HAYAT SİGORTALARI VE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ - Deneme Sınavı - 9

Hayat sigortaları, Sigorta Hukuku içerisinde Özel Sigorta Hukuku alt grubunda yer alan Can Sigortalarının bir türüdür. Doğru cevap A’dır.

Sigorta hukukunun en önemli temel kaynakları; Sigortacılık Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu'dur. Kanunlar dışında Yönetmelikler ve her sigorta dalı için ayrı hazırlanan Hazine Müsteşarlığının onayıyla yürürlüğe giren Sigorta Genel Şartları da sigorta hukukunun kaynaklarındandır.

Sigortacılık Kanunu’nun içeriğinde cezalar onuncu bölüm içerisinde yer alır. Doğru cevap E’dir.

03/06/2007 tarihinde kabul edilen 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu, 14/06/2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Hayat sigorta sözleşmesinde riziko, sözleşen tarafların iradelerinin dışında kalan ve ödeme yükümlülüğünün ortaya çıkmasına sebep olan olaydır. Doğru cevap C’dir.

Hayat sigortası, insanların ölümü, çalışma gücünü kaybetmesi veya belirli bir süre sonunda hayatta kalması (yaşlanma) gibi rizikolara karşı yapılan can sigortası türüdür. Doğru cevap E’dir.

Hayat Sigortaları Yönetmeliği'nde ve Genel Şartları'nda da; sigorta sözleşmesinin yapılmasına ilişkin teklifnamenin sigorta şirketine ulaştığı tarihten itibaren otuz gün içinde reddedilmemesi halinde, sigorta sözleşmesinin yapılmış olacağı belirtilmiştir. Doğru cevap A’dır.

Hayat sigortası sözleşmesindeki taraflar: Sigortacı, Sigorta Ettiren, Riziko Şahsı ve Lehdar’dır. Doğru cevap B’dir.

Prim ödemek suretiyle sigortalının menfaatini sigortacı nezdinde sigortalayan kişiye "sigorta ettiren" denir. Doğru cevap C’dir.

Sigorta ettirenin yükümlülükleri arasında; Sözleşme Öncesi İhbar Görevi, Sözleşme Süresince İhbar Görevi, Prim Ödeme Borcu, Rizikoyu Ağırlaştırmama Görevi, Riziko Sonrası İhbar Görevi yer alır. Doğru cevap E’dir.

Sigorta ettiren, sigortacının kendisine cayma hakkını kullanabileceğini bildirmesinden itibaren on beş gün içinde sözleşmeden cayabilir. Doğru cevap C’dir.

Hayat sigortası, “Ölüm ve/veya yaşama ihtimallerine bağlı teminatlar ile bunlara bağlı ek teminatların verilebildiği, ürünün özelliğine göre birikim priminin de alınabildiği ve tazminat ve/veya birikimlerin belirli bir tutarda ya da prim iadesi veya irat şeklinde ödenebildiği hayat grubu sigorta branşıdır.”

Yatırım fonlu sigortalar; “Sermaye itfa sigortası hariç diğer hayat grubu sigortaları ürünlerinin bir varlığa veya varlık grubuna endekslendiği ve yatırımların fon esasına göre yapıldığı hayat grubu sigorta branşıdır.”

Sigortalı, üç yıldan kısa sürede devam eden ve ölüm ihtimaline karşı yapılan sözleşmede, intihar veya intihara teşebbüs sonucunda ölürse sigortacı sigorta bedelini ödemekle yükümlü değildir. Ancak, sigorta sözleşmesinin üç yılı doldurmuşsa, bu riziko teminat dışı olmaktan çıkar ve sigortacı sigorta bedelini tam olarak ödemek zorundadır.

Hayat Sigortası Genel Şartları'nda belirtilen intihar ve lehdarın sigortalıyı öldürmüş olması halleri aynı şekilde Türk Ticaret Kanunu 1503 ve 1504 üncü maddelerinde de yer almaktadır. Buna göre; TTK.m.1503/l'de; sigortalı, yenilemeler de dâhil olmak üzere, en az üç yıldan beri devam eden ve ölüm
ihtimaline karşı yapılan bir sözleşmede, bu süre geçtikten sonra intihar ederse veya intihara teşebbüs sonucu ölürse, sigortacı sigorta bedelini ödemekle yükümlü olacağı hükme bağlanmıştır. İkinci fıkrada ise; sigortalının intiharı veya intihara teşebbüsü sonucu ölümü, akli melekelerindeki bir rahatsızlık sebebiyle üç yıldan önce gerçekleşmiş ise sigortacı sigorta bedelini ödemek zorunda olduğu belirtilmiştir.

Hayat sigortaları, konusu insan hayatı olan ve insanın yaşamı boyunca karşı karşıya gelebileceği rizikoları için önlem almayı sağlayan ve bu nedenle de çok çeşitli türleri içeren bir sigorta dalıdır. Bu nedenle hayatı sigorta edilen kimse, ilk primin ödenmesinden önce ölmüşse sigorta sözleşmesi geçersiz sayılır (TTK .m.1487/2).

Hayat sigortaları, çifte sigorta ve halefiyet açısından da mal sigortalarından ayrı hükümlere tâbidir. Aynı sigorta şirketine veya farklı sigorta şirketlerine, aynı riziko şahsının hayatı üzerine birkaç defa sigorta yaptırmak mümkündür. Birden fazla sigortacıya hayat sigortası yaptırmış sigortalı bir kişi, sigorta kapsamına giren bir olay sonucunda sakatlandığında öncelikle bu olaya neden olan kişiden maddî ve manevî tazminat alır. Bunun yanında, her iki şirketten ayrı ayrı poliçede yazılı tutardaki sigorta bedeline de hak kazanır. Bu durumda çifte sigortadan bahsetmek söz konusu olmadığı gibi halefiyet ilkesi de geçerli olmayacaktır (TTK. m.1491/3). Diğer bir deyişle, sigortalıya ödemede bulunan sigortacı, sigortalının üçüncü kişilere başvuru hakkını devralmaz. Sigortalı, sigortacıdan aldığı tazminatın yanı sıra kendisine zarar veren kişiden de tazminat isteyebilir.

Ortaklar tarafından verilen belirli taksitler neticesinde oluşacak tutarın belli bir tarihte bu ortaklardan hayatta kalanlar arasında paylaşılması şartıyla yapılan sigortalara "Tontin" adı verilmektedir. 17 nci yüzyılında Lorenzo Tonti tarafından geliştirilen bu sistem kurucusunun adından esinlenerek Tontin adı ile bilinmektedir. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile daha önce yasaklanmış Tontin uygulaması yeni kanunla serbest bırakılmıştır. Buna göre tontinler, 6102 sayılı TTK.m 1488'de "Birden çok kişi tarafından verilen katkı payları ile oluşturulan varlıkların, belirli bir tarihte hayatta kalanlar ve ölenin önceden belirlemiş olması hâlinde, lehdarlar arasında paylaştırılması ilkesi uyarınca tontinler kurulabilir" şeklinde hükme bağlanmıştır.

Başkasının hayatı üzerine sigorta yapılabilmesi için, o kişinin hayatının devamında lehdarın menfaatinin bulunması şarttır (TTK.m.1490/1). Ayrıca, ölüm ihtimaline karşı yapılan sigortalarda, sigorta bedelinin mutat cenaze giderlerini aşması hâlinde, TTK.m.1490/2 uyarınca sigortalının veya varsa kanuni
temsilcisinin yazılı izni gerekir. Sigortalı onbeş yaşından büyükse kanuni temsilcinin dışında ayrıca onun da izni alınır. İzin olmadan yapılan sözleşme, icazet verilmediği takdirde geçersizdir.

Sigortacılık Kanunu'nun içeriği aşağıdaki gibidir:

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Malî Bünye
• Teknik karşılıklar
• Teminatlar
• Hesap Esasları, Kayıt Düzeni İle Temel Malî Tablo ve Malî Bünye Düzenlemeleri
• Aktif azaltıcı işlem yasağı
• Malî bünyenin güçlendirilmesi