HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE OPERASYONEL PLANLAMA

6 Saat – 4 Saat Arası: Uçuş harekât analizi ile en uygun rota ve seyrüsefer imkânları seçilir. Örneğin uçuş ile ilgili gecikmelere bağlı olarak son uçak atama ve mürettebat atama bilgileri bu saat diliminde kesinleşir. Uçak performans analizleri ve uzun dönemli TAF’a bağlı olarak meydan analizleri yapılır.

ARINC (Aeronautical Radio, Incorporated): ARINC 1929 yılından beri havacılık alanında telsiz hizmeti veren bir kuruluştur. Havaaracı üreticileri tarafından kurulmuştur.

STM OpsEye: STM firması 1991 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Savunma Sanayii Başkanlığı için (SSB) sistem mühendisliği, teknoloji transferi ve lojistik destek hizmetleri gibi görevleri gerçekleştirmek amacıyla kurulmuştur. OpsEye havalimanı apron sahası ve yaklaşma hattında gerçek zamanlı uçak ve araç trafik takibi için kullanılan bir yazılımdır.

Gecikme, uçuş tarifesindeki iniş ve kalkış zamanından 15 dakikadan fazla olan sapmalar olarak tanımlanır.

Blok zaman (block time): Uçağın kalkış yapmak amacıyla ilk hareketine başladığı andan, varış meydanında uçuşun sonlanıp park yerinde tam olarak durduğu ana kadar geçen toplam süredir.

Squawk 7500 Yasadışı müdahale (Uçak kaçırma)
Squawk 7600 Telsiz arızası
Squawk 7700 Acil durum

Takoz çekme (off block): Pilotun frenleri serbest bırakıp harekete geçtiği andır.

Gecikme kök sebeplerinin kayıt altına alınmasında kullanılan en yaygın kodlama sistemi Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından geliştirilen kod sistemidir (IATA, 2018).

Havayolu operason kontrol merkezlerince aksaklıkların önlenmesine yönelik uygulanan yöntemlerin bazıları aşağıdaki gibidir:

Gevşek planlarla çalışmak

Mürettebatın, hava aracının ve diğer kaynakların izlenmesi

Dışarı çıkarma ve geri alma yöntemi

Yedekte mürettebat ve hava aracı bulundurmak

Yerde kalış sürelerine yedek zamanlar eklemek

Hava hızının arttırılması

Operasyon kontrol merkezleri uçuş ve yer operasyonlarını gerçek zamanlı takip ederek verilen maddelerdeki tüm süreçleri gerçekleştirir. Dolayısıyla doğru yanıt E seçeneğidir.

Yakıt planlaması operasyon öncesi 4 saat ile 1 saat arasında gerçekleştirilen işlemlerdendir. Diğer seçeneklerde verilen işlemlerin tamamı ise 60 dakika ile uçuş başlangıcı süreci arasında gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla doğru yanıt C seçeneğidir.

Numaralandırılmış olarak verilen durumların tamamı havacılık işletmelerinde operasyon kontrol sürecinde karşılaşılması muhtemel durumlardandır. Dolayısıyla doğru yanıt A seçeneğidir.

Bir uçağın uydu ile konumunun belirlendiği sistem ADS-B/C (Automaticc Dependent Surveillance-Broadcast/Contract)’dir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Numaralandırılmış olarak verilen ifadeler NetLine yazılımına aittir. Dolayısıyla doğru seçenek B’dir.

Uçuş tarifesindeki iniş ve kalkış zamanında gecikme olduğunu ifade edebilmek için 15 dakikadan fazla sapma yaşanması gerekmektedir. Dolayısıyla 12 dakikalık bir sapma gecikme olarak değerlendirilmemektedir. Dolayısıyla doğru yanıt A seçeneğidir.

şeklinde pilot tarafından ilgili donanımda ayarlama yapılarak bildirilmektedir. Dolayısıyla doğru seçenek C’dir.

Verilen IATA Sayı Kodları 21-29 (Kargo ve Posta) , 31-39 (Hava aracı ve ramp hizmetleri), 41-49(Teknik ve hava aracı ekipmanları), 51-59(Havaaracı hasarı ve operasyon bilgisayar arızası) ve 91-96 (Reaksiyon gecikmeleri) şeklindedir. Dolayısıyla doğru yanıt A seçeneğidir.

Operasyon düzensizliklerinin ve aksaklıklarının ekonomik ve çevresel etkilerinin yanında sosyal etkileri de vardır. Fakat aksaklıkların sosyal etkilerinin tam olarak hesaplanması mümkün değildir. Bununla birlikte aksaklık sonucunda yaşanan gecikme ve iptallerin numaralandırılmış olarak verilen tüm durumlar için ekonometrik yöntemler ile tahmin edilmeye çalışılması mümkündür. Dolayısıyla doğru yanıt D seçeneğidir.

Gecikme nedeniyle zamanında havalanamayan/kalkamayan uçaklar veya geç gelen uçaklar, numaralandırılmış olarak verilen tüm durumların yaşanmasına neden olur. Dolayısıyla doğru yanıt C’dir.

Yol boyu hava durumu analizi 4 Saat – 1 Saat Arası yapılan işlemlerden biridir. Diğer şıklarda verilen ifadeler 60 Dakika-Uçuş Başlangıcı işlemlerindendir.