HAYVAN BESLEME

Çok gözlü mide sistemi sığır, koyun, keçi (herbivorlar)’de bulunmaktadır.

Ağız, sindirimin başladığı yerdir. Ağız boşluğu ve dil çok miktarda duyu reseptörleri içeren birkaç tabaka halinde epitel hücrelerle kaplıdır. Yemler ağıza alındığı zaman dişler, dil, yanak kasları vasıtasıyla çiğnenerek fiziksel (mekanik) olarak parçalanır ve boyutları küçültülür.

Kursakta pepsinojen salgılanır fakat kursak ortamı asit olmadığından, burada pepsine dönüşemez. Buradaki pepsinojen bezsel mideye geçerek oradaki asit ortamda pepsine dönüşerek aktif hale gelir.

Yeni doğan bir buzağıda ilk üç bölüm (rumen, retikulum ve omasum) gelişmemiş olup, sütten katı yeme geçilmesiyle birlikte gelişmeye başlarlar.

Ot yiyen hayvanların günlük salgıladıkları tükürük miktarı, vücut ağırlıklarının yaklaşık olarak %10-15’i kadardır. Bu durumda 60 kg olan bir koyunun günlük salgıladığı tükürük miktarı 6-9 kg olacaktır.

Sellülaz enzimini üreten bakteriler, tek midelilerde kalın bağırsakta, ruminantlarda rumende, kanatlı hayvanlar ile tavşanda kör ve kalın bağırsakta bulunurlar.

Suyun ince bağırsak zarlarından hücrelere emilimi tamamen diffüzyon yoluyla olur.

Organizmada kolesterolün sentez yeri başta karaciğer ve deri olmak üzere adrenal korteks, testisler, ince bağırsaklar ve diğer bazı organlardır.

Karaciğer protein yoğunluğu sabit değildir. Bağırsaklardan emilim olduğu dönemde artar, emilim sonrasında düşmeye başlar. Açlık ve rasyondaki protein yetersizliği karaciğer protein miktarını düşürmektedir. Karaciğer açlıkta, genellikle ilk bir kaç gün içinde protein içeriğinin %40’ını kaybedebilir. Karaciğer proteinlerinde bunun üzerinde parçalanma olmaz ve geri kalan proteinler korunur. Bu aşamadan sonra diğer doku (kas doku) proteinleri yıkılmaya başlar. Karaciğer protein sentezinde önemli bir rol oynamasına rağmen vücuttaki toplam proteinin sadece %6’sını oluşturur.

Hayvansal organizmada vitaminler büyük oranda ince bağırsaktan emilir. Yağda eriyen A, D, E ve K vitamini başta karaciğer olmak üzere vücutta depolanırlar. Suda eriyen B grubu vitaminler ile vitamin C vücutta fazla depolanmaz.

Basit mide sistemi; insan (omnivor), domuz (omnivor), köpek
(karnivor)
Fonksiyonel kalın bağırsaklı mide sistemi; at (herbivor), tavşan
(herbivor), devekuşu (herbivor), sıçan (omnivor)
Çok gözlü mide sistemi ; sığır, koyun, keçi (herbivorlar)
Kanatlı mide sistemi; tavuk, hindi, ördek, kaz vb.

Doğru cevap C'dir.

Kursak: Kanatlı hayvanlarda bulunan çok fonksiyonel bir organdır. Burada, salgı bezleri yoğundur ve bu bezler mukus salgılarlar. Kursağın asıl görevi, yemleri depo etmek, ıslanmalarını ve bir dereceye kadar parçalanmalarını sağlamaktır. Doğru cevap B'dir.

İnce bağırsak kimyasal sindirim ve emilimin en yoğun yapıldığı sindirim organıdır. Doğru cevap E'dir.

Su, glukoz, tuz ve diğer bazı maddelerin emilmeleri için kimyasal bir değişikliğe uğramalarına gerek yoktur. Doğru cevap A'dır.

Sindirim işlevi organizmada sindirim enzimleri yardımıyla gerçekleşir. Sindirim enzimleri etki ettikleri maddenin adının sonuna getirilen “az” veya “litik” ekleriyle tanınan; örneğin, proteinleri parçalayan proteolitik enzim olan proteaz, yağları parçalayan lipolitik enzim olan lipaz, nişastayı parçalayan amilolitik enzim olan amilaz ile birlikte sonuna “-in” eki getirilen pepsin, tripsin, rennin gibi enzimlerden oluşur. Doğru cevap D'dir.

Hücre duvarını oluşturan sellülozu parçalayan ve bir glikozidaz olan sellülaz enzimi, bakteriler tarafından üretilir ve salgılanır. Sellülaz enzimini üreten bakteriler, tek midelilerde kalın bağırsakta, ruminantlarda rumende, kanatlı hayvanlar ile tavşanda kör ve kalın bağırsakta bulunurlar. Doğru cevap A'dır.

Pankreas salgısındaki bir enzim olan ve safra tuzları ile aktive edilen lipaz, yağları yağ asitleri ile gliserine parçalar. Parçalanma sonucu oluşan yağ asitleri ve gliserin, bağırsaktaki villuslar tarafından emilir. Doğru cevap C'dir.

Sindirim kanalında sindirimi tamamlanmış olan besinler, emilerek kan ve lenf yoluna geçerler. Kan ve lenf yoluyla emilen besin maddeleri, kullanılmak veya depo edilmek üzere dokulara taşınırlar. Doğru cevap D'dir.

Anabolizma (Sentez): Küçük ve basit yapılı bileşiklerden büyük moleküllü karmaşık bileşiklerin yapılması ya da sentezlenmesi olayıdır. Doğru cevap E'dir.

Hayvansal organizmada vitaminler büyük oranda ince bağırsaktan emilir. Yağda eriyen A, D, E ve K vitamini başta karaciğer olmak üzere vücutta depolanırlar. Suda eriyen B grubu vitaminler ile vitamin C vücutta fazla depolanmaz. Yemlerle alınan vitaminlerin hayvansal organizma tarafından kullanılmayan kısımları gübre, idrar ve hayvansal ürünler (yumurta, süt) ile vücuttan dışarı atılır. Doğru cevap B'dir.