HAYAT SİGORTALARI VE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ

Çok basamaklı sistemler genellikle 3 basamaktan oluşmaktadır;

1. Basamak: Kamu tarafından yönetilen, belirli bir emeklilik geliri sağlayan, katılımın mecburi olduğu ilk basamaktır. Bu basamakta tüm çalışanlar devletin sosyal güvenlik sisteminde yer almak zorundadır. Ayrıca gelir dağılımı ve sigortacılık fonksiyonları birlikte gerçekleştirilmekte ve zorunlu sigortacılık tekniğine dayanmaktadır. Emeklilik planları dağıtım esaslı sisteme göre finanse edilmektedir.

2. Basamak: Daha çok işverenlerin sağladığı, birinci basamağı tamamlayıcı bir emeklilik geliri sağlayan basamaktır. Genellikle fonlama yöntemiyle işleyen, işverenlerce de finanse edilen katkı esaslı veya fayda esaslı özel emeklilik hesaplarına dayalı basamaktır. Bu basamakta kamu tamamen sistem dışında kalmamakta ve sigortalıların menfaatlerini korumak üzere düzenleyici ve denetleyici müdahaleler yapmaktadır. Sigorta ve tasarruf fonksiyonlarını yerine getirme işlevine sahiptir.

3. Basamak: Katılımın gönüllü olduğu ve kişilerin emeklilik döneminde yaşam standartlarının aktif çalışma hayatındaki seviyesinde devam etmesini güvence altına almayı hedefleyen ek emeklilik geliri sağlayan son basamaktır. Gönüllü katılım esasına dayanan bu basamak özel emeklilik kurumlarından oluşmaktadır. Tasarruf ve sigortacılık fonksiyonunun birlikte gerçekleştiği bu basamak tamamen fon esasına göre işlemektedir. Kamu, bu basamaktaki özel emeklilik sistemine katılımı teşvik etmek için vergi muafiyeti gibi özendirici tedbirler uygulamaktadır.

• Sistem, gönüllülük esasına göre işlemekte ve her kesimin katılımına açık bulunmaktadır.

• Kamu sosyal güvenlik sistemine alternatif değil, tamamlayıcı niteliktedir.

• Belirlenmiş katkı esasına dayanmaktadır.

• Katılımcıların birikimlerini tercihlerine göre yönlendirme hakkı bulunmaktadır.

• Kamu otoritesi denetim ve gözetimden sorumludur.

• Bireylerin emeklilikte refah seviyelerinin artmasını sağlamak,

• Bireylerin yaşlılıklarında kullanmaları amacıyla, güvenli bir şekilde tasarruf yapmalarını sağlamak,

• Tasarrufu teşvik etmek, yatırıma yönlendirmek ve düzenlemek,

• Uzun vadede emeklilerin yaşam koşullarının iyileştirilmesine olanak vermek,

• Emekli aylığı veya toptan geri ödeme yoluyla katılımcılara emeklilik dönemlerinde ek gelir sağlanarak, refah düzeylerini artırmak,

• Ödenen katkılardan katılımcılara vergi avantajı sağlamak,

• Katılımcıların bireysel risk ve getiri tercihi yapmasını sağlamak.

• Emeklilik şirketi: İlgili kanunlara ve yönetmeliklere göre kurulan ve özel emeklilik siteminde faaliyet göstermek üzere ilgili kanunlar ile ihdas edilen özel emeklilik branşında ruhsat almış şirkettir.
• Katılımcı: Emeklilik sözleşmesine kendi ad ve hesabına taraf olan gerçek kişidir.
• Portföy yönetim şirketi: İlgili üst kuruldan portföy yöneticiliği yetki belgesi almış, özel emeklilik şirketlerinin emeklilik fonlarını yönetmek üzere anlaşma yaptığı, ilgili üst kurulca uygun görülen portföy yönetim şirketidir. 
• Portföy yöneticisi: Fon portföyüne yapılan işlemlerde, işlemin büyüklüğünü, alınan varlıkların fiyatını, piyasa koşullarını, komisyon oranlarını, yapılan işlemlerin zaman fiyat açısından uygunluğunu gözeten ve işlemleri bu şartlar çerçevesinde gerçekleştiren kişidir. 
• Saklayıcı: Fon portföyündeki varlıkların saklandığı saklama kuruluşudur.