Kara Araçları (Kasko) Kaza ve Nakliyat Sigortaları

a. Aracın karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz taşıtlarla müsademesi,  b. Gerek hareket gerekse durma hâlinde iken sigortalının veya aracı kullananın iradesi dışında araca ani ve harici etkiler neticesinde sabit veya hareketli bir cismin çarpması veya aracın böyle bir cisme çarpması, devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması gibi kazalar,  c. Üçüncü kişilerin kötü niyet veya muziplikle yaptıkları hareketler,  d. Aracın yanması,  e. Aracın çalınması veya çalınmaya teşebbüs edilmesi.  Teminat poliçede belirtilmek şartıyla yukarıda sıralanan riziko gruplarından sadece biri veya birkaçı için verilebilir. Teminatın yukarıda yer alan tüm riziko grupları için verilmemesi hâlinde poliçe başlığı, en az 14 punto büyüklüğünde harflerle “DAR KAPSAMLI KASKO SİGORTA POLİÇESİ” ibaresini taşıyacaktır

a. Aracın karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz taşıtlarla müsademesi,  b. Gerek hareket gerekse durma hâlinde iken sigortalının veya aracı kullananın iradesi dışında araca ani ve harici etkiler neticesinde sabit veya hareketli bir cismin çarpması veya aracın böyle bir cisme çarpması, devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması gibi kazalar,  c. Üçüncü kişilerin kötü niyet veya muziplikle yaptıkları hareketler,  d. Aracın yanması,  e. Aracın çalınması veya çalınmaya teşebbüs edilmesi.  Teminatın yukarıda yer alan tüm zararları kapsayacak şekilde verilmesi halinde poliçe başlığı “TAM KASKO SİGORTA POLİÇESİ” ibaresini taşıyacaktır. Poliçede bu Genel Şartlarda sigorta teminatının kapsamına ilişkin olarak belirtilen ifadeler dışında ifade kullanılamaz.

Hasarsızlık indirimi, eğer sigortalanan araç ilk 12 aylık sigorta süresinde herhangi bir hasar talebinde bulunmamış ise poliçe yenilenirken bu indirim geçerli olacaktır. Sigorta süresine bağlı olarak birinci yıl %30 indirim yapılırken, üçüncü yıl %50 ve dördüncü yıl %60 indirim uygulanabilir.

Alarm/İmmobilizer indirimi, bu indirim sadece özel otomobiller ve taksiler için geçerlidir. Ancak bu indirimden yararlanmak isteyen sigortalının aracına alarm taktırmak için harcama yaptığını belgelendirmesi gereklidir.

Araç çokluğu indirimi, aynı gerçek ya da tüzel kişiye ait 5 ve daha fazla araç için bu indirim geçerlidir. Örneğin, 5-10 araç sayısı için %5 indirim uygulanırken, 41-70 arasındaki araç için %20 ve 70’den fazla araç sayısı için %25 indirim uygulanabilir. 

Plaka indirimi, yalnızca özel otomobillerin ve taksilerin yararlanabildiği bir indirimdir. İndirim oranı genellikle %10 dur.

Peşin ödeme indirimi, sigorta şirketleri arasında uygulamada farklılıklar olsa bile genellikle %5-10 arasında bir indirimdir. Diğer uygulanan indirimlere ise personel/öğrenci taşıma, meslek ve 5 yıllık sürücü indirimi örnek verilebilir.

Nakliye poliçeleri çok çeşitlidir. Amaç ve uygulama şekline ve kapsamına göre nakliye poliçelerini aşağıdaki başlıklar altında inceleyebiliriz. • Sefer ya da Süre Düzenlemeli Poliçeler: Tekne sigortaları, kara taşıtlarında olduğu gibi yıllık ya da başka bir süre için sigorta edilebilirler. Bunlar, süre esaslı düzenlenen poliçelerdir. Tekne belirli bir sefer için de sigorta edilebilir. Bu da sefer esaslı bir poliçedir. Uygulamada, tekne poliçeleri, genellikle süre esaslı yıllık sigorta poliçeleridir. Ancak, yük sigorta poliçelerinde, yükün hem sefer sırasında güvenceli hem de boşaltmadan itibaren 60 gün boyunca teminatın devam etmesi şartı nedeniyle, hem süre hem de sefer esasının uygulamada olduğu da görülmektedir. Seyahat halinde hangi tür sigortalara ihtiyaç duyabilirsiniz? Araştırınız. Zorunlu trafik sigortalarına neden zorunlu olarak ihtiyaç duyulmuştur? Zorunlu trafik sigortaları ile zorunlu olmayan motorlu araç sigortaları hakkında kıyaslama yapınız. Açıklayınız ve tartışınız. 2 Kara araçları sorumluluk sigortalarını açıklayabilme Araştır 2 İlişkilendir Anlat/Paylaş Öğrenme Çıktısı Navlun, malın sahibi tarafından ödenen bir paradır. 71 Hayat Dışı Sigortalar 3 • Abonman Poliçeleri: Belirlenen bir dönem içinde, sigortalının taşıtacağı çeşitli yükler için düzenlenen ve süre esaslı poliçelerin belirgin özelliğini taşıyan abonman poliçelerinde, belirli bir dönem içinde taşınacak çeşitli yükler için güvence verilmekte, böylece sigortalı- sigortacı açısından birçok lüzumsuz işlem ve kırtasiye ortadan kaldırmakta, zaman kaybını önlemektedir. • Gemi İnşa Poliçeleri: Geminin yapımı ya da onarımı sırasında da sigortalı olması gerekir. Kızağa çekilen geminin riskleri yanma, kızaktan düşme, sabote edilme gibi çok çeşitlidir. Bunlara karşı sigorta edilir. • Filo Poliçeleri: Aynı donatana ait birkaç teknenin sigortalanması söz konusu ise hem sigortalı hem sigortacı açısından avantajlı olan filo poliçesi düzenlenir. Doğal olarak, filo poliçeleri daha ekonomiktir. • Flotan Poliçeler: Yükün ve seferlerin kesinlik kazanmadığı durumlarda, güvence geçici rakamlara verilir ve gelen gerçek rakamlarla daha sonra kesinleştirilir. Böylece poliçelere flotan poliçeler denir. Abonman poliçeleri yaygınlaştığından beri flotan poliçeler yerine abonman poliçeleri uygulamaya konmuştur (www.tsrsb.gov.tr). Kapsamlarına göre nakliye poliçelerini aşağıdaki başlıklar ile incelemek mümkündür. 1- Tam Ziya Teminatı: Nakil aracının tamamen hasarlanması sonucu malın da tamamen hasara uğraması, kullanılamayacak durumda olması halini ifade eder. En dar kapsamlı sigorta güvencesidir. Sigortalı malın tamamının hasara uğramış olduğu takdirde tazminat alma halidir. Bu kavram da iki ayrı şekilde kendini göstermektedir. a. Gerçek Tam Ziya Hali; Gerçek tam ziya hali, anlaşıldığı gibi, sigorta konusunun tamamen yok olması, ya da özelliklerini bir daha sahip olamayacak şekilde kaybetmiş olması, ya da varlığından uzun süre haber alınamaması gibi kesin tam kayıp durumlarıdır. b. Hükmi Tam Ziya Hali: Bazı durumlarda hasar öyle gerçekleşmiştir ki, olay tam ziya olmasa bile sigortalı için menfaat kaybı açısından tam ziya demektir. Örneğin; gemiye el konmuştur. Geminin kurtarılma masrafları, geminin değerinin çok çok üstündedir. Bu ve buna benzer durumlarda hükmi tam ziya söz konusudur. 

Tekne sigortaları, kara taşıtlarında olduğu gibi yıllık ya da başka bir süre için sigorta edilebilirler. Bunlar, süre esaslı düzenlenen poliçelerdir. Tekne belirli bir sefer için de sigorta edilebilir. Bu da sefer esaslı bir poliçedir. Uygulamada, tekne poliçeleri, genellikle süre esaslı yıllık sigorta poliçeleridir. Ancak, yük sigorta poliçelerinde, yükün hem sefer sırasında güvenceli hem de boşaltmadan itibaren 60 gün boyunca teminatın devam etmesi şartı nedeniyle, hem süre hem de sefer esasının uygulamada olduğu da görülmektedir. 

Abonman Poliçeleri: Belirlenen bir dönem içinde, sigortalının taşıtacağı çeşitli yükler için düzenlenen ve süre esaslı poliçelerin belirgin özelliğini taşıyan abonman poliçelerinde, belirli bir dönem içinde taşınacak çeşitli yükler için güvence verilmekte, böylece sigortalı- sigortacı açısından birçok lüzumsuz işlem ve kırtasiye ortadan kaldırmakta, zaman kaybını önlemektedir

Gemi İnşa Poliçeleri: Geminin yapımı ya da onarımı sırasında da sigortalı olması gerekir. Kızağa çekilen geminin riskleri yanma, kızaktan düşme, sabote edilme gibi çok çeşitlidir. Bunlara karşı sigorta edilir

Filo Poliçeleri: Aynı donatana ait birkaç teknenin sigortalanması söz konusu ise hem sigortalı hem sigortacı açısından avantajlı olan filo poliçesi düzenlenir. Doğal olarak, filo poliçeleri daha ekonomiktir. 

 Flotan Poliçeler: Yükün ve seferlerin kesinlik kazanmadığı durumlarda, güvence geçici rakamlara verilir ve gelen gerçek rakamlarla daha sonra kesinleştirilir. Böylece poliçelere flotan poliçeler denir. Abonman poliçeleri yaygınlaştığından beri flotan poliçeler yerine abonman poliçeleri uygulamaya konmuştur

 Nakil aracının tamamen hasarlanması sonucu malın da tamamen hasara uğraması, kullanılamayacak durumda olması halini ifade eder. En dar kapsamlı sigorta güvencesidir. Sigortalı malın tamamının hasara uğramış olduğu takdirde tazminat alma halidir.

Gerçek Tam Ziya Hali; Gerçek tam ziya hali, anlaşıldığı gibi, sigorta konusunun tamamen yok olması, ya da özelliklerini bir daha sahip olamayacak şekilde kaybetmiş olması, ya da varlığından uzun süre haber alınamaması gibi kesin tam kayıp durumlarıdır. 

Hükmi Tam Ziya Hali: Bazı durumlarda hasar öyle gerçekleşmiştir ki, olay tam ziya olmasa bile sigortalı için menfaat kaybı açısından tam ziya demektir. Örneğin; gemiye el konmuştur. Geminin kurtarılma masrafları, geminin değerinin çok çok üstündedir. Bu ve buna benzer durumlarda hükmi tam ziya söz konusudur. 

Tüm Risklerin Güvence Altına Alınması Hali (Institude Cargo Clauses All Risk (A) –ICCAR): Tam ziya halinin tam tersi en geniş kapsamlı güvence türüdür. Tüm risklere güvence vermekle beraber; a. Kötü ambalaj, şahsi ayıp, gecikme gibi ihmalkarlıklar ve dikkatsizliklerden doğan hasarları, b. Savaş, terör, nükleer riskler gibi olağanüstü risklerden doğan hasarlar, c. Donatanın iflası ve sigortalının bilinçli, kasti, mali kusuru, ya da bakımsızlık nedeniyle gemide fare gibi kemirgenlerin vereceği hasarlar all risk poliçeleri kapsamında alınmaz

Müşterek Avarya; Olağandışı zarar ve masrafa bilerek katlanılmış ve menfaati ortak olanlar arasında paylaştırılması kararlaştırılmış ise, bu tür avaryaya müşterek avarya denmektedir. Diğer bir deyişle; sefere çıkmış bir gemiyi ve onun taşıdığı yükü tehdit eden ortak bir tehlikeden korumak amacıyla bile bile ortak bir fedakârlık ve masraf yapılması ve bu masrafın gemi yük (ve navlun) arasında bölüştürülmesi durumudur. Fırtınaya tutulmuş bir geminin batmaktan kurtulması için iradi bir kararla karaya oturtulması veya gemiyi batmaktan kurtarmak için denize yük atılması gibi kararlar müşterek avaryaya örnek verilebilir. 

 Hususi (Özel) Avarya; Herhangi bir kaza sonucu ortaya çıkan ve müşterek avarya dışında kalan olağanüstü hasar ve masraflara, hususi avarya denmektedir. Geminin fırtına sonucu karaya oturması ile yükün zarar görmesi hususi avaryadır. Hususi avaryada, müşterek avarya olayı dışındaki bir nedenle oluşan kısmi hasarlar yük sahibi ve onun sigorta teminatından karşılanır.

Dava-Say Masrafları: Sigorta poliçesinde güvence altına alınmış bir risk ile ilgili olmak ve bu hasarı önleme ya da azaltma amacıyla ve sadece sigorta konusu mal için yapılmak kaydıyla makul masraflara bu ad verilmekte ve sigorta şirketleri tarafından poliçede belirtilerek ödenmektedir (www. tsrsb.gov.tr).