsel adaptasyonu ve sindirim kanalının kapasitesi ile ilişkilidir.

Ruminasyon, yenilen besinlerin tekrar ağza getirilmesi, tekrar çiğnenmesi ve
tekrar yutulmasıdır.

Otlama için harcanan süre sığırlarda bir günde ortalama 4-9 saattir. Buna ilaveten her gün ortalama 2 saat uygun yem alanlarını araştırmak veya oraya gitmek için harcanır. Otlama zamanı günden güne değişir.

Östrus davranışları duyusal uyarım, hormon sekresyonu ve merkezi sinir sisteminin etkisi altındadır. Bu mekanizmalar, ön hipofiz bezinin “feedback” mekanizmasıyla düzenlenmesi ve östrus davranışlarını etkileyen gonodotropinlerin salınmasına ve ovaryumları etkilemesine neden olur

Sığırlarda dışkılama gelişigüzel bir şekilde, hiçbir efor sarf etmeksizin yürürken
veya yatarken yapılabilir. Sığırlar, dışkılarını birkaç alanda toplamaya özen gösterirler. Sığırlar kötü hava şartlarında bir sığınakta uzun süre dururlar ve buralarda dışkı kümeleri oluştururlar. Defekasyon, hayvan yürürken veya yatarken yapılabilmesine rağmen, genel olarak ayakta dururken meydana gelir. Tipik olarak özel duruş; kuyruk kaldırılmış ve vücuttan ayrılarak kemerleşmiş, arka bacaklar biraz önde ve ayrılmış, arka taraf kavisleşmiştir. Kavisleşme derecesi hayvanlar arasında farklıdır.
Dişiler yürürken idrar yapmaz, yatarken de nadiren yaparlar. İdrar yaparken hayvanın duruşu dışkılamadaki gibidir, arka tarafın kemerleşmesi biraz daha fazla olabilir. Tipik ürinasyon duruşu doğumdan 3-4 saat sonra yapılan ilk ürinasyonda tam belirgin olarak görülebilir.
Erkekler normal olarak ayakta dururken ürinasyon yapabilir ancak idrarın
arka bacaklara sıçramasıyla duruşta biraz değişiklik olabilir. Dişilerden farklı olarak; yürürken sıklıkla idrar yapar, idrar kından damla şeklinde akabilir

Larynks kaslarının hızlı kasılışına bağlı olarak çıkardıkları mırlama sesleri, ikinci gruba ait seslerdir. Doğru seçenek A'dır.

Kafes kedilerinin miyop, serbest dolaşan kedilerin ise hipermetrop olduğu bilinmektedir. Doğru seçenek A'dır.

Davranış modellerinin en genel özellikleri sığır davranışlarına benzemekle beraber, koyunlara özel bazı otlama modelleri de vardır. Koyunların üst dudağı yarıktır, her ne kadar kavrama ve sarma hareketleri yapamasa da toprağa çok yakın otlamaya izin verir. Dudaklar, alt kesici dişler ve diş eti yastığı (dental ped) başlıca  kavrayıcı yapılardır. Üstte kesici dişler olmadığı için alt kesici dişler ve üst diş yastığı arasına sıkıştırılan otlar, kafanın ileri ve yukarı hareketleri ile şiddetle çekilir.
Koyunun çenesi yere çok yakın durur, bu nedenle otlar yerden kolaylıkla seçilebilir. Kuzular 2 günlük oldukları zaman otları koparmaya başlar, uzun yaprakları ise sadece emerler. İki haftalık olduklarında kuzular çimenlerin uzun kısımlarını yemeye başlarlar.
Büyük sürüler genellikle hep birlikte otlamazlar, alt gruplara ayrılırlar ve merada belirli bölgeler işgal ederler. Bu alt grupların belli bir aileden olup olmadığı bilinmemektedir. Farklı ırklarda sürü birlikteliği ve hareketleri değişiklik gösterebilir. Bazı ırklar meranın belli bir bölümünde kalmayı tercih ederken, bazıları ise küçük gruplara ayrılarak otların iyi olduğu alanları işgal ederler. Koyunlar hiçbir zaman devamlı otlamazlar. Otlama zamanı, ruminasyon, dinlenme ve dolaşma periyotları ile kesintiye uğrar. Genelde yoğun otlama güneş yükselirken ve güneş battıktan sonra başlar. En uzun otlama, sabahın erken saatlerinde, öğleden sonra geç vakitler ve alacakaranlık arasında yapılır.
Koyunlarda total otlama zamanı 9-11 saat kadardır.

Doğumdan sonra koyunlarda bazı hatalı davranışlar açıklanmıştır. Özellikle uzun süren ve güç olan doğumlarda veya iyi beslenmeme ve hastalık durumlarında koyun yorgun ve bitkin düşmüştür. Doğumdan sonraki birkaç saat içinde yüzükoyun yatarak yerde kalabilir ve kuzu etrafında dolaşırken onunla ilgilenemez. Bazı koyunlar, ilk kuzulamalarında yeni doğana karşı pek ilgi göstermez veya çok az ilgilenirler, kuzuyu koklamaksızın dolaşırlar; ancak daha sonra iyi bir anne olabilirler.

Koyunlar diğer hayvanlar tarafından çıkarılan seslere de cevap vermeye hazırdır. Eğer koyun ve onun kuzusu ayrılırsa her ikisi de bir araya gelene kadar melemeye devam eder. Yaşlı koyunlar da sürülerinden ayrıldıkları zaman bu şekilde bağırırlar, hatta onların genç kuzuları olmasa bile bağırma davranışı görülür. Genellikle bağırma, hareketin artmasına neden olur.
Kuzular ve ergin koyunlar diğer şartlar altında da meleme sesleri çıkarırlar.
Susuzluk durumunda melemenin artması, susuz kalma süresi ile pozitif ilişkilidir.
Kuzular korktukları ya da incindikleri durumlarda da bağırırlar. Bağırmanın en
az iki farklı tipi ayırt edilebilmiştir. Örneğin üreme mevsiminde, koçlar bazen
dişiye yaklaşırken boğuk bir meleme sesi çıkarırlar. Bu ses homurdanma şeklinde tarif edilebilir. Koyunlar yeni doğan yavrularını incelerken alçak tonda meleme sesleri çıkarırlar.
Koklama ile ilgili fonksiyonlar da koyunlarda önemlidir. Koku duyumu, annenin yavrusunu ayırt edebilmesi için gereklidir. Eğer ana doğumda koku almıyorsa,
daha sonra kendi yavrusu ile başka yavrular arasında ayırım yapamaz.

• Nedensellik (Davranışın nedeni nedir?): Bu sorunun cevabı hangi uyaranın
davranışı ortaya çıkardığı veya değiştirdiği ve hangi fizyolojik etkenin davranışın oluşumunda etkili olduğu ile ilgilenmektedir.
• Gelişim (Ontojeni sırasında davranış nasıl gelişmektedir?): Bu soruyla ilgili
çalışmalar davranışın bireysel (yaş, deneyim vb) ve çevresel faktörler sonucunda nasıl bir değişim gösterdiğini açıklamayı amaçlamaktadır.
• Evrim (Filojeni sırasında davranış nasıl gelişmektedir?): Bu soru, genellikle akraba türlerin benzer özelliklerini incelemeyi gerektiren evrime ilişkin
bir sorudur.

• İşlev (Davranışın işlevi nedir?): Bu soru, davranışın hayvanın hayatta kalma ve üreme başarısına nasıl katkıda bulunduğunu tanımlamaktadır.

Darwin evcilleştirmeyi, “hayvanların dikkate değer özelliklerinin insan yararına
değiştirilmesi” olarak tanımlamıştır.