Yangın ve Doğal Afet Sigortaları

Yangın sigortası özel veya ticari amaçla kullanılan her türden bina ve muhteviyatı, kendiliğinden meydana gelen yangın, yıldırım, infilak ile bunlardan kaynaklanan buhar, hararet, duman gibi tehlikelerin neden olduğu fiziki hasarlara karşı teminat altına alan sigortadır. Ayrıca, meydana gelmiş olan yangını söndürmek, dolayısıyla muhtemel hasarı azaltmak amacıyla, su veya başka bir kimyevi madde ile yapılan müdahalelerin sonucunda ortaya çıkan fiziki hasarlar da bu sigortanın kapsamına dahildir. Ancak kapsam dışında olup yangın sigortası genel şartları çerçevesinde ek sözleşme ile birçok unsur kapsama alınabilir. 

Yangın riskleri; sivil, ticari-sınai ve hususi fiyatlı olmak üzere üç sınıfa ayrılmaktadır. 

Yangına bağlı kâr kaybı sigortasında, hasarın meydana geldiği andan, ticari faaliyetin durma veya aksaması tamamen giderilerek normal faaliyete devam olunmasına kadar geçecek süre içinde ve poliçede belirtilen azami tazminat
süresini aşmamak kaydıyla, meydana gelecek kâr kaybı ödenir.

Yangınlar, kategorik olarak 4 sınıfta incelenebilirler (Ererdi, 2015: 520):
A Sınıfı Yangınlar: Katı madde yangınları, mukavva, karton, plastik fabrikaları, kâğıt fabrikaları,
B Sınıfı Yangınlar: Yanıcı sıvı ve sıvılaşan katı
madde yangınları,
C Sınıfı Yangınlar: Gaz yangınları,
D Sınıfı Yangınlar: Metal yangınları.

NEPA: Yangın ve diğer risklerin olasılığını ve etkilerini en aza indirmeyi amaçlayan, 300’den fazla kod ve standardı yayınlayan, Ulusal Yangından Korunma Birliğidir (National Fire Protection Association). Yaklaşık 8.000 gönüllüden oluşan ve 250’den fazla Teknik Komite tarafından yönetilen NFPA kodları ve standartları tüm dünyada kabul edilmekte ve kullanılmaktadır.

NFPA’a göre tehlike riskleri ve bu tehlike riskleri kapsamına giren alanlar aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
• Hafif tehlike riskleri: Kütüphaneler, hastaneler, müzeler, dispanserler, ibadet yerleri, bilgisayar odaları, tiyatrolar, küçük lokantalar, müstakil evler.
• Orta tehlike riskleri (Grup 1): Parklar, gösteri yerleri, cam üretim yerleri, lokantalar, fırınlar, alkol imalathaneleri, konserve fabrikaları, elektronik fabrikaları, çamaşırhaneler.
• Orta tehlike riskleri (Grup 2): İlaç fabrikaları, kuru temizlemeciler, hayvan barınakları, deri imalathaneleri, kağıt fabrikaları, postaneler, metal işleme atölyeleri, tekstil fabrikaları, tütün fabrikaları, ağaç işleme atölyeleri, öğütme fabrikaları.
• Ekstra tehlike riskleri (Grup 1): Havaalanları, tekstil işleme fabrikaları, plastik fabrikaları, lastik fabrikaları, dökümhaneler, tutuşabilir akışkanların geçtiği alanlar.
• Ekstra tehlike riskleri (Grup 2): Asfalt işlerinin yapıldığı alanlar, parlama özelliğine sahip akışkanların geçtiği alanlar, boyahaneler ve otomobil tamirhaneleridir. Yangın tedbirleri bunlara göre alınmaktadır.

Alarm zamanı veya alarm süresi, yangının doğuşu ile fark edilip alarm verildiği an arasında geçen zaman parçasıdır. Bu zaman dilimi can güvenliği ve yangınla mücadele açısından çok önemlidir. D

Tehlike analizi; olayın meydana geleceği sebepleri ve etkilerini, risk analizi ise olaydan sonra meydana gelecek hasar miktarını daha geniş olarak inceler.

Yangın Yükü: Yanabilecek maddelerin birim yatay düzleme tekabül eden alt ısıl değerleri toplamıdır.

Can ve mal kaybı aşağıda sıralandığı gibi çok sayıda değişkene bağlıdır:
a. Yangının genişleme hızı
b. Yanabilecek madde miktarı (yangın yükü)
c. Yangın çıkan yerdeki kişilerin kurtarılma
imkânları
d. Binadaki kişilerin sayısı, yaşı ve hareket
imkânları
e. İtfaiyenin binaya ulaşma süresi
f. Yanacak maddelerin maddi değeri 

Yangın riski analizinin üç temel özelliği olmalıdır:
1. Yangın çıkma olasılığının tahmini,
2. Yangının büyüklüğü için bir tek ölçü kullanılması (genellikle para ile) ve böylece riskteki azalmanın, bu azalmayı sağlamak için
yapılan harcama ile karşılaştırılabilmesi,
3. Analizde yapılan tahminlerdeki tüm şüphelerin tam olarak belirlenmesidir.

Yangın Sigortası: Yangın, yıldırım, infilak ve bunlardan kaynaklanan buhar, hararet, duman gibi tehlikelerin neden olduğu fiziki hasarların teminat altına alınmasıdır.

Serbest Tarife Sistemi: Sigorta şirketleri bünyesinde bulunan teknik birimler, aktüerler tarafından şirket politikasına, istatistiklere ve oluşabilecek risklere göre hesaplanan tarife yöntemidir. Sigorta şirketleri serbestçe fiyatlama yapabilmektedir.

Taşınmaz mallarda:
1. Aksine sözleşme yoksa binaların dışındaki bahçıvan evi, garaj, su deposu, kömürlük gibi eklentiler ile binaların içlerinde veya üzerlerinde bulunan her çeşit sabit tesisat, asansör ve yürüyen merdivenler, yıldırımlık, televizyon anteni gibi binayı tamamlayan şeyler ile temeller ve istinat duvarları sigorta bedelinin kapsamı içindedir.
2. Bahçe ve çevre duvarları, rıhtımlar, teraslar, iskeleler, çeşmeler, bina dışındaki heykeller, sarnıç ve havuzlar gibi şeyler ancak poliçede belirtilmeleri kaydıyla sigorta bedelinin kapsamı içindedir.
3. Sigorta bedelinin tespitinde arsa kıymeti dikkate alınmaz.

1. Sigortalı yerlerde bulunan,
a. Sigortalı şeyler nitelikleri bakımından madde veya gruplara ayrılmış ise bu madde ve gruplardan herhangi birinin içine giren,
b. Sigortalı şeylerin hepsi için tek bir sigorta bedeli öngörülmüş ise bu bedele ilişkin tanım içine giren, her şey, poliçede ayrıca belirtilmiş olsun olmasın, ikame veya yeni satın alma dolayısıyla sonradan girmiş bulunsa dahi sigorta
kapsamı içindedir.
2. Aksine sözleşme yoksa yalnız sigorta ettirene ve kendisiyle birlikte oturan aile bireyleri veya birlikte yaşadığı kişiler ve çalışanlarına ait şeyler sigorta kapsamı içindedir.

Kloz: Poliçenin bir bölümü veya poliçeye ekli, özel şarttır ve taraflar arasındaki sözleşmenin gerçek sınırlarını belirlemek amacıyla kullanılmaktadır.

Yangın sigortası poliçesine eklenebilecek klozlar şunlardır:

• Grev, Lokavt, Kargaşalık, Halk Hareketleri Klozu
• Kötü Niyetli Hareketler Klozu
• Terör Klozu
• Deprem ve Yanardağ Püskürmesi Klozu
• Fırtına Klozu
• Kar Ağırlığı Klozu
• Sel veya Su Baskını Klozu
• Yer Kayması Klozu
• Dahili Su Klozu
• Kara Taşıtları Klozu
• Hava Taşıtları Klozu
• Deniz Taşıtları Klozu
• Duman Klozu

Bunlar 3 gruptur:

• Sivil riskler
• Ticari-sınai riskler
• Hususi fiyatlı riskler

Eksper tarafından belirlenen azami teminat değeri bir raporla tespit edilir. Malların dökümü yapılarak değerler üzerinde sigortalı, sigortacı arasında mutabakat yapıldığı bir raporda belirlenir. Bu rapora “Mutabakat Raporu” böyle
poliçelere de “Mutabakatlı Poliçeler” veya “Mutabakatlı Değer Poliçeleri” denir.

Bir şirketin sigorta teminatına dahil bir olay sonucu faaliyetinin kesintiye uğraması sebebiyle kârını azaltan veya zarar etmesine neden olan mali kaybı gidermeye yöneliktir.

Yangına bağlı kâr kaybı sigortasında, hasarın meydana geldiği andan, ticari faaliyetin durma veya aksaması tamamen giderilerek normal faaliyete devam olunmasına kadar geçecek süre içinde ve poliçede belirtilen azami tazminat süresini aşmamak kaydıyla, meydana gelecek kâr kaybı ödenir. Bu sigorta kapsamında, bir ticari faaliyetin yürütülmesinde kullanılan taşınır ve taşınmaz değerlerde, bir yangın sigorta sözleşmesi kapsamında
teminat altına alınan risklerin gerçekleşmesi ile ortaya çıkan hasar ve kayıplar sonucu, ticari faaliyetin kısmen veya tamamen durması veya aksaması nedeniyle oluşan kâr kayıpları, sigortacı tarafından poliçede belirtilen sigorta bedeline kadar teminat altına alınmıştır. 

Binalarda depremin doğrudan neden olduğu maddi zararlar ile deprem nedeniyle ortaya çıkan yangın, infilak, dev dalga (tsunami) ve yer kayması sonucu oluşan maddi zararları teminat altına alan zorunlu sigortayı, ifade eder.

27 Eylül 2000 tarihinde yürürlüğe giren Zorunlu Deprem Sigortası’nı;
• 587 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki bağımsız bölümler (Ortak yerler dahil),
• Tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi arazi ve arsalar üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar,
• Bu binalar içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler,
• Doğal afetler nedeniyle devlet tarafından yaptırılan veya verilen kredi ile yapılan meskenler yaptırmak zorundadır