HAYVAN BESLEME - Deneme Sınavı - 10

Nicel (Kantitatif) Sınırlama: Nicel sınırlama uygulamaları iki şekilde yapılabilir. Birinci uygulama yemleme süresinin sınırlanması ikinci uygulama ise yem miktarının sınırlanmasıdır.

Bilindiği gibi, ülkemizde, toplam 11 milyon sığır varlığı bulunmakta olup, bunun 3.6 milyonu kültür ırkı, 4.5 milyonu melez ve 2.9 milyonu ise yerli ırklardan oluşmaktadır.

Dengeli bir beslenme için günlük tüketilmesi gereken protein miktarının yaklaşık % 50’sinin hayvansal kökenli olması önerilmektedir. Hayvancılığı, ekonomisi ve kültürel yapısı gelişmiş olan ülkelerde kaliteli kırmızı et tüketimi önemli düzeyde daha yüksektir.

Sığır besisinde yatırılan sermayeden memnun edici bir gelir sağlamak için bazı ilkelere uyulması gerekmektedir. Beside temel ilkeleri şöyle sıralamak mümkündür. 1. Besi sığırı seçimine dikkat etmek ve uygun özellikteki hayvanları uygun fiyata almak. 2. Besi sığırlarının konfor ve refahının düşünüldüğü barınaklarda besiye almak. 3. Besi sığırlarını bilimsel yani dengeli ve ekonomik rasyonlarla beslemek 4. Besinin başından sonuna kadar hayvanların sağlığına dikkat etmek 5. Besiyi karkas et fiyatlarının en uygun olduğu zamanda bitirmek ve en az fire ile pazara sürmek.

gölgelikli barınaklarda besi performansı daha iyidir. Enerji bakımından yeterli yemlerle beslenen sığırlar sıcaklık -17 °C’ye düşse bile tatminkâr canlı ağırlık artışı sağlamalarına rağmen +38 °C’den fazla sıcaklıkta canlı ağırlık artışının durduğu saptanmıştır. Sıcak, bunaltıcı ve havalandırma problemi olan barınaklarda akciğer hastalıkları daha fazla görülmekte ve besi performansı düşmektedir. Ancak, ahırlar havalandırılırken rüzgarın doğrudan hayvanların üzerine gelmemesine ve hava cereyanının oluşmamasına gayret edilmelidir.

Bakım ve besleme koşulları ne olursa olsun, bir hayvandan elde edilecek canlı ağırlık artışı bu hayvanın kalıtsal yapısı ile sınırlıdır. Bu nedenle, beside, yüksek günlük canlı ağırlık artışı yapmaya uygun ırklar besi materyali olarak seçilmelidir. Besiye alınacak hayvan olarak ilk tavsiye edebileceğimiz ırklar kültür ırklarıdır (SiyahBeyaz Alaca, Simmental, Montafon). Siyah Alaca (Holstein) diğerleri ile karşılaştırıldığında, Simmental, Montafon ve bunların Siyah Alacalarla melezleri daha hızlı canlı ağırlık kazanırlar, her kg canlı ağırlık kazancı için daha az yem tüketirler ve daha yağsız karkas verirler.

Sığır besisini, ele alınan kriterlere göre çok farklı sınıflandırmalara tabi tutmak mümkündür. Genç, büyüme çağında bulunan hayvanlarla, yaşlı hayvanlarda yürütülen besi, hayvanın yaşına, besi süresine, besleme düzeyine, besinin yapıldığı yere ve yemleme şekline göre değişik biçimlerde uygulanmakta ve buna göre tanımlanmaktadır. Bu açıklamadan sonra besi şekillerini aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz;

Yaşa göre besi: - Yağ besisi (semirtme, yaşlı hayvan besisi) - Buzağı besisi, genç sığır besisi, yaşlı sığır besisi - Kısa süreli besi (120 gün ve daha az) Besi süresine göre: - Orta süreli besi (120-240 gün) - Uzun süreli besi (240 günden fazla) - Yoğun besi (entansif besi, tam besi) Besleme düzeyine göre: - Sınırlı besi (yarı entansif besi) - Yaygın besi (ekstansif besi) - Mer’a besisi Yemleme yerine göre: - Ahır besisi - Mer’a + ahır besisi

Sığır besisinde makro elementlerden Ca, P, Mg, Na, K, Cl ve S iz elementlerden (mikro) Zn, Cu, Mn, Fe, Co, I esansiyel elementler olarak kabul edilmektedir. Besi hayvanlarının makro ve mikro element gereksinimleri, ırk, yaş, canlı ağırlık artışı ve uygulanan besi yöntemlerine göre değişim göstermektedir.

Sığır besisinde makro elementlerden Ca, P, Mg, Na, K, Cl ve S iz elementlerden (mikro) Zn, Cu, Mn, Fe, Co, I esansiyel elementler olarak kabul edilmektedir. Besi hayvanlarının makro ve mikro element gereksinimleri, ırk, yaş, canlı ağırlık artışı ve uygulanan besi yöntemlerine göre değişim göstermektedir.

Ülkemizde sığır besiciliğinde yaygın olarak kullanılan kaba yemlerin başında saman, kuru ot, mısır silajı, şeker pancarı posası ve bira posası gelmektedir. Kaba yemler içerisinde samanlar yem değeri en düşük hammadde olup sindirim derecesi çok düşük olduğu için besi hayvanlarına tokluk hissi vermek ve sellüloz dengesini sağlamak için az miktarda verilmelidir. Saman gibi yem değeri çok düşük kaba yemler fazla verildiğinde diğer değerli yem hammaddelerinin sindirim derecelerini de düşürdüğü bilinmelidir.

Açık sistem besi barınaklarında güneşlenebilen ve havada kurutulmuş kuru ot ile beslenen hayvanlar Vitamin D’ye ihtiyaç duymazlar.

Yukarıdaki şıklarda belirtilen yemlerden, Mısır %60 oranında, Yulaf %50 oranında, Soya Küspesi %20 oranında, Pirinç Kepeği %25 oranında, Havuç %30 oranında en yüksek kullanıma sahiptir. Doğru cevap A'dır.

Mısır, buğday, sorgum gibi "Yüksek Enerjili Tahıllar" Etlik Piliç beslenmesinde en az %40, en çok %60 oranda kullanılmakta olduğundan doğru cevap A'dır.

Ruminant hayvanlar için hazırlanan rasyonun ham sellüloz içeriği kurumaddede % 18’in altına inmemelidir. İndiği durumlarda süt yağında bir azalmanın olacağı beklenmelidir. Doğru cevap E'dir.

Rasyonun toplam ham yağ içeriği kurumaddede % 5’in üzerinde olmamalıdır. Bu değerin üzerindeki yağ düzeyleri rumende sellülolitik bakterilerin çalışmasını olumsuz etkilemekte ve sindirim aksaklıkları oluşmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Doğrusal (Linear) Programlama Yöntemi; Rasyon hazırlamada doğrusal programlama yönteminin kullanımı son 20 yılda önemli gelişmeler kaydetmiş ve bilgisayar teknolojisinin gelişimi ile birlikte en ucuz maliyetli rasyonların oluşturulması güncel bir konu olmuştur. Hayvan beslemede bilgisayar kullanımının artmasından sonra en düşük maliyetli rasyonların oluşturulması kolaylaşmış ve işletmelerin et, süt ve yumurta üretim maliyetleri önemli ölçüde optimize edilmiştir. Buna göre doğru cevap D'dir.

Soya fasulyesi küspesi en az % 5 kullanılmalıdır, % 30’dan fazlası aşırı potasyum alımına neden olur. Soya tanesi ısıl işlem görmeden doğrudan kullanılmamalıdır. Soya ürünlerinin toplamı % 40’ı geçmemelidir. Doğru cevap C'dir.

3. Dönem: Bu dönem laktasyonun son 100 gününü kapsamaktadır. Süt verimi gittikçe azalırken yem tüketiminin önmeli düzeyde arttığı bir dönemdir. Bu nedenle en çok yoğun yem kaybının olduğu dönemdir. Bundan sakınmak için azalan süt verimine paralel olarak yem tüketiminin de rasyon üzerinden dengelenmesi gerekmektedir. Doğru cevap C'dir.

Buğday kepeği, bonkalit, razmol vs. değirmencilik artıklarından oluşan yemler, tozumaya neden oldukları için dikkatli kullanılmalıdır. Buğday kepeği % 25’ten fazla kullanılmamalıdır. Doğru cevap C'dir.

4. Dönem: Bu dönem kurudaki dönem olup 60 günlük bir periyodu kapsamaktadır.
Bu dönemde yavru (fötüs) büyümekte ve anne vücudunda önemli düzeyde
besin madde birikimi gerçekleşmektedir. Bu dönemde hatalı besleme uygulanması
durumunda gelecek laktasyon olumsuz etkilenmekte ve çeşitli metabolik
bozukluklar da meydana gelebilmektedir.

Buna göre doğru cevap D'dir.