HAYAT SİGORTALARI VE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ

28 Haziran 2001

Bireysel emeklilik sistemi ile ilgili politikaları belirlemek

Bireysel emeklilik sisteminin güvenli ve etkin biçimde işletilmesini sağlamak

Bireysel emeklilik sistemi ile ilgili politikaları belirlemek

Küçük Şirketler Hisse Senedi Fonu

Likit Fon-Kamu

Altın Fonu

Hepsi

Ara Verme

Stopaj

Bireysel emeklilik sistemine yönelik vergisel teşvikleri düzenlemek amacıyla Bazı
Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığınca 28 Haziran 2001 Tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiştir. 10
Temmuz 2001 tarih ve 24458 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak bazı hükümleri yayımı tarihinde diğer hükümleri ise 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu sayede bireysel emeklilik sisteminde katılım aşamasında katılımcılara ve işverenlere, fonların yatırıma yönlendirilmesi aşamasında ve birikimlerin toplu para veya maaş şeklinde geri alınması aşamasında vergi teşvikleri getirilmiştir.

Ülkemizde uygulanmakta olan bireysel emeklilik sisteminin çok yönlü faydalar sağlamakta olduğu görülmektedir. Bu faydalar iki ana başlık altında toplanmaktadır;
Ekonomiye olan katkısı açısından;
• Sistem, fonların yatırıma dönüşmesi ile yeni istihdam olanakları yaratacaktır.
• Yurtiçi tasarruf seviyesi artacaktır.
• Kamu sosyal güvenliğinin yükü azalacaktır.
• Uzun vadeli fonların artması ile mali sektör daha sağlıklı işleyecektir.
• Enflasyonla mücadele ve istikrarlı büyümeye katkı sağlayacaktır.
• Sermaye piyasası derinleşecek, piyasalardaki dalgalanmalar ve spekülasyonlar azalacaktır.

Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanıldığında (vefat, maluliyet veya tasfiye gibi nedenlerle ayrılanlar da dahil olmak üzere) %5 oranında stopaj ödenmektedir. Ancak emekli olma durumunda (vefat, maluliyet veya tasfiye gibi nedenlerle ayrılanlar da dahil olmak üzere) ödemelerin %25’i vergiden muaf olduğu için aslında stopaj kesintisi %3,75’tir.

Bireysel emeklilik sisteminin merkezinde ise emeklilik şirketleri ile katılımcılar bulunmaktadır. Sistemin temeli katılımcı ve emeklilik şirketi arasında yapılan emeklilik sözleşmesidir.

Emeklilik Gözetim Merkezi A.Ş. (EGM), Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi
Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca merkezi İstanbul’da olmak üzere 10 Temmuz 2003 tarihinde kurulmuştur.

SPK kararına göre emeklilik yatırım fonları, Gelir Amaçlı Fonlar, Büyüme Amaçlı Fonlar, Para Piyasası Fonları, Kıymetli Madenler Fonları, İhtisaslaş Fonlar ve Diğer Fonlar olmak üzere altı ana tür ve bu ana türlerin altında yirmi beş alt tür olarak düzenlenmiştir.

Likit Fon-Kamu, fon portföyünün en az %80’i ters repo dahil devlet iç borçlanma
senetlerine yatırılmak kaydıyla fon varlıklarını borsa para piyasası işlemleri dahil para
piyasası fonu tanımında yer alan vade yapısına sahip para ve sermaye piyasası araçlarında değerlendiren fondur.
Likit Fon-Özel Sektör, fon portföyünün en az %80’i özel sektör borçlanma araçlarına
yatırılmak kaydıyla fon varlıklarını borsa para piyasası işlemleri dahil para piyasası fonu
tanımında yer alan vade yapısına sahip para ve sermaye piyasası araçlarında değerlendiren fondur.
Likit Fon-Karma, fon portföyünün tamamını kamu ve/veya özel sektör borçlanma
araçları ve borsa para piyasası işlemleri dahil para piyasası fonu tanımında yer alan vade yapısına sahip para ve sermaye piyasası araçlarında değerlendiren fondur.

Sektör Fonu, fon portföyünün en az %80’ini, belirli sektör ya da sektörlerde bulunan
şirketlerin hisse senetlerine yatıran fondur.

Esnek Fon, fon portföyünün tamamını değişen piyasa koşullarına göre Yönetmelik’in
5 inci maddesinde belirtilen varlık türlerinin tamamına veya bir kısmına yatıran ve hem
sermaye kazancı hem de temettü ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur. Bu tür fonların varlık dağılımı önceden belirlenmez.

Emeklilik sözleşmesi, şirket tarafından reddedilmediği takdirde teklif formunun katılımcı veya varsa sponsor kuruluş tarafından imzalandığı tarihi takip eden otuzuncu günde yürürlüğe girmektedir.

İç Kontrol Sistemi ve İç Denetim, Şirketin iç denetimi, verimliliğin, finansal ve idari
konularda güvenilir bilgi akışının, bilgi bütünlüğünün, bilginin zamanında elde edilebilirliğinin ve şirket faaliyetlerinin mevzuata uygunluğunun sağlanmasını amaçlamaktadır.

Net Varlık Değeri:Emeklilik yatırım fonunun portföy değerine, nakit ile fon alacaklarının eklenmesi ve fon borçlarının düşülmesi suretiyle bulunan toplam değerdir.

Katkı Payı :Emeklilik sözleşmesine göre şirkete ödenen tasarrufa yönelik tutar.

Giriş Aidatı :Katılımcının, bireysel emeklilik sistemine ilk defa katılması sırasında veya farklı bir şirkette ilk defa emeklilik sözleşmesi akdetmesi halinde, katılımcıdan veya sponsor kuruluştan talep edilen tutar.

Fon Toplam Gider Kesintisi :Fona ilişkin giderlerin karşılanması için fondan yapılan fon işletim giderine ilişkin olarak, kesinti dâhil, fon grubu bazında belirtilen azami oranları aşmayacak şekilde fon içtüzüğünde belirlenen oranlar

Stopaj: Katılımcının sistemden ayrılması aşamasında getiri üzerinden yasanın öngördüğü ölçüde yapılan gelir vergisi kesintisi.