HAVAYOLU YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 1

Büyük Taşıyıcılar (Major Carriers): Yıllık operasyon gelirleri 1 milyar ABD dolarından fazla olan havayolu işletmeleridir.

Günübirlik (Commuter) Havayolu İşletmesi: Besleyici ve/veya bölgesel hizmet sunan, genellikle noktadan noktaya 30 koltuktan az uçaklarla hizmet veren işletmelerdir.

Bölgesel Taşıyıcılar (Regional Carriers): Yıllık operasyon geliri 100 milyon ABD dolarından az olan ve genellikle küçük yerleşim bölgelerine hizmet veren havayolu işletmeleridir.

Havayolu işletmeleri faaliyet gösterdikleri ülkeler ve söz konusu bu ülkelerin sivil havacılık otoriteleri tarafından sınıflandırılabilecekleri gibi uluslararası kuruluşlar tarafından da sınıflandırılabilmektedir. Havayolu taşımacılığı açısından önemli ve geniş kapsamlı sınıflandırmaları bağlamında ele alınabilecek en önemli kuruluş ise Uluslararası Sivil Havacılık Örgütüdür (International Civil Aviation Organization-ICAO).

Ülkemizde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından ruhsatlandırılan tarifeli ve tarifesiz olmak üzere 12 havayolu işletmesi faaliyet göstermektedir.

Büyük havayolu işletmesi: Belli başlı ana iç hatlarda ve/veya dış (uluslararası) hatlarda tarifeli seferlerle ve gelişmiş bir ağ yapısına bağlı çok geniş kapsamdaki operasyonlarıyla hizmet veren havayolu işletmesidir. Uçuş ağları çok sayıda havaalanı çiftini kapsamakta ve bunlar geniş bir coğrafi alana yayılmış durumdadır.

GHavayolu taşımacılığı sektöründeki beş güç modelini oluşturan Unsurlar; Alıcılar, Satıcılar, Rakipler Arası Rekabetin Şiddeti, İkame Endüstrisi ve Yeni Girenlerdir.

Havayolu taşımacılığı sektöründe maliyet liderliği stratejisini başarıyla uygulayan ilk işletmenin Southwest Airlines olduğu söylenebilir.

Genel olarak havayolu sektöründe geleneksel, düşük maliyetli, tarifesiz ve bölgesel olmak üzere 4 temel havayolu iş modeli olduğu söylenebilir.

Havayolu iş modelleri kapsamında son dönemde ortaya çıkan, gittikçe yaygınlaşan son iş modeli ise bağlı düşük maliyetli havayolu (airline within airline) iş modelidir. Bağlı düşük maliyetli havayolu kavramı yabancı yazında “airline within airline” olarak ifade edilen ve büyük/küresel/ağ/tam hizmet havayolu işletmelerine bağlı olarak düşük maliyetli havayolu işletmelerinden gelen rekabete cevap vermek amacıyla kurulan havayolu işletmelerini ifade etmek için kullanılmaktadır

Havayolu ürünü; fiyat, tarife temelli bileşenler, konfor temelli bileşenler, hizmet sunumunun uygunluğu ve imaj bileşenlerinden oluşur. Dağıtım bu bileşenler arasında bulunmamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yolcu hizmetleri giderleri; kabin görevlileri giderleri, ikram giderleri, uçuş gecikme ve iptal giderleri, yolcu mali mesuliyet ve kaza sigortası ücretleridir. Doğruı cevap E'dir.

Yıllık Amortisman = Uçak fiyatı - hurda değeri (%5)/ Amortisman süresi(16 yıl) formülü ile 5 = 100000-20/16.

Yakıt ve yağ giderleri doğrudan faaliyet giderlerinden olup değişken bir maliyettir. Doğru cevap B'dir.

Uçuş faaliyet giderleri; uçuş personel giderleri, yakıt ve yağ giderleri, sigorta giderleri, uçak ve uçuş personeli, kiralama giderlerinden meydana gelemektedir.  Doğru cevap C'dir.

Ham petrol fiyatlarının siyasi, ekonomik ve güvenlik krizlerinden etkilenmektedir. Pek çok faktörden etkilenen ve havayolu işletmelerinin kontrolü dışında kalan yakıt maliyetleri toplam faaliyet maliyetlerinin %10 ila %15’i arasında değişmektedir. Doğru cevap B'dir.

Motor performansı tüketim miktarı aracılığıyla yakıt giderlerini; uçağın büyüklüğü, hızı, kalkış performansı ve menzili ise üretim miktarını, dolayısıyla birim maliyetleri etkilemektedir ve uçağın özelliklerinden kaynaklanan maliyetlerdir. Öte yandan uçuş uzunluğu ise ağ yapısı ve uçuş tarifesinin özelliklerinden kaynaklanan giderlerden biri olarak kabul edilmektedir.

İşletmenin amaçlarını gerçekleştirmeye çalışan bir yöneticinin en önemli işlevi yönetim işlevleri kapsamında yürüttüğü tüm bu faaliyetlerde kararlar almaktır. Karar almak ise nitelikli veri ve bilgiyi gerektirir. Maliyet, işletmelerin etkin bir şekilde yönetilebilmesi için ihtiyaç duyulan en önemli bilgilerin başında gelir. Doğru cevap B'dir.

Uçuş faaliyet maliyetleri içinde en fazla yer tutan gider yakıt ve yağ giderleridir. Diğer gider kalemlerinin miktarı yakıt ve yağ giderlerinden düşüktür. Doğru cevap C'dir.

İşgücü verimliliğini artırmaya dönük uçuş faaliyetlerine ilişkin muhtemel yöntemler; ortalama uçuş uzunluğunu artırmak, uçakların koltuk kapasitesini artırmak ve günlük uçak kullanım miktarını artırmaktır. Doğru cevap C'dir.