HAYVAN BESLEME - Deneme Sınavı - 5

Besi sığırlarının vitamin ihtiyaçları da mutlaka dikkate alınmalıdır. B grubu vitaminler, işkembede (rumen) mikrobiyal olarak sentezlendiğinden yetersizliği söz konusu değildir. Besi sığırı rasyonlarında yeterli miktarda iyi kaliteli kuru ot veya silaj gibi yemler bulunduğunda Vitamin A ihtiyacı genellikle karşılanmaktadır. Ancak, sığır besisinde genellikle bu kaba yem kaynakları yeterince kullanılmadığı için rasyonlara Vitamin A ilavesi yapılmalıdır. Açık sistem besi barınaklarında güneşlenebilen ve havada kurutulmuş kuru ot ile beslenen hayvanlar Vitamin D’ye ihtiyaç duymazlar. Besi sığırlarında vitamin E ihtiyacının rasyonlarla karşılandığı kabul edilmektedir. Bu vitaminler, yem yönetmeliği gereği sığır besi yemlerine katılmaktadır.

Kaba yemler, besin maddelerince fakir, organik maddelerin sindirilme dereceleri
düşük ve sellüloz bakımından zengin yemlerdir. Kaba yemlerin besi rasyonlarında
bulunması gerek besleme fizyolojisi gerekse ekonomik açıdan önem
taşımaktadır.

Yem yönetmeliğimize göre sığır besi yemlerinde ham protein %12 (Yüzde oniki) (en az), ham sellüloz % 14 (yüzde ondört) (en çok) ve Metabolik Enerji 2500 kcal/kg (en az) olmak zorundadır.

Rasyon hazırlarken uyulması gereken en temel ilkeler şöyle sıralanabilir:

Rasyon hazırlamadan önce hayvanların canlı ağırlıkları, verim düzeyleri, laktasyon sayıları, fizyolojik durumları (gebelik, laktasyon, büyüme, yumurta öncesi, yumurta verim dönemleri gibi), kurumadde tüketim düzeyleri saptanmalıdır. Hazırlanan rasyon hayvanın günlük tüketebileceği kurumadde düzeyini aşmamalıdır. Rasyonun mümkün olduğunca fazla yem komponenti kullanılarak hazırlanmasına özen gösterilmelidir. Rasyonda enerji ve proteinin dışında kalsiyum ve fosfor oranının da dikkate
alınması gerekmektedir.

Pearson-kare yöntemi, son derece basit bir yöntem olup, ham besin madde içeriği
bilinen iki yem hammaddesini belirli oranlarda karıştırarak istenen besin madde
içerikli bir karışım elde etmek amacına hizmet etmektedir.

Doğrusal programlama yönteminde;
• Hayvanların ihtiyaçları belirlenir,
• Rasyonda yer alması gereken sınırlandırmalar belirlenir,
• Problem, eşitlikler şeklinde ifade edilir,
• Her bir yem hammaddesi için sınırlandırmalar yazılır,
• Amaç fonksiyonu yazılır,
• Uygun bir doğrusal programlama programı ile problem çözülür,
• Rasyon sonuçlara bakarak hayvan besleme açısından değerlendirilir.

Günde 20 kg süt verimi için hazırlanan rasyonda en fazla verim süt yeminden alınmaktadır.

Ruminant hayvanlarda et ve süt üretiminin verimli ve ekonomik olması yapılacak
rasyonların başarısı ile doğrudan ilişkilidir. Çünkü, üretilecek her kg et ve sütün
maliyetinin yaklaşık % 50- 70’i yem giderlerinden oluşmaktadır. Bu nedenle yem
giderlerinin sürekli kontrol altında tutulması gerekmektedir.

Mısır mikotoksin açısından kontrol edilmelidir. Mısırın fazla kullanımı vücut yağında yumuşamaya neden olur. Beta glukan ve arabinoksilanlar ile yüksek selüloz içerikleri nedeniyle fazla kullanıldıklarında enzim ilavesi gerekir. Soya fasulyesi küspesi en az % 5 kullanılmalıdır, % 30’dan fazlası aşırı potasyum alımına neden olur. Yumurta tavuklarında balık unu % 2 oranında kullanılabilir, % 5’den fazla kullanılmamalıdır. Premiksin önerilen dozları aşılmamalıdır.

3. dönem laktasyonun son 100 gününü kapsamaktadır. Süt verimi gittikçe azalırken yem tüketiminin önmeli düzeyde arttığı bir dönemdir. Bu nedenle en çok yoğun yem kaybının olduğu dönemdir. Bundan sakınmak için azalan süt verimine paralel olarak yem tüketiminin de rasyon üzerinden dengelenmesi gerekmektedir.

Sınırlı yemleme yöntemlerinde hayvanlara sunulacak yemin niteliği ve hayvanların tüketecekleri besin maddesi miktarları üreticiler tarafından belirlenir. Böylece, özellikle obur hayvanların gereksinimlerinden fazla besin maddesi tüketmesine engel olunmaktadır.

Yemleme süresinin sınırlanmadı yönteminde hayvanların gün içinde yem tüketim süreleri sınırlandırılır. Bu uygulamalardan bazıları şunlardır:

Koyunlarda su tüketimi kuru madde tüketiminin yaklaşık 2-4 katı kadardır. Su tüketimi çevre sıcaklığına bağlı olarak önemli düzeyde değişir. Ayrıca rasyondaki protein ve mineral madde düzeyi ve su sıcaklığı su tüketim miktarını etkilemektedir. Koyunlar için en uygun su sıcaklığı 7-13°C’dir. Doğru cevap D'dir.

Yetersiz enerji tüketimi, yetersiz yem tüketimi veya yem kalitesinin düşük oluşundan ileri gelir. Aşırı otlatma, kuraklık ya da arazinin karla örtülü olması yetersiz yem ve enerji tüketimine neden olabilir. Kaba yem kalitesinin çok düşük olması, kaba yemlerin su içeriklerinin yüksek olması da yetersiz enerji tüketimine neden olabilir. Bir koyunun enerji gereksinmesi genellikle iyi kaliteli mera, kuru ot veya silajla karşılanabilir. Doğru cevap E'dir.

Yüksek proteinli yemler genellikle kuzu başlangıç yemlerinde kullanılır. Çünkü bunlar genelde lezzetli, iştahı ve sindirim aktivitesini artırıcı etkiye sahiptirler. Ergin koyunların protein gereksinimlerinin bir bölümü PON ile karşılanabilir. Ancak, rasyona katılan PON miktarı %1’i aşmamalı ve yemlemede gerekli önlemler alınmalıdır. Aksi takdirde koyunlarda toksik etki yaşanabilir. Doğru cevap A'dır.

Otlatılan veya yeşil yem tüketen koyunlarda vitamin eksikliği sorunu pek görülmez. Ancak bazen kurak bölgelerde veya kurak mevsimlerde otlatılan veya entansif besideki hayvanlarda eksiklik belirtileri görülebilir. A vitamini yetersizliği koyunlarda gece körlüğüne neden olur. Hayvanlar dışarıda güneş ışığı yardımıyla yeterli miktarda vitamin D sentezleyebildikleri için vitamin D eksikliği daha çok içeride barındırılan hayvanlarda görülebilir. D vitamini yetersizliği raşitizm ve osteomalazi gibi kemik hastalıklarına neden olur. Doğru cevap A'dır.

Koyunlarda üretim sezonu, yetiştirme ve besleme pratiği açısından genellikle 4 farklı dönemde incelenebilir. Bu dönemler: 1. Kuru dönem 2. Aşım dönemi (Flushing) 3. Gebelik dönemi 4. Laktasyon dönemi Doğru cevap E'dir.

Koyunlarda döl verimini artırmak amacıyla aşım döneminin 2 hafta öncesinden başlayıp aşım dönemi boyunca yoğun yemle ek besleme flushing olarak adlandırılır. Flushingin amacı, ovulasyon ve gebelik oranını artırmak ve buna bağlı olarak kuzulama oranını yükseltmektir. Doğru cevap C'dir.

Koyunlarda gebelik süresi yaklaşık 150 gündür. Gebelik süresince protein, enerji, vitamin ve mineral madde gereksinimleri önemli düzeyde artmaktadır. Gebelik döneminde besin maddesi gereksinimi tek, ikiz veya üçüz yavru vermelerine göre değişmektedir. Doğru cevap C'dir.