HAYAT SİGORTALARI VE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ

Genel olarak hayat sigortalarının güvence altına aldığı rizikolar;

•  Kaza

•  Hastalık

•  İşsizlik

•  Yaşlılık

•  Ölüm

•  Sakatlık

şeklinde sayılabilmektedir.

Modern hayat sigortacılığının ortaya çıkmasına zemin hazırlayan gelişmeler;

•  Matematikçilerin olasılık teorisini geliştirmeleri,

•  Sigorta matematiğinin oluşması,

•  Anonim anlayışının kabul görmesidir.

Prim esasına dayalı sigortacılık uygulamalarının ilk örneği, İtalya’da deniz ticaretinin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkmıştır.

Hayat sigortalarına temel teşkil eden ve istatistiki verilere dayanmayan ilk mortalite tablosu, Astranom Edmond Halley tarafından, 1693 yılında İngiltere’de oluşturulmuştur.

Hayat sigortalarının diğer bütün sigorta türlerinden en önemli farkı; süreli sigortalar dışında sigortaya konu olan olayın, yani ölümün günün birinde mutlaka gerçekleşecek olmasıdır. Diğer sigorta türlerinde güvence, tesadüfi bir olaya karşı verilir ve hasarın ne zaman gerçekleşeceği bilinmemektedir.

Sigortada yeni ürün fikri kendini dört şekilde gösterebilir:

•  Mevcut poliçeleri, verilen teminat yönünden geliştirmek,

•  Farklı teminatlar sunan mevcut poliçeleri birleştirip, tek poliçe altında toplamak veya tam tersine, aynı poliçe altında sunulan farklı teminatların bir veya bir kaçını ayırıp müstakil poliçe türü yaratmak,

•  Mevcut olmayan, yepyeni bir poliçe türü yaratmak,

•  Rakip sigorta şirketinin ürettiği yeni bir poliçe türünü aynen taklit etmek.

Genel olarak hayat sigortacılığının gelişmesinde; iletişim, ulaşım, yasal sistem ve tüketim alışkanlıkları gibi alt yapısal faktörlerin gelişmişlik düzeyleri de etkili olmaktadır.

Temel olarak hayatı üzerine sigorta yapılan kişinin sigorta süresi içinde ölmesi halinde, geride kalan yakınlarına tazminat ödenmesi amacıyla hayat sigortaları, zaman içinde emeklilik programlarını desteklemek amacıyla ileriye dönük olarak yatırım amacıyla da değerlendirilmiştir. Hayat sigortaları temel olarak Risk Ağırlıklı Hayat Sigortaları ve Birikimli Hayat Sigortaları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

İkraz (Borç Verme): Hayat sigortalarında yasalar gereği sigortalının poliçesi karşılığında kar paylı birikim tutarının belli bir oranına kadar yıllık faizle sigorta şirketinden borç para alma hakkı bulunmaktadır. Bu işleme ikraz denir. Sigortalının bu hakkı elde edebilmesi için en az üç yıllık sigorta primini ödemiş olması gerekmektedir.

İştira (Satın Alma): Hayat sigortalarında sigortalı en az üç yıl prim ödedikten sonra sigortaya devam etmek istemezse, ödediği primden o güne kadar işleyen kısım ve bazı masraflar düşüldükten sonra kalan tutar, poliçesi karşılığında sigortalıya ödenebilmektedir.

Verilenlerin her üçüde hayat sigortası kapsamındaki rizikolar arasındadır.

Hayat sigortasını diğer sigorta branşlarından ayıran en önemli unsur, koruma ve tasarruf fonksiyonlarına birlikte sahip olmasıdır.

İngiltere’de gerçek anlamda ve bugün bildiğimiz tanımı ile ilk gerçek hayat sigortası poliçeleri; The Equitable Life tarafından kesilmiştir.

Verilenleri üçü de bu gelişmelerdendir.

Hayat sigortaları uzun dönemlidir.

Demografik yapı bu faktörler arasında değildir.

Prim faiz oranı seviyesinde artırılması enflasyon üstü artışa sebep olacağından bu uygulama kullanılmaz.

Yıllık gelir esaslı hayat sigortası türünde toptan ya da birkaç taksitle ödenen toplu meblağ karşılığında, sigortacı belirli bir süre ya da yaşam boyu ilgili kişiye yıllık bir ödemede bulunmayı kabul eder.

Hayat sigortalarında, sigorta sözleşmesine taraf olmamakla birlikte, hayat kaybı (vefat) riskinin gerçekleşmesi halinde, poliçede belirtilen hakların ödeneceği kişiye lehtar denir.

Sigortalıdan, taşıdığı ek riziko veya istediği ek teminatlar karşılığında alınan ek prime surprim denir.