HAVAYOLU PAZARLAMASI

Bu özellikler doğrultusunda bir performans süreci olan uçuş eylemi, hizmetin soyutluluk ilkesini açıklarken uçuştan faydalanabilmesi için yolcunun uçuşu gerçekleştirmek zorunda olması, ayrılmazlık ilkesini; koltuğun kullanım hakkının sadece ayırtıldığı süre için geçerli olması sahiplik ilkesini; her yolcunun aynı uçuştan edindiği farklı tecrübeler, heterojenlik ilkesini ve bir uçuşta boş kalan koltuğun o uçuş için kaybedilmesi ise dayanıksızlık ilkesini ifade etmektedir

Havayolu işletmelerinin uçak kabin tasarımlarını etkileyen bir diğer faktör ise yolcu konforudur. Bu kapsamda yolcunun rahat bir yolculuk geçirebilmesi için havacılık sektöründe en kısa koltuk aralığı 28 inç (yaklaşık 70 santimetre) olarak kabul edilmiştir. Örneğin bir Boeing-757 tipi uçakta bu koltuk aralığı mesafesinde 235 koltuk yer almaktadır.

Slotlar, havayolu işletmesinin seferlerini gerçekleştirmesi sürecinde iniş ve kalkış yapabilmesi için ihtiyaç duyduğu zaman birimi olarak ifade edilmektedir. Örneğin, birçok kurumda işlem yapmak isteyen müşteriler için kiosklardan sıra numarası verilmektedir.

Havayolu işletmelerinin pazarlama faaliyetlerindeki temel amaç, mevcut müşterileri elde tutmaya çalışmak ve yeni müşterileri havayolu ulaşımına teşvik etmektir (Atalik ve Kocak, 2015). Bu kapsamda müşterilere sunulan hizmetler büyük önem taşımaktadır. Bu hizmetler; müşterinin bilete kolayca ulaşabilmesi için satış noktası hizmetleri, biletini ayırtıp sonradan satın alabilmesi için rezervasyon hizmetleri, uçağa biniş öncesi birtakım kolaylıkların sağlanması amacıyla havaalanı hizmetleri ve iyi bir uçuş tecrübesi yaşaması için kabin içi hizmetler biçiminde sıralanmaktadır.

Günümüzde küresel pazara egemen olan dört adet küresel dağıtım sistemi mevcuttur: Galileo, Amadeus, Sabre ve Worldspan. Türkiye’ de ise bunlardan Amadeus ve Türkçe dahil 23 dilde hizmet veren Galileo halen kullanılmaktadır

Uçaklarda doluluğun sağlanması için kullanılan bir diğer yöntem ise overbooking (fazladan rezervasyon) uygulamasıdır. Overbooking, özellikle “yolcu trafiğinin yoğun olduğu dönemlerde, rezervasyon iptaline karşı havayolunun boş koltuktan zarar etme riskini azaltmak için gerçekleştirdiği fazladan rezervasyon işlemi” olarak ifade edilmektedir.

Yer ve havada taşıma işlerini gerçekleştirerek kapıdan kapıya ulaştırma sağlamaktadırlar. Bu grup genellikle küresel iş yapısıyla da öne çıkmaktadır. Ayrıca Türkiyede de faaliyet gösteren FedEx, TNT ve UPS bu gruplara örnek olarak gösterilebilmektedir.

Kurye Hizmetleri: 5 kilograma kadar ulaşan ağırlıktaki yüklerin taşınması hizmetidir. Ürünlerin taşınmasında bisiklet, motosiklet ya da motorlu araçlar gibi firmaya ait bütünleşik kurye hizmetleri sunulmaktadır. Uluslararası çapta taşınması gereken ve özel kişiler için ulaştırılan bu ürünler arasında günlük gazeteler, kişiye özel küçük paketler ve önemli dokümanlar yer almaktadır

Daha sonra farklı akademisyenler tarafından da geliştirilen bu teoriye göre ürün Şekil 4.3’ te de görüldüğü üzere dört aşamadan geçerek yaşamını sürdürmektedir. Bunlar giriş, büyüme, olgunluk ve düşüş/gerileme aşamalarıdır.

Diğer sınıflara nispeten daha düşük kaliteli hizmetin sunulduğu sınıf ekonomi sınıfı olarak adlandırılmaktadır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Slotlar, havayolu işletmesinin seferlerini gerçekleştirmesi sürecinde iniş ve kalkış yapabilmesi için ihtiyaç duyduğu zaman birimi olarak ifade edilmektedir. Bu nedenle, doğru cevap C seçeneğidir.

Hub and spoke yapısında havayolu işletmesi, bir havaalanını merkez üs olarak seçer ve talebin düşük olduğu bölgelerden gelecek yolcuları bu merkez üsse toplar. Daha sonra buradan yolcularını gidecekleri yerlere ayrı uçuşlar gerçekleştirerek ulaştırır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Havayolu şirketlerinin müşterilerine sundukları hizmetler; satış noktası hizmetleri, rezervasyon hizmetleri, havaalanı hizmetleri ve kabin içi hizmetleri şeklinde sıralanmaktadır. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

1990’lı yıllardan itibaren internet, havayolu sektöründe büyük değişimler yaratarak, havayolu şirketlerinin karlılıklarına katkı sağlayan kendi web siteleri aracılığıyla kullandıkları dağıtım kanalı olmuştur. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Non-Endorsable ifadesi bir havaalanından alınan biletin başka bir havaalanından değiştirilemeyeceği anlamına gelmektedir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Ekspres kargo, niteliği gereği hızlı ulaştırılması gereken ürünler ve çeşitli dokümanların taşındığı hizmetler olarak ifade edilmektedir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Performans süreci olan uçuş eylemi, hizmetin soyutluluk ilkesini açıklarken uçuştan faydalanabilmesi için yolcunun uçuşu gerçekleştirmek zorunda olması, ayrılmazlık ilkesini; koltuğun kullanım hakkının sadece ayırtıldığı süre için geçerli olması sahiplik ilkesini; her yolcunun aynı uçuştan edindiği farklı tecrübeler, heterojenlik ilkesini ve bir uçuşta boş kalan koltuğun o uçuş için kaybedilmesi ise dayanıksızlık ilkesini ifade etmektedir.

Bu doğrultuda havayolu işletmeleri uçak içi yolcu yerleşimlerini, koltukların rahatlığına ve hizmet derecelerine göre çeşitli fiyatlarda sınıflara ayırmışlardır. Oldukça yüksek ücretlerin ödendiği, yüksek konforlu, daha çok sunumun önem kazandığı hizmetlerin verildiği birinci sınıf, çeşitli sektörlerden çalışanların esnek fiyatlarla tam hizmet aldığı iş amaçlı sınıf ve diğer yolculardan daha düşük, indirimli veya promosyonlu fiyatlardan yararlanarak aldıkları, diğer sınıflara nispeten daha düşük kaliteli hizmetin sunulduğu, ekonomi sınıfı olarak sıralanmaktadır.

Uçuşa olan talep doğrultusunda havayolu firmalarının uyguladığı üç temel ağ yapısı sistemi öne çıkmaktadır. Bunlar; doğrusal (linear), çapraşık (grid) ve topla-dağıt (hub-and-spoke) ağ yapılarıdır. Havayolu ürünü, havaalanı noktalarının bir araya gelmesi sonucu oluşan bu ağlar üzerinde verilmektedir. Bu ağ sistemleri arasından doğrusal ağ yapısı merkez olarak seçilmiş bir havaalanından diğerlerine özellikle uzun mesafelerde doğrusal uçuşların gerçekleştirildiği ağ yapısıdır.

Günümüzde küresel pazara egemen olan dört adet küresel dağıtım sistemi mevcuttur: Galileo, Amadeus, Sabre ve Worldspan. Türkiye’ de ise bunlardan Amadeus ve Türkçe dahil 23 dilde hizmet veren Galileo halen kullanılmaktadır.