HAYVAN BESLEME - Deneme Sınavı - 6

Kanatlı kümes hayvanlarının vücudunda, et ve yumurta gibi ürünlerinde diğer elementlere göre daha fazla miktarlarda bulunan elementlere makro elementler de­nir. Kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, klor ve kükürt makro ele­mentlerdir. Hayvan vücudunda ve hayvansal ürünlerde çok küçük miktarlarda bulunan ancak fizyolojik olarak önemli fonksiyonlara sahip elementler ise iz elementler olarak isimlendirilir. Hay­van vücudunda 50 mikrogram/kg düzeyinin üzerinde bulunmayan ve vücut ağırlı­ğının % 0.15-0.45’ini oluşturan iz elementler, demir, bakır, kobalt, mangan, çinko, selenyum, krom, flor ve molibdendir.

I, II, IV ve V

Çiftliğin Konumu ve İklim

40

Yağ besisi

I, II, III ve IV

Hayvanların dengeli ve ekonomik beslenmesi onlar için dengeli ve sağlıklı rasyon uygulamaları ile mümkündür. Bu bağlamda, rasyon dendiğinde hayvanların bir günlük enerji, protein, mineral ve vitamin gibi besin madde gereksinimlerini karşılayan yemlerin toplam miktarı anlaşılmaktadır.

Hayvancılık işletmelerinde, toplam üretim masraflarının yaklaşık % 50-70’ini yem yani rasyon giderleri oluşturmaktadır.

Rasyonlarda kullanılan yemlerin özel etkileri nedeniyle belirli oranların üzerinde kullanımı kimi zaman verimin düşmesine, ürün kalitesinin azalmasına ve hayvanlarda bazı metabolik aksaklıklara (örneğin asidoz) yol açmaktadır. Rasyonlar hazırlanırken yem hammaddelerinin en yüksek kullanım düzeyleri ve bu yemlerdeki beslemeyi sınırlayıcı maddelere (antinutritiv maddeler) dikkat etmek gerekmektedir. Yemlerde bulunan beslemeyi engelleyici maddelere pamuk tohumundaki gossipol, soya fasilyesindeki tripsin inhibitörleri örnek olarak verilebilir. Diğer yandan, özellikle süt sığırlarına verilen yemlerle süt kalitesi arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Nitekim lahana, şalgam, şeker pancarı yaprakları gibi kaba yemler süte koku veren yemler olup, fazla verilmeleri sütün özelliklerini olumsuz etkilemektedir. Kuruot ve samanın rasyonda fazla olması ise kısa zincirli yağ asitleri ile doymuş yağ asitlerinin fazla olmasına neden olmakta ve tereyağının sertleşmesine yol açmaktadır.

Buğday nişastası işkembede çok hızlı parçalandığından ve hayvanlarda işkembe pH’sının düşmesi ile karakterize olan beslemeye bağlı bir aksaklığın (asidoz) oluşma riskini yükselteceğinden rasyonda % 30’dan fazla kullanmamaya özen gösterilmelidir.

Ruminant rasyonlarında melasın % 15’den fazla kullanılması yemde topaklaşma gibi sıkıntılar meydana getirmektedir.

Mısır, buğday, sorgum gibi tahıllar, yüksek enerjili tahıllar olup "Çizelge 8.3"deki verilere göre etlik piliçlerde rasyonun en az yüzde kırkını oluşturmalıdır.

Deneme- yanılma yöntemi, Pearson-Kare Yöntemi, Denklem (Cebirsel) Yöntemi, Doğrusal (Linear) Programlama Yöntemi rasyon hazırlama yöntemlerindendir. Ancak, Ruminant hayvan model yöntemi şeklinde bir rasyon hazırlama yöntemi bulunmamaktadır.

Serbest yemleme yönteminde kanatlı kümes hayvanlarının beslenmesinde  hayvanların önünde her zaman ulaşabilecekleri şekilde yem ve su serbest olarak sunulmaktadır.

Kanatlı hayvan sayısının sınırlanması kanatlı kümes hayvanlarının yemlenmesinde kullanılan sınırlı yemleme yöntemine ilişkin sınırlamalardan birisi değildir.

Grup yemlemesi  yönteminde hayvanlar süt verimine göre gruplara bölünmekte ve her grubun gereksinim duyduğu besin maddeleri dikkate alınarak yemlenmektedir. Bu yöntemde hayvanlar, yüksek verimliler, orta verimliler, düşük verimliler ve kurudakiler olmak üzere dört gruba bölünmektedir. Verimsizler ise bunlardan birisi değildir.

Sığır besisinde yatırılan sermayeden memnun edici bir gelir sağlamak için bazı
ilkelere uyulması gerekmektedir. Beside temel ilkeleri şöyle sıralamak mümkündür.
1. Besi sığırı seçimine dikkat etmek ve uygun özellikteki hayvanları uygun
fiyata almak.
2. Besi sığırlarının konfor ve refahının düşünüldüğü barınaklarda besiye almak.
3. Besi sığırlarını bilimsel yani dengeli ve ekonomik rasyonlarla beslemek
4. Besinin başından sonuna kadar hayvanların sağlığına dikkat etmek
5. Besiyi karkas et fiyatlarının en uygun olduğu zamanda bitirmek ve en az
fire ile pazara sürmek.

Beside karlılığın yüksek olması arzu ediliyorsa besiye alınacak hayvanların bir yaşından küçük olması gerekmektedir. Genç hayvanlar henüz büyümelerini tamamlamadıkları için tükettikleri besin maddelerini iskelet ve kaslarının gelişmesinde kullanarak az miktarda yağ depolarlar. Bu ise kazandıkları canlı ağırlığın büyük bir kısmının etten oluşması anlamına gelmektedir. Hayvan yaşlandıkça ya da besi başı canlı ağırlığı arttıkça enerji gereksinimi de artmakta ve yemden yararlanma kabiliyeti kötüleşmektedir. 2-3 yaş üzerindeki hayvanlar besiye alınmamalıdır.

Canlı ağırlık artış kapasitesi bakımından yerli ırklar (Doğu Anadolu Kırmızısı, Güney Anadolu Kırmızısı, Yerli Kara, Bozırk) içerisinde en uygun olanının Doğu Anadolu Kırmızısı olduğu bilinmektedir.

350 kg ağırlığında besi sığırları için farklı sıcaklıklara göre ihtiyaç duydukları su miktarı şöyledir:

5 °C - 28

10°C - 30

15°C - 35

20°C - 40

25°C - 47